Họ Có Thể Giết Được Bao Nhiêu Vị Phật?
How Many Buddhas Can They Destroy?
Combien De Bouddhas Peuvent-ils Détruire?
Kaizer Haq
Dịch từ Anh Ngữ sang Pháp Ngữ: Olivier Litvine
Hoang Phong chuyển ngữ
Nguồn: thuvienhoasen.org
____________________
Đêm 29 rạng ngày 30 tháng 9 năm 2012 một ngôi chùa Phật giáo tại thị trấn Ramu của tỉnh Cox's Bazar thuộc miền nam xứ Bangladesh đã bị thiêu rụi, thế nhưng nơi chính điện thì pho tượng Phật vẫn còn nguyên vẹn.
Cuốn phim Hollywood Sự vô tội của những người Hồi Giáo (Innocence of Muslims) mang hậu ý không tốt đã gây ra một bối cảnh nóng bỏng trên thế giới vào những tháng cuối năm 2012. Một vài dòng bình luận không được đẹp về kinh Koran đã được đưa lên mạng Facebook chen vào một trang riêng của một người Phật Giáo trẻ. Tuy rằng người này đã cực lực cải chính thế nhưng điều này cũng đã gây ra những cuộc bạo động vô cùng tai hại.
Hai mươi lăm ngàn người Hồi Giáo trong một vùng miền nam Bangladesh
Nhìn lại lịch sử thì chúng ta cũng thấy rằng vào thế kỷ XII đại học Na-lan-đà đã bị san bằng, kinh sách bị đốt sạch, tăng sĩ bị giết hại, và chỉ trong vòng một thế kỷ sau thì Phật Giáo cũng đã hoàn toàn biến mất trên đất Ấn. Thế nhưng ngày nay tín ngưỡng này vẫn trường tồn và còn được truyền bá ra khắp thế giới. Biến cố ở miền nam Bangladesh hay gần đây hơn là một vài xung đột xảy ra ở Miến Điện đều là những sự kiện tương đối nhỏ và không đáng kể. Dù sao thì những chuyện đáng tiếc xảy ra trong vùng Cox's Bazar ở miền nam Bangladesh cũng đã khiến cho hơn 300 người bị cảnh sát bắt giữ.
Chẳng phải là đau thương cho tất cả mọi người hay sao? Kaiser Hag, nhà văn, nhà báo, thi sĩ, học giả và giáo sư đại học người Bangladesh đã biến tất cả những đau thương đó thành một bài thơ thật xúc động: Họ có thể giết được bao nhiêu vị Phật?. Bài thơ này đã được đưa lên báo Daily Star, một tờ nhật báo lớn nhất và uy tín nhất của Bangladesh vào ngày 6 tháng 10 năm 2012. Bài thơ đã được Viện Nghiên Cứu Phật Học của Pháp cũng như một số báo chí quốc tế giới thiệu. Bản gốc tiếng Anh của tác giả Kaiser Haq và bản tiếng Pháp do vị giám đốc cơ quan văn hóa Pháp ở Dhaka (Bangladesh) là Olivier Litvine dịch sẽ được trình bày song song với bản chuyển ngữ tiếng Việt dưới đây để người đọc có thể so sánh, phân tích và tìm hiểu tuyệt tác này sâu xa hơn.
