Kinh Pháp Cú, Phẩm 20, Phẩm Con Đường - The Dhammapada, Chapter 20, The Path

 

273. Of all the paths the Eightfold Path is the best; of all the truths the Four Noble Truths are the best; of all things passionlessness is the best: of men the Seeing One (the Buddha) is the best.

(273) Con đường cao thượng hàng đầu

Là "Bát Chánh Đạo" nhiệm mầu biết bao,

Bốn điều chân lý tối cao

Là "Tứ Diệu Đế" dễ nào sánh ngang,

Không còn luyến ái vấn vương

Là điều cao thượng thơm hương Niết Bàn,

Trong loài động vật hai chân

Thì Đấng Toàn Giác vô ngần tối cao.

274. This is the only path; there is none other for the purification of insight. Tread this path, and you will bewilder Mara.

(274) Con đường duy nhất dẫn vào

Đâu còn tìm được đường nào khác hơn

Khiến cho thanh tịnh nhãn quan,

Các ngươi theo đúng lối vàng nói trên

Ma vương mê loạn ngay liền

Chẳng còn dục vọng gây phiền cho ngươi.

275. Walking upon this path you will make an end of suffering. Having discovered how to pull out the thorn of lust, I make known the path.

(275) Thuận tu theo chánh đạo rồi

Bao nhiêu khổ não tức thời tiêu tan,

Sau khi chứng ngộ đạo vàng

Biết phương cách diệt vô vàn chông gai

Diệt bao chướng ngại hại người

Ta nay truyền dạy các ngươi con đường.

276. You yourselves must strive; the Buddhas only point the way. Those meditative ones who tread the path are released from the bonds of Mara.

(276) Các ngươi phải tự gắng công

Ta là thầy dạy chỉ đường mà thôi

Con đường giác ngộ tuyệt vời,

Tự ngươi thiền định theo nơi đúng đường

Thoát ra khỏi lưới Ma vương.

277. "All conditioned things are impermanent" — when one sees this with wisdom, one turns away from suffering. This is the path to purification.

(277) Mọi sinh vật vốn "vô thường"

Trí người nếu hiểu tận tường như trên

Thoát ly ngay mọi não phiền

Theo đường thanh tịnh vào miền sạch trong.

278. "All conditioned things are unsatisfactory" — when one sees this with wisdom, one turns away from suffering. This is the path to purification.

(278) Mọi sinh vật vốn "khổ đau"

Trí người sáng suốt hiểu mau điều này

Não phiền sẽ thoát ly ngay

Theo đường thanh tịnh tràn đầy sạch trong.

279. "All things are not-self" — when one sees this with wisdom, one turns away from suffering. This is the path to purification.

(279) Mọi sinh vật có thật đâu

Thảy đều "vô ngã", "ta" nào là "ta"

Trí người nếu hiểu rõ ra

Thoát ly phiền não cho xa tức thời,

Theo đường thanh tịnh tuyệt vời.

280. The idler who does not exert himself when he should, who though young and strong is full of sloth, with a mind full of vain thoughts — such an indolent man does not find the path to wisdom.

(280) Lúc cần nỗ lực lại lười

Dù đang cường tráng, dù thời thiếu niên,

Tinh thần suy nhược triền miên

Còn đâu trí tuệ mà tìm được ra

Con đường ngộ đạo thơm hoa.

281. Let a man be watchful of speech, well controlled in mind, and not commit evil in bodily action. Let him purify these three courses of action, and win the path made known by the Great Sage.

(281) Lời nên thận trọng mọi bề,

Ý luôn kiềm chế chớ hề buông lung,

Thân đừng làm ác, bất lương

Cố mà thanh lọc ba đường kể trên

Sẽ mau chứng đạo thánh hiền.

282. Wisdom springs from meditation; without meditation wisdom wanes. Having known these two paths of progress and decline, let a man so conduct himself that his wisdom may increase.

(282) Tu thiền trí tuệ phát sinh,

Bỏ thiền trí tuệ rời mình trôi ngay

Ai mà thông suốt điều này

Biết so lợi hại, dở hay đôi đường

Tự mình nỗ lực tăng cường

Thêm phần trí tuệ ngát hương thơm lành.

283. Cut down the forest (lust), but not the tree; from the forest springs fear. Having cut down the forest and the underbrush (desire), be passionless, O monks![20][20] The meaning of this injunction is: "Cut down the forest of lust, but do not mortify the body."

(283) Đốn rừng nhưng chớ chặt cây,

Đốn rừng tham ái với đầy sân si

Chính do rừng dục vọng kia

Mà bao sợ hãi dễ bề sinh ra

Rừng to, rừng nhỏ quanh ta

Cả hai rừng đó mau mà đốn đi,

Các Tỳ Kheo hãy thoát ly

Thoát rừng dục vọng muôn bề tối tăm.

284. For so long as the underbrush of desire, even the most subtle, of a man towards a woman is not cut down, his mind is in bondage, like the sucking calf to its mother.

(284) Dây tình nam nữ, gái trai

Nếu mà chưa dứt, còn hoài vương mang

Thì tâm, ý vẫn buộc ràng

Như bê bú mẹ luôn ham, chẳng rời.

285. Cut off your affection in the manner of a man plucks with his hand an autumn lotus. Cultivate only the path to peace, Nibbana, as made known by the Exalted One.

(285) Dây tình ái hãy dứt liền

Như tay ngắt bỏ cành sen thu tàn

Siêng tu an tịnh đạo vàng

Là đường Phật dạy tìm sang Niết Bàn.

286. "Here shall I live during the rains, here in winter and summer" — thus thinks the fool. He does not realize the danger (that death might intervene).

(286) "Nơi đây ta ở mùa mưa,

Đông về, hạ tới cũng ưa chốn này"

Người ngu nghĩ dại khờ thay

Nào hay nguy hiểm cạnh ngay tử thần

Luôn luôn cái chết rất gần.

287. As a great flood carries away a sleeping village, so death seizes and carries away the man with a clinging mind, doting on his children and cattle.

(287) Người mà tâm mãi hằng ngày

Cháu con, gia sản đắm say chẳng ngừng

Khó mà thoát khỏi tử thần

Giống như thảm họa xóm làng ngủ say

Bị cơn nước lũ cuốn ngay.

288. For him who is assailed by death there is no protection by kinsmen. None there are to save him — no sons, nor father, nor relatives.

289. Realizing this fact, let the wise man, restrained by morality, hasten to clear the path leading to Nibbana.

(288) - (289) Tử thần khi đến kêu mình

Bà con thân thuộc cũng đành bó tay

Cha con tình có tràn đầy

Dễ gì giúp được nhau ngay lúc này.

Khi ta hiểu lẽ trên đây

Người nào giới hạnh hàng ngày luôn theo

Lại thêm trí tuệ cao siêu

Sẽ mau mở lối đi nhiều hương hoa

Niết Bàn chốn đó tìm qua.