Kinh Bách Dụ - Sakyamuni's One Hundred Fables

PHẦN DUYÊN KHỞI

Lời Thầy A NAN: “Chính tôi được nghe: Một thời kia Đức Phật ở trong vườn trúc Thước Phong, thành Vương Xá, cùng với các vị đại Tỳ kheo, Bồ tát, Ma ha tát và Thiên, Long bát bộ, chừng ba vạn sáu nghìn người chung hợp.

Khi ấy, trong pháp hội có năm trăm vị Phạm chí dị học. Các vị từ nơi toà ngồi của mình đứng dậy bạch Phật rằng: “Thưa Thế Tôn! Chúng tôi nghe nói đạo Phật rộng, sâu không đạo nào có thể sánh kịp, nên chúng tôi lại đây muốn hỏi Ngài mấy điều, mong Ngài vui lòng giảng giải cho.”

Đức Phật đáp: “Hay lắm, các vị cứ việc hỏi.”

Phạm Chí hỏi: “Con người có hiện hữu hay không?” Phật đáp: “Cũng ‘có’ và cũng ‘không’.”

Phạm chí hỏi tiếp: “Như nay thấy có, làm sao Ngài lại nói là không? Như nay không thấy, làm sao Ngài lại nói là có?” Phật đáp: “Sinh cho là ‘có’, chết cho là ‘không’, nên nói là hoặc có hoặc không.”

Phạm chí hỏi: “Người ta do đâu mà sống được?” Phật đáp: “Người ta do ngũ cốc mà sống.”

Phạm chí hỏi: “Ngũ cốc do đâu mà sinh ra?” Phật đáp: “Ngũ cốc do nơi tứ đại là ‘đất, nước, gió, lửa’ mà sinh ra.”

Phạm chí hỏi: “Tứ đại do từ đâu sinh ra?” Phật đáp: “Tứ đại do từ ‘không’ mà sinh ra.”

Phạm chí hỏi: “Không do đâu mà sinh ra?” Phật đáp: “Không do chỗ ‘vô sở hữu’ mà sinh ra.”

Phạm chí hỏi: “Vô sở hữu từ đâu sinh ra?” Phật đáp: “Do ‘tự nhiên’ sinh ra.”

 Phạm chí hỏi: “Tự nhiên do từ đâu sinh ra?” Phật đáp: “Do ‘Niết bàn’ sinh ra.”

Phạm chí hỏi: “Niết bàn do đâu sinh ra?” Phật đáp: “Sao các vị hỏi điều sâu xa thế! Các vị không biết Niết bàn là pháp bất sinh, bất diệt hay sao?”

Phạm chí lại hỏi: “Bạch Ngài, Phật đã nhập Niết bàn chưa?” Phật đáp: “Ta chưa nhập Niết bàn.”

Phạm chí hỏi: “Ngài chưa nhập Niết bàn sao Ngài biết được Niết bàn là an lạc vĩnh viễn?” Phật nói: “Nay ta hỏi lại các vị, chúng sinh trong thiên hạ khổ hay vui?”

Phạm chí đáp: “Chúng sinh khổ lắm.” Phật hỏi: “Thế nào là khổ?”

Phạm chí đáp: “Chúng tôi thấy chúng sinh khi chết đau khổ không thể chịu được nên chúng tôi biết chết là khổ.” Phật nói: “Nay các vị tuy chưa chết mà cũng biết chết là khổ, thời ta thấy chư Phật mười phương bất sinh, bất diệt, nên ta biết Niết bàn là an lạc vĩnh viễn.”

Lúc đó năm trăm vị Phạm chí tâm ý thông suốt, xin thọ ‘ngũ giới’, chứng ngộ quả ‘Tu đà hoàn’, rồi ngồi lại chỗ cũ.

Đức Phật nói: “Các vị nghe cho kỹ, nay ta sẽ vì các vị mà nói rộng về những thí dụ sau đây.”

PROLOGUE

Thus have I heard. Once upon a time Sakyamuni, The Enlightened One, was staying in a park called Karanda Bamboo Grove, near Rajagriha City. He held a meeting with thirty six thousand men including great monks, Bodhisattvas, Mahasattvas and the eight groups of supernatural beings. On that occasion, there were five hundred Brahmans in the assembly. One of them rose from his seat and said to Sakyamuni, the Buddha:

"We have learned that Buddhism is so profound that there is no parallel to it. So we have come to ask you to explain it to us."

"Very well," The Enlightened One said.

"Is the universe existent or non-existent?" The Brahman asked.

"It is both existent and non-existent," the Enlightened one replied.

