Kinh Pháp Cú (TM-NTG), Phẩm 05, Phẩm Người Ngu - The Dhammapada, Chapter 05, The Fool

60. Long is the night to the sleepless; long is the league to the weary. Long is worldly existence to fools who know not the Sublime Truth.

(60) Người mất ngủ thấy đêm dài

Bộ hành mỏi mệt than hoài đường xa

Luân hồi cũng vậy thôi mà

Chập chùng tiếp nối thật là tái tê

Với người ngu dại, u mê

Biết gì chánh pháp, hiểu chi đạo mầu.

61. Should a seeker not find a companion who is better or equal, let him resolutely pursue a solitary course; there is no fellowship with the fool.

(61) Khi cùng sánh bước đường đời

Nếu không tìm được một người so ra

Hơn ta hay chỉ bằng ta

Một mình rong ruổi thế mà lại hay,

Gặp người ngu muội phiền thay

Chớ nên kết bạn có ngày khổ đau.

62. The fool worries, thinking, "I have sons, I have wealth." Indeed, when he himself is not his own, whence are sons, whence is wealth?

(62) "Đây là con cái của tôi

Đây là của cải mấy đời chắt chiu!"

Người ngu chỉ nghĩ bấy nhiêu

Nào hay biết được một điều thâm sâu:

Chính thân ta cũng có đâu

Mà đòi con nọ, mà cầu của kia.

63. A fool who knows his foolishness is wise at least to that extent, but a fool who thinks himself wise is a fool indeed.

(63) Người ngu tự biết mình ngu

Thế là có trí, người xưa dạy rồi,

Ngu mà cứ tưởng khôn thôi

Mới là một kẻ muôn đời thật ngu.

64. Though all his life a fool associates with a wise man, he no more comprehends the Truth than a spoon tastes the flavor of the soup.

(64) Người ngu suốt cả một đời

Gần bên người trí cũng hoài công thôi

Hiểu đâu chánh pháp cao vời,

Như thìa, như muỗng múc nồi canh kia

Múc hoài từ sáng tới khuya

Vị canh ngon ngọt hưởng gì được đâu.

65. Though only for a moment a discerning person associates with a wise man, quickly he comprehends the Truth, just as the tongue tastes the flavor of the soup.

(65) Người thông minh dễ dàng thay

Gần người trí tuệ hiểu ngay đạo mầu

Hiểu ngay chánh pháp thâm sâu

Khác chi cái lưỡi nếm vào canh kia

Biết ngay hương vị khó chi.

66. Fools of little wit are enemies unto themselves as they move about doing evil deeds, the fruits of which are bitter.

(66) Những người ngu dại, u mê

Thiếu phần trí tuệ, thiếu bề tinh anh

Tự mình lại biến chính mình

Thành ra thù địch quẩn quanh theo hoài

Tạo muôn nghiệp ác nào hay

Chuốc vào hậu quả đắng cay sau này.

67. Ill done is that action of doing which one repents later, and the fruit of which one, weeping, reaps with tears.

(67) Việc làm chẳng thiện, chẳng lành

Nếu làm xong lại tự mình ăn năn

Dầm dề nhỏ lệ khóc than

Biết rằng quả báo dữ dằn tương lai.

68. Well done is that action of doing which one repents not later, and the fruit of which one, reaps with delight and happiness.

(68) Việc làm rất thiện, rất lành

Nếu làm xong thấy lòng mình thảnh thơi

Chẳng ăn năn, lại mừng vui

Tương lai quả báo đẹp tươi tốt lành.

69. So long as an evil deed has not ripened, the fool thinks it as sweet as honey. But when the evil deed ripens, the fool comes to grief.

(69) Khi mà nghiệp ác chưa thành

Chưa gây hậu quả thật tình thảm thương

Người ngu cảm thấy bình thường

Tưởng như được nếm mật đường ngọt thay,

Nhưng khi quả báo đọa đày

Người ngu chịu khổ, đắng cay não nề.

70. Month after month a fool may eat his food with the tip of a blade of grass, but he still is not worth a sixteenth part of the those who have comprehended the Truth.

(70) Với đầu ngọn cỏ mong manh

Người ngu dùng bới cho mình thức ăn

Tu theo khổ hạnh nhọc nhằn

Nhịn ăn, nhịn uống quanh năm võ vàng

So ra đâu có phước bằng

Một phần mười sáu của hàng chân tu

Hiểu thông chánh pháp từ xưa.

71. Truly, an evil deed committed does not immediately bear fruit, like milk that does not turn sour all at once. But smoldering, it follows the fool like fire covered by ashes.

(71) Người ngu nghiệp ác tạo nên

Nào đâu hậu quả thấy liền nơi đây

Tựa như sữa chẳng đông ngay,

Tuy nhiên nghiệp báo đêm ngày ngầm theo

Giống như ngọn lửa thầm reo

Trong than hồng ủ dưới nhiều lớp tro.

72. To his own ruin the fool gains knowledge, for it cleaves his head and destroys his innate goodness.

(72) Chút tài mọn, chút hư danh

Dù thêm vào được cho mình nay mai

Người ngu vẫn tự hại đời

Tự đưa mình tới cuối trời diệt vong

Để rồi hạnh phúc chẳng còn

Tiêu tan đầu não, héo hon trí người.

73. The fool seeks undeserved reputation, precedence among monks, authority over monasteries, and honor among householders.

(73) Kẻ ngu thường muốn hư danh

Ngồi trong Tăng chúng muốn dành chỗ trên,

Trong Tăng viện muốn uy quyền,

Muốn người cung kính đến xin cúng dường.

74. "Let both laymen and monks think that it was done by me. In every work, great and small, let them follow me" — such is the ambition of the fool; thus his desire and pride increase.

(74) Để cho kẻ tục, người Tăng

Phục ta và phải nghĩ rằng ta đây:

"Chính ta làm được việc này!"

Hay: "Ta ra lệnh đó đây thi hành!"

Kẻ ngu cuồng vọng khoe mình,

Lòng tham, ngạo mạn tăng nhanh với đời.

75. One is the quest for worldly gain, and quite another is the path to Nibbana. Clearly understanding this, let not the monk, the disciple of the Buddha, be carried away by worldly acclaim, but develop detachment instead.

(75) Một đường danh lợi thế gian

Một đường đưa tới Niết Bàn cao xa

Tỳ Kheo đệ tử Phật Đà

Nhủ lòng cho rõ để mà bước chân,

Đừng nên tham đắm lợi trần,

Đạo mầu giải thoát chuyên tâm trau dồi!