Họ Có Thể Giết Được Bao Nhiêu Vị Phật? - How Many Buddhas Can They Destroy? | |
Mỗi khi khư khư ôm lấy những gì mình có, |
When you cling to things you have |
Mỗi khi bùng lên trong trí |
When your mind is a medley |
Mỗi khi dây thanh âm căng lên trong cổ bạn để sẵn sàng |
When your vocal cords are taut and ready |
Mỗi khi quơ tay và chạm phải |
When your hand reaches |
Mỗi khi thấy mình hụt hơi chạy trên con mê lộ |
When you are panting around the maze |
Khi bạn đã mất hết niềm tin vào thế giới này, |
When you have given up all hope for the world |
Đố ai biết được có bao nhiêu vị Phật |
Who can tell |
Các nhà xã hội học có thể xem đây là một dịp |
Social scientists might find it an interesting exercise |
Hơn sáu tỉ người chúng ta, |
There are over six billion of us |
Vậy thì hãy nói cho tôi biết |
Now tell me |
Họ Có Thể Giết Được Bao Nhiêu Vị Phật? - Combien De Bouddhas Peuvent-ils Détruire? |
|
Mỗi khi khư khư ôm lấy những gì mình có, |
Quand vous vous cramponnez à ce que vous possédez, |
Mỗi khi bùng lên trong trí |
Quand sous votre crâne se mélangent |
Mỗi khi dây thanh âm căng lên trong cổ bạn để sẵn sàng |
Quand vos cordes vocales se tendent et s’apprêtent |
Mỗi khi quơ tay và chạm phải |
Quand vos doigts vont chercher |
Mỗi khi thấy mình hụt hơi chạy trên con mê lộ |
Quand vos parcourez en haletant les labyrinthes |
Khi bạn đã mất hết niềm tin vào thế giới này, |
Quand le monde vous désespère |
Đố ai biết được có bao nhiêu vị Phật |
Qui sait combien il existe de Bouddhas |
Các nhà xã hội học có thể xem đây là một dịp |
Les spécialistes de sciences humaines qui pourraient trouver là |
Hơn sáu tỉ người chúng ta, |
Nous sommes plus de six milliards |
Vậy thì hãy nói cho tôi biết |
Dites-moi alors |
Bản gốc tiếng Anh của Kaiser Haq (đưa lên báo ở Bangladesh vào ngày 6 tháng 10, năm 2012)
Bản dịch tiếng Pháp của Olivier Litvine, giám đốc Trung Tâm Văn Hóa Pháp "
Cũng xin nhắc thêm là dân số trên địa cầu đã tăng lên bảy tỉ người kể từ cuối năm 2011.
Vài lời ghi chú thêm của người dịch
Nếu phân tích cẩn thận thì chúng ta cũng sẽ nhận thấy cấu trúc của bài thơ được dựa vào khái niệm Con Đường Của Tám Điều Đúng Đắn (Bát Chánh Đạo), tức là con đường giúp người tu tập đạt được giác ngộ và sự giải thoát cuối cùng. Tám điều đúng đắn gồm có:
1- hiểu biết đúng (chánh kiến / samyag drsti)
2- suy nghĩ đúng (chánh tư duy / samyak samkalpa)
3- ăn nói đúng (chánh ngữ / samyag vac)
4- hành động đúng (chánh nghiệp / samyak karmanta)
5- sinh sống đúng (chánh mệnh / samyag ajiva)
6- cố gắng đúng (chánh tinh tiến / samyag vyayama)
7- chú tâm đúng (chánh niệm / samyak smrti / có nghĩa là ý thức đúng được bản chất của chính mình và mọi sự vật)
8- tập trung tâm thức đúng (chánh định / samyak samadhi / có nghĩa là thiền định đúng)
Vậy chúng ta hãy thử phân tích bài thơ theo cấu trúc trên đây xem sao:
Họ Có Thể Giết Được Bao Nhiêu Vị Phật? - How Many Buddhas Can They Destroy? | |
1- Hiểu biết đúng Mỗi khi khư khư ôm lấy những gì mình có, |
1- Right View |
2- Suy nghĩ đúng Mỗi khi bùng lên trong trí |
2- Right Thought |
3- Ăn nói đúng Mỗi khi dây thanh âm căng lên trong cổ bạn để sẵn sàng |
3- Right Speech |
5- Sinh sống đúng Mỗi khi quơ tay và chạm phải |
5- Right Livelihood |
6- Cố gắng đúng Mỗi khi thấy mình hụt hơi chạy trên con mê lộ |
6- Right Effort |
7- Chú tâm đúng Khi bạn đã mất hết niềm tin vào thế giới này, Đố ai biết được có bao nhiêu vị Phật |
7- Right Mindfulness Who can tell |
8- Tập trung tâm thức đúng Các nhà xã hội học có thể xem đây là một dịp Hơn sáu tỉ người chúng ta, Vậy thì hãy nói cho tôi biết |
8- Right Meditation There are over six billion of us Now tell me |
Bures-Sur-Yvette, 23.04.13
Hoang Phong chuyển ngữ
____________________
Người đọc có thể tìm hiểu thêm về bài thơ và biến cố trên đây qua một vài trang web như:
http://www.2oceansvibe.com/2012/10/01/muslim-rioters-torch-buddhist-temples-in-bangladesh-gallery/
http://www.2oceansvibe.com/2012/10/01/muslim-rioters-torch-buddhist-temples-in-bangladesh-gallery/
http://www.bouddhisme-universite.org/node/1410
http://laregledujeu.org/2013/01/11/11764/combien-de-bouddhas-peuvent-ils-detruire/
____________________