The Brahman said, "How can you say non-existent of what is now existent? How can you say existent of what is now non-existent?"

The Enlightened One replied, "The living say it is existent, but the dead say it is non-existent. Consequently, I say it is both existent and non-existent."

He asked, "What does man live on?"

The Enlightened One replied, "Man lives on cereals."

He asked, "Where do the five cereals come from?"

"They come from the four elements, fire, wind, water and earth," The Enlightened One replied.

"Where do the four elements come from?" the Brahman asked.

"They come from void." The Enlightened One replied.

"Where does the void come from?" He asked.

"It comes from nothingness." The Enlightened One replied.

"Where does nothingness come from?" He asked.

"From the nature." The Enlightened One replied.

"Where does nature come from?" He asked.

"From Nirvana." The Enlightened One replied.

"Where does Nirvana come from?" He asked.

"Why do you ask about such profound things. Nirvana is the law of non-birth and immortality." The Enlightened One replied.

"Have you attained Nirvana?" He asked.

"I haven't reached Nirvana yet." The Enlightened One replied.

"If you haven't reached Nirvana yet, how do you know Nirvana is an eternal bliss?" He asked.

"Now let me ask you whether the life of the sentient beings in the world is happy or miserable," the Enlightened One said.

"I view it as very miserable." He replied.

"What do you mean by miserable?" The Enlightened One said.

"After seeing all the dying men whose pains are unbearable. I know death is miserable." He replied.

"Now you are not dead, nevertheless, you know death is miserable. I have seen all Buddhas of the ten directions in space having neither rebirth nor death. I know, therefore, Nirvana is an eternal bliss." The Enlightened One said.

Those five hundred Brahmans were satisfied and thus understood what the Enlightened One had said. They were then willing to accept the five commandments and asked to be disciples of Gauthama Buddha. Finally, they obtained enlightenment of the Sotapanna's degree. They sat down as before. The Enlightened One said, "You all listen carefully to me. I'll give you an extensive talk of fables."

(1) Người Ngu Ăn Muối 

Thuở xưa có một người ngu

Đến thăm nhà bạn rất ư thân tình

Chủ nhà vui đãi khách mình

Bữa cơm đạm bạc, có canh ăn cùng

Chàng chê canh lạt khó dùng

Chủ bèn nêm chút muối trong canh này

Chàng ăn cảm thấy ngon ngay

Nên chàng tự nghĩ loay hoay trong đầu:

“Ngon nhờ ít muối thêm vào

Muối nhiều ngon chắc gấp bao nhiêu lần!”

Thế rồi chàng chẳng ngại ngần

Xin nguyên chén muối bỏ luôn miệng mình

Nuốt đi hết, tưởng ngon lành

Nào ngờ chất muối mặn kinh hồn người

Anh chàng tưởng chết tới nơi

Muối kia mà ngấm tàn đời còn đâu

Vội vàng móc họng ra mau

Để nôn, để mửa ngõ hầu cứu nguy.

*

Tu hành chớ có mê si

Uống ăn vừa phải lợi thì vô biên

Đừng theo tà giáo tuyên truyền

Nhịn ăn nhịn uống mà thêm sai lầm

Giữ gìn sức khoẻ tối cần

Mới mong đắc đạo thánh nhân tuyệt vời,

Dù cho nhịn bảy ngày trời

Hay mười lăm bữa, khổ đời thêm thôi

Tự mình hành hạ thân người

Chỉ thêm đói khát. So thời giống sao

Giống người ăn muối biết bao

Rời xa chân lý, lạc vào cõi mê.

(1) The Stupid Man Takes Salt 

Once upon a time there was a stupid man who went to another man's home. The host gave him something to eat. After he complained that the food was insipid, the host added a little salt to it. The stupid guest tried again, found it better, and thought that it was tasteful, because of the salt. To his thinking, the food would be so much better, if he took a great deal of salt. Then this stupid and ignorant man ate it on an empty stomach. Afterwards, he had his palate out of order and fell ill.

The heretics, having learned that abstaining from food and drink might lead to the path of Enlightenment, immediately fasted for seven or fifteen days. They merely got fatigued and famished, accomplishing nothing in terms of Enlightenment. Those heretics are just like that stupid man, who, on account of the pleasant flavor that the salt enhanced, ate salt on an empty stomach only to lose all tastes (and get sick afterwards).

(2) Để Dành Sữa 

Có người dự định tháng sau

Mời nhiều khách đến cùng nhau vui vầy

Sữa bò đãi khách bữa này

Cho nên phải trữ sữa ngay bây giờ

Để dành nhiều lo phòng hờ

Lỡ khi khách đến bất ngờ thiếu đi.

Anh chàng lẩn thẩn nghĩ suy:

“Mỗi ngày mình nặn sữa kia ra hoài

Mang thùng lớn chứa đủ rồi

Nhưng mà lại sợ sữa thời dễ hư

Để lâu sữa sẽ bị chua

Chi bằng sữa đó đừng đưa ra ngoài

Giữ nguyên trong vú bò thôi

Tới ngày đãi khách sai người nặn ra

Bớt đi được công việc nhà

Sữa khi đó mới chắc là thơm ngon

Quả là phương pháp tinh khôn!”

Nghĩ xong chàng tách bò con ra liền

Rồi đem bò mẹ nhốt riêng

Chàng không nặn sữa, để nguyên ít ngày.

Thời gian trôi lẹ làng thay

Tháng sau khách đã tới ngay đầy nhà

Chàng bèn dắt bò mẹ ra

Sữa tươi cố nặn nhưng mà có đâu

Vú bò nặn mãi thật lâu

Chẳng hề được giọt sữa nào. Than ôi!

Vây quanh khách khó nín cười

Khi hay rõ chuyện đầu đuôi lạ lùng:

“Chủ nhà quả thật điên khùng

Để dành sữa lại ở trong vú bò!”

*

Ở đời chớ có đợi chờ

Phát tâm bố thí phải lo làm liền

Đợi chi tới lúc nhiều tiền

Lỡ làng công chuyện, chẳng nên chút nào.

Góp gom của cải khó sao

Chưa xong đã gặp biết bao muộn phiền

Hoả tai, lũ lụt trong miền,

Hoặc là trộm cướp ngày đêm rình mò,

Vua quan chiếm đoạt, tận thu,

Bất ngờ thần chết có từ một ai

Kịp đâu bố thí cho người.

Kẻ ngu dành sữa so thời khác chi!

(2) The Stupid Man Stores Up Milk 

Once upon a time there was a stupid man who was about to give a party. He wanted to store up milk for his guests.

"If I milk the cow beforehand every day, he thought, little by little, there will be too much of milk and will not be enough space to store it and it may even spoil. It would be better to let it remain inside of the cow. I'll milk the cow right away at the time of the party."

He then separated the cow from the calf and tied them up apart. A month later, he actually gave the reception. He tried to milk the cow, but the milk had run dry. Some guests got annoyed and others laughed at him.

So are the idiotic fellows who want to give alms at once but prefer to wait until they possess great wealth. It usually happens that, before they can scrape together enough money, it is seized by the country officers or taken away by robbers and thieves or by fire and flood. It also happens that, due to their sudden demise, they are not in time for giving alms.

This is just like the story of the stupid man who stored up milk.

(3) Khoanh Tay Chịu Đòn 

Có anh chàng ngốc sói đầu

Một hôm kẻ lạ chợt đâu ngó vào

Thấy đầu không sợi tóc nào

Hắn dùng lê đánh lên bao nhiêu lần

Trái lê đánh bật máu luôn

Máu tuôn anh vẫn không buồn nói chi

Đứng im hứng chịu đòn kia

Không màng chống lại, không hề tránh ra.

Bất ngờ có bạn đi qua

Động lòng trắc ẩn, xót xa khuyên liền:

“Sao anh cứ đứng lặng yên

Để người ta đánh mãi trên đầu mình,

Không đánh lại vì nể tình

Thời nên tránh né, sao đành đứng nguyên,

Đầu anh đầy máu hai bên

Đau không? Sao chẳng kêu rên thế này?”

Anh chàng ngốc trả lời ngay:

“Tên kia xấc láo lại đầy ngu si

Thấy tôi tóc chẳng có chi

Tưởng đầu tôi giống đá kia trong vườn

Đá xinh xắn, đá dễ thương

Cho nên hắn mới lầm đường đánh lên

Trái lê cứng, đầu tôi mềm

Máu ra lênh láng mãi thêm tuôn trào

Hắn vô tri thức biết bao

Bạn ơi tôi biết tính sao bây giờ?”

Bạn nghe nói giận vô bờ

Trách anh chàng ngốc: “Thật là đáng thương

Bị người đánh đã chán chường

Mà anh vẫn đứng bình thường. Lạ thay!

Ngu si nhất cõi đời này

Chính là anh chứ ai đây sánh cùng!”

*

Thầy tu một số buông lung

Bao nhiêu Giới cấm coi thường sá chi

Buông luôn