Kinh Pháp Cú (TM-NTG), Phẩm 25, Phẩm Tỳ Kheo - The Dhammapada, Chapter 25, The Monk

360. Good is restraint over the eye; good is restraint over the ear; good is restraint over the nose; good is restraint over the tongue.

361. Good is restraint in the body; good is restraint in speech; good is restraint in thought. Restraint everywhere is good. The monk restrained in every way is freed from all suffering.

(360) - (361) Người nào chế ngự được ngay

Mắt, tai, mũi, lưỡi: lành thay vô ngần!

Lại thêm chế ngự được thân

Cũng như lời nói và tâm ý mình

Nói chung quả thật tài tình!

Tỳ Kheo nào bản thân mình thật hay

Chế ngự xong mọi điểm này

Khổ đau giải thoát, đọa đày tiêu tan.

362. He who has control over his hands, feet and tongue; who is fully controlled, delights in inward development, is absorbed in meditation, keeps to himself and is contented — him do people call a monk.

(362) Người nào chế ngự tay chân

Giữ gìn lời nói và tâm ý mình

Thích ưa thiền định nhiệt thành

Độc thân, tự tại, tu hành cô liêu

Biết đầy đủ, chẳng ham nhiều

Xứng danh là bậc Tỳ Kheo vô cùng.

363. That monk who has control over his tongue, is moderate in speech, unassuming and who explains the Teaching in both letter and spirit — whatever he says is pleasing.

(363) Tỳ Kheo ngôn ngữ thuần rồi

Nói câu khôn khéo, tránh lời tự cao

Thì khi giảng Pháp ngọt ngào

Muôn phần êm dịu, xiết bao rõ ràng.

364. The monk who abides in the Dhamma, delights in the Dhamma, meditates on the Dhamma, and bears the Dhamma well in mind — he does not fall away from the sublime Dhamma.

(364) Tỳ Kheo chánh pháp tuân theo

Một lòng suy tưởng, mến yêu đạo mầu

Tư duy chánh pháp thâm sâu

Sẽ không sa đọa. Chẳng bao giờ rời

Mãi theo chánh pháp tuyệt vời.

365. One should not despise what one has received, nor envy the gains of others. The monk who envies the gains of others does not attain to meditative absorption.

(365) Điều mình thọ lĩnh được rồi

Chớ nên coi rẻ, buông lời khinh khi,

Người ta thọ lĩnh được chi

Chớ thèm, chớ muốn thứ gì của ai,

Tỳ Kheo ganh tỵ người ngoài

Khó mà an trú cho nơi tâm mình

Bao điều thiền định tốt lành.

366. A monk who does not despise what he has received, even though it be little, who is pure in livelihood and unremitting in effort — him even the gods praise.

(366) Tỳ Kheo thọ lĩnh cúng dường

Ít nhiều cũng chẳng coi thường khinh chê

Cứ luôn sinh hoạt mọi bề

Siêng năng, thanh tịnh không hề buông lơi

Chư thiên khen ngợi hết lời.

367. He who has no attachment whatsoever for the mind and body, who does not grieve for what he has not — he is truly called a monk.

(367) Thân tâm, danh sắc biết ra

Cái "ta" không chấp, "của ta" chẳng màng,

Ưu tư, sầu não sẽ tan

Khi "ta" không chấp, chẳng màng "của ta"

Người như vậy thật cao xa

Xứng danh đáng được gọi là Tỳ Kheo.

368. The monk who abides in universal love and is deeply devoted to the Teaching of the Buddha attains the peace of Nibbana, the bliss of the cessation of all conditioned things.

(368) Tỳ Kheo chất chứa trong tâm

Từ bi hoa nở hương thầm bay xa

Vui trong giáo pháp Phật đà

Sẽ mau đạt cảnh thăng hoa Niết Bàn

Nhanh siêu thoát, sớm bình an

Chẳng còn phiền não, vô vàn sướng vui.

369. Empty this boat, O monk! Emptied, it will sail lightly. Rid of lust and hatred, you shall reach Nibbana.

(369) Tỳ Kheo tát nước thuyền này

Thuyền không nhẹ nhõm xuôi ngay theo dòng,

Tham và sân trừ diệt xong

Thân này cũng nhẹ thoát vòng nhiễm ô

Niết Bàn mau chóng qua bờ.

370. Cut off the five, abandon the five, and cultivate the five. The monk who has overcome the five bonds is called one who has crossed the flood. [24][24] The five to be cut off are the five "lower fetters": self-illusion, doubt, belief in rites and rituals, lust and ill-will. The five to be abandoned are the five "higher fetters": craving for the divine realms with form, craving for the formless realms, conceit, restlessness, and ignorance. Stream-enterers and once-returners cut off the first three fetters, non-returners the next two and Arahants the last five. The five to be cultivated are the five spiritual faculties: faith, energy, mindfulness, concentration, and wisdom. The five bonds are: greed, hatred, delusion, false views, and conceit.

