02 - Mười Trâu Của Thiền Sư Quách Am - Ten Bulls By Kakuan - Tomikichiro Tokuriki (1b)

1. TÌM TRÂU:

Trong đồng cỏ cõi nhân gian

Ta liên tục vén cỏ làn qua bên

Quyết tìm Trâu, trí vững bền

Ta theo những nhánh sông hiền vô danh

Lạc vào bao nẻo loanh quanh

Lối mòn giăng mắc núi xanh xa vời

Sức suy nhược, thân rã rời

Bóng Trâu nào thấy tăm hơi trong vùng

Chỉ nghe vọng giữa mông lung

Ve kêu rả rích khắp rừng đêm nay.

LỜI BÀN:
Con trâu chưa bao giờ bị thất lạc cả. Đâu cần phải kiếm tìm làm chi? Chỉ vì ta rời khỏi chân tính của mình, nên ta không tìm thấy nó. Trong sự mê loạn của các giác quan mà ta mất cả những dấu tích của nó. Ở phía xa căn nhà, ta thấy nhiều nẻo đường chằng chịt, nhưng nẻo nào là con đường chính xác thời ta không hay biết. Lòng tham lam và sự hãi sợ, cái tốt và cái xấu, làm ta bối rối. 

1. THE SEARCH FOR THE BULL:

- In the pasture of this world, I endlessly push aside the tall grasses in search of the bull.

- Following unnamed rivers, lost upon the interpenetrating paths of distant mountains,

- My strength failing and my vitality exhausted, I cannot find the bull.

- I only hear the locusts chirring through the forest at night.

COMMENT:
The bull never has been lost. What need is there to search? Only because of separation from my true nature, I fail to find him. In the confusion of the senses I lose even his tracks. Far from home, I see many crossroads, but which way is the right one I know not. Greed and fear, good and bad, entangle me. 

2. THẤY DẤU:

Dọc bờ sông, dưới tàn cây

Ta nhìn ra dấu chân đầy ở quanh

Và ngay dưới đám cỏ mành

Dấu chân cũng hiện rành rành rõ thêm

Thẳm sâu rặng núi trong miền

Vết chân Trâu cũng thấy liền lộ ra

Khó mà che khuất mắt ta

Như là mũi ngước trời xa ngóng nhìn. 

LỜI BÀN:
Thông hiểu được lời giáo huấn, ta thấy ra những dấu chân của trâu. Rồi ta hay biết rằng, tương tự như muôn vàn đồ dùng được chế tạo từ một thứ kim loại, thời cũng như vậy mà vô số thực thể đều do ngã cấu tạo ra. Trừ phi ta phân tách sự khác biệt, nếu không thời làm sao ta nhận thức được thật và giả? Khi còn chưa lọt vào được trong cửa, tất nhiên ta phải nhận rõ cho ra con đường. 

2. DISCOVERING THE FOOTPRINTS:

- Along the riverbank under the trees, I discover footprints!       

- Even under the fragrant grass I see his prints.

- Deep in remote mountains they are found.

- These traces no more can be hidden than one's nose, looking

heavenward.

COMMENT:
Understanding the teaching, I see the footprints of the bull. Then I learn that, just as many utensils are made from one metal, so too are myriad entities made of the fabric of self. Unless I discriminate, how will I perceive the true from the untrue? Not yet having entered the gate, nevertheless I have discerned the path. 

3. THẤY TRÂU:

Họa mi vẳng tiếng hót lên

Vầng dương ấm áp, gió êm dịu dàng

Liễu xanh bờ suối giăng hàng

Trâu nào có thể ẩn tàng nơi đây!

Nào ai vẽ được khéo tay

Đầu kia to lớn, sừng này oai nghi?

LỜI BÀN:
Khi người ta nghe thấy thanh âm, người ta có thể nhận thức ra được nguồn gốc của nó. Ngay khi sáu căn hợp nhất, là đã nhập vào cửa rồi. Nhập vào trong bất cứ nơi nào người ta cũng nhìn thấy cái đầu của trâu! Sự hội nhập này giống như muối trong nước, như màu sắc trong thuốc nhuộm. Vật mỏng mảnh nhất cũng không tách riêng ra khỏi bản ngã. 

3. PERCEIVING THE BULL:

- I hear the song of the nightingale.

- The sun is warm, the wind is mild, willows are green along the

shore,

- Here no bull can hide!

- What artist can draw that massive head, those majestic horns?

COMMENT:
When one hears the voice, one can sense its source. As soon as the six senses merge, the gate is entered. Wherever one enters one sees the head of the bull! This unity is like salt in water, like color in dyestuff. The slightest thing is not apart from self. 

4. BẮT ĐƯỢC TRÂU:

Sau hồi chiến đấu gớm ghê

Ta nay tóm bắt Trâu kia được rồi

Trâu mang ý chí tuyệt vời

Lại thêm sức lực Trâu thời vô song

Leo cao Trâu cứ vẫy vùng

Lên cao nguyên khuất mấy tầng mây che

Hay là xuống đứng dưới khe

Lũng sâu thăm thẳm có chi đường vào.   

LỜI BÀN:
Nó trú ngụ ở trong rừng một thời gian đã lâu, nhưng ta đã bắt được nó ngày hôm nay! Sự mê đắm phong cảnh đã ảnh hưởng tới phương hướng của nó. Vì khao khát cỏ thơm ngon hơn, nó lang thang đi lạc. Tâm của nó vẫn còn ương ngạnh và không chịu bị kiềm chế. Nếu ta muốn nó phục tùng, ta phải giơ roi của ta lên. 

4. CATCHING THE BULL:

- I seize him with a terrific struggle.

- His great will and power are inexhaustible.

- He charges to the high plateau far above the cloud-mists,

- Or in an impenetrable ravine he stands.

COMMENT:
He dwelt in the forest a long time, but I caught him today! Infatuation for scenery interferes with his direction. Longing for sweeter grass, he wanders away. His mind still is stubborn and unbridled. If I wish him to submit, I must raise my whip. 

5. CHĂN TRÂU:

Roi và dây cần thiết sao

Kẻo thân Trâu lại vẫn lao tơi bời

Xuống nơi bụi bặm mù trời

Lạc đường, lạc nẻo vào nơi nào rồi.

Được rèn luyện kỹ bởi người

Tự nhiên Trâu sẽ tới thời hiền lương

Rồi khi không bị buộc ràng

Trâu tùng phục chủ dễ dàng êm xuôi.

LỜI BÀN:
Khi một tư tưởng khởi lên thì tư tưởng khác tiếp theo sau. Khi tư tưởng đầu phát sinh từ giác ngộ, những tư tưởng kế tiếp sau thời chân thật. Do ảo tưởng, người ta khiến cho mọi vật trở nên không thật. Ảo tưởng không do tính khách quan vô tư tạo ra; nó là hệ quả của chủ quan. Hãy nắm lấy cái dây xỏ mũi cho chặt và không nên hồ nghi chút gì. 

5. TAMING THE BULL:

- The whip and rope are necessary,

- Else he might stray off down some dusty road.

- Being well trained, he becomes naturally gentle.

- Then, unfettered, he obeys his master.

COMMENT:
When one thought arises, another thought follows. When the first thought springs from enlightenment, all subsequent thoughts are true. Through delusion, one makes everything untrue. Delusion is not caused by objectivity; it is the result of subjectivity. Hold the nose-ring tight and do not allow even a doubt. 

6. CƯỠI TRÂU VỀ NHÀ:

Leo lên Trâu cưỡi thảnh thơi

Ta quay chậm rãi về nơi hướng nhà

Sáo ta chiều vọng ngân nga

Tay ta gõ nhịp luôn hòa điệu ru

Ai nghe nhạc khúc thiên thu

Xin cùng ta tấu lên cho nhịp nhàng.

LỜI BÀN:
Cuộc chống chọi này đã xong; được và mất đều tương tự như nhau. Ta hát bài ca của người tiều phu trong làng và thổi điệu nhạc của trẻ thơ. Cưỡi trâu, ta ngắm mây trên cao. Ta đi tới phía trước, mặc cho có ai muốn gọi ta trở lui. 

6. RIDING THE BULL HOME:

- Mounting the bull, slowly I return homeward.

- The voice of my flute intones through the evening.

- Measuring with hand-beats the pulsating harmony, I direct the

endless rhythm.

- Whoever hears this melody will join me.

COMMENT: This struggle is over; gain and loss are assimilated. I sing the song of the village woodsman, and play the tunes of the children. Astride the bull, I observe the clouds above. Onward I go, no matter who may wish to call me back.  

7. QUÊN TRÂU:

Cưỡi Trâu thong thả trên đường

Về nhà bình thản không vương bận lòng

Và Trâu cũng nghỉ ung dung.

Bình minh vừa tới rạng hồng nơi nơi

Trong nhà tranh nghỉ thảnh thơi

Roi, dây đem cất, ta thời cần đâu.

LỜI BÀN:
Tất cả chỉ có một pháp, không có hai. Chúng ta chỉ mang trâu ra để làm một đề tài tạm. Nó cũng như là sự tương quan giữa thỏ và bẫy, giữa cá với lưới. Nó cũng như giữa vàng và cặn, hay mặt trăng nhô ra khỏi một đám mây. Một luồng ánh sáng trong trẻo di động suốt qua thời gian bất tận. 

7. THE BULL TRANSCENDED:

- Astride the bull, I reach home.

- I am serene. The bull too can rest.

- The dawn has come. In blissful repose,

-  Within my thatched dwelling I have abandoned the whip and rope.

COMMENT:
All is one law, not two. We only make the bull a temporary subject. It is as the relation of rabbit and trap, of fish and net. It is as gold and dross, or the moon emerging from a cloud. One path of clear light travels on throughout endless time.

8. CẢ TRÂU VÀ NGƯỜI ĐỀU QUÊN:

Roi, dây, người với lại Trâu

Cùng nhau tất cả tan vào Hư Không

Cõi trời thời quá mênh mông,

Không còn dấu tích lưu trong chốn này.

Một bông tuyết mỏng manh thay

Làm sao tồn tại khi bay vật vờ

Gặp lửa hồng toả nhiệt ra.

Vết chân chư Tổ chính là đây thôi.

LỜI BÀN:
Chuyện tầm thường đã qua đi. Tâm quét sạch chướng ngại. Ta không kiếm tìm trạng thái giác ngộ. Ta cũng không lưu lại nơi không có sự giác ngộ. Vì ta không nấn ná vương vào trạng thái nào cả, mắt không thể nhìn thấy được ta. Dù cho muôn chim có rải nhiều hoa trên nẻo đường ta đi, sự tán dương như thế cũng chẳng có nghĩa lý gì. 

8. BOTH BULL AND SELF TRANSCENDED:

- Whip, rope, person, and bull -- all merge in No-Thing.

- This heaven is so vast no message can stain it.

- How may a snowflake exist in a raging fire?

- Here are the footprints of the patriarchs.

COMMENT:
Mediocrity is gone. Mind is clear of limitation. I seek no state of enlightenment. Neither do I remain where no enlightenment exists. Since I linger in neither condition, eyes cannot see me. If hundreds of birds strew my path with flowers, such praise would be meaningless.

9. VỀ NGUỒN:

Phải qua nhiều đoạn đường đời

Mới quay về được tới nơi cội nguồn.

Từ đầu mù, điếc đi luôn

Thế mà nghĩ lại thấy còn hay hơn!

Và ta trú ngụ trong am

Nhà mình thực sự bình an lâu rồi

Quan tâm chi đến cảnh ngoài -

Sông trôi êm lặng, hoa thời đỏ tươi.

LỜI BÀN:
Ngay từ lúc khởi đầu, chân lý đã tỏ rạng. An định trong tĩnh lặng ta quán sát đến những hình tướng của hợp và tan. Ai mà không chấp vào hình tướng thời chẳng cần bận tâm đến sắc không. Nước thời xanh tươi, núi thời sẫm màu, và ta thấy cái đang được tạo thành và cái đang bị hủy diệt. 

9. REACHING THE SOURCE:

- Too many steps have been taken returning to the root and the

source.

- Better to have been blind and deaf from the beginning!

- Dwelling in one's true abode, unconcerned with that without --

- The river flows tranquilly on and the flowers are red.

COMMENT:
From the beginning, truth is clear. Poised in silence, I observe the forms of integration and disintegration. One who is not attached to "form" need not be "reformed." The water is emerald, the mountain is indigo, and I see that which is creating and that which is destroying. 

10. TRONG CÕI NHÂN GIAN:

Ngực trần, chân đất thảnh thơi,

Ta hoà nhập với con người dương gian.

Áo quần rách rưới lầm than,

Nhưng ta hạnh phúc vẹn toàn biết bao.

Ta nào cần pháp thuật đâu

Để mong cuộc sống thêm lâu thêm dài;

Trước ta giờ hiển lộ rồi

Muôn cây khô héo tới hồi phục sinh.

LỜI BÀN:
Phía trong cánh cổng của ta, cả ngàn bậc thánh không biết đến ta. Vẻ đẹp khu vườn của ta thời vô hình. Tại sao người ta lại cần phải tìm kiếm những dấu chân của các vị tổ. Ta đi vào khu phố chợ với bầu rượu của ta và quay trở về nhà với cây gậy. Ta ghé thăm quán rượu và nơi chợ búa, và mọi người mà ta nhìn tới đều trở thành giác ngộ. 

10. IN THE WORLD:

- Barefooted and naked of breast, I mingle with the people of the

world.

- My clothes are ragged and dust-laden, and I am ever blissful.

- I use no magic to extend my life;

- Now, before me, the dead trees become alive.

 COMMENT:
Inside my gate, a thousand sages do not know me. The beauty of my garden is invisible. Why should one search for the footprints of the patriarchs? I go to the market place with my wine bottle and return home with my staff. I visit the wineshop and the market, and everyone I look upon becomes enlightened.