(370) Tỳ Kheo nào cắt đứt xong

Năm điều phiền não chẳng còn vấn vương,

Năm điều ô trược dứt luôn,

Năm căn lành tốt tìm phương trau dồi,

Năm điều trói buộc vượt rồi

Xứng danh được gọi là người thành công

"Vượt dòng nước lũ" mênh mông.

371. Meditate, O monk! Do not be heedless. Let not your mind whirl on sensual pleasures. Heedless, do not swallow a red-hot iron ball, lest you cry when burning, "O this is painful!"

(371) Tỳ Kheo hãy cố tu thiền

Chớ nên buông thả, chớ nên lơ là

Tâm mình ái dục tránh xa

Đừng chờ nuốt sắt nóng mà kêu than:

"Thân thiêu đốt khổ vô vàn!"

372. There is no meditative concentration for him who lacks insight, and no insight for him who lacks meditative concentration. He in whom are found both meditative concentration and insight, indeed, is close to Nibbana.

(372) Khi mà trí tuệ thiếu rồi

Thời bao thiền định trôi xuôi theo dòng,

Khi mà thiền định chẳng còn

Thời bao trí tuệ theo dòng trôi xuôi,

Ai mà định, tuệ đủ đôi

Sóng vàng đưa lối kề nơi Niết Bàn.

373. The monk who has retired to a solitary abode and calmed his mind, who comprehends the Dhamma with insight, in him there arises a delight that transcends all human delights.

(373) Tỳ Kheo ẩn dật sống nhàn

Luôn luôn yên tịnh vô vàn trong tâm

Bao điều chánh pháp nhận chân

Sẽ vui hưởng thú siêu nhân hơn người.

374. Whenever he sees with insight the rise and fall of the aggregates, he is full of joy and happiness. To the discerning one this reflects the Deathless. [25][25] Aggregates (of existence) (khandha): the five groups of factors into which the Buddha analyzes the living being — material form, feeling, perception, mental formations, and consciousness.

(374) Ai mà suy nghĩ, nhận chân

Lẽ sinh diệt của thân tâm này rồi

Thân tâm ngũ uẩn con người,

Hưởng ngay hạnh phúc, niềm vui tốt lành

Của người thoát khỏi tử sinh.

375. Control of the senses, contentment, restraint according to the code of monastic discipline — these form the basis of holy life here for the wise monk.

376. Let him associate with friends who are noble, energetic, and pure in life, let him be cordial and refined in conduct. Thus, full of joy, he will make an end of suffering.

(375) - (376) Tỳ Kheo có trí hiểu rằng

Phải lo chế ngự lục căn cho lành,

Tự mình biết đủ phần mình,

Đạo mầu giới luật nghiêm minh giữ gìn

Kết thân với các bạn hiền

Có tài, có đức lại thêm chuyên cần.

Chân thành giao thiệp xa gần

Tác phong đoan chính muôn phần thanh cao,

Được như vậy tốt là bao

Xua đi phiền não, đón vào sướng vui.

377. Just as the jasmine creeper sheds its withered flowers, even so, O monks, should you totally shed lust and hatred!

(377) Như hoa lài lúc héo tàn

Buông rơi cánh úa theo làn gió kia,

Tỳ Kheo theo đó khác chi

Tham và sân xả hết đi mọi đường.

378. The monk who is calm in body, calm in speech, calm in thought, well-composed and who has spewn out worldliness — he, truly, is called serene.

(378) Tỳ Kheo thanh tịnh bản thân

Ôn hòa ngôn ngữ, bình an tâm hồn

Ung dung tự tại luôn luôn

Không màng dục lạc thế nhân thường tình

Con người an tịnh xứng danh!

379. By oneself one must censure oneself and scrutinize oneself. The self-guarded and mindful monk will always live in happiness.

(379) Tự mình hãy kiểm soát mình

Tự mình dò xét chân thành bản thân

Tự mình giác tỉnh canh phòng

Tỳ Kheo sẽ sống vô cùng an vui.

380. One is one's own protector, one is one's own refuge. Therefore, one should control oneself, even as a trader controls a noble steed.

(380) Tự mình bảo vệ bản thân

Tự mình nương tựa chẳng cần nhờ ai,

Vậy nên kiềm chế thân người

Như là chàng lái buôn ngồi ngựa hay

Lo kiềm chế ngựa luôn tay.

381. Full of joy, full of faith in the Teaching of the Buddha, the monk attains the Peaceful State, the bliss of cessation of conditioned things.

(381) Tỳ Kheo hoan hỷ bản thân

Tin theo Phật pháp với tâm chân thành

Sẽ mau đạt cảnh an lành

Thân tâm phiền não sớm thanh tịnh liền.

382. That monk who while young devotes himself to the Teaching of the Buddha illumines this world like the moon freed from clouds.

(382) Tỳ Kheo tuy trẻ tuổi thôi

Nhưng mà Phật pháp tu thời siêng năng

Sẽ là ánh sáng huy hoàng

Rạng soi toàn cõi thế gian mịt mờ

Như trăng ra khỏi mây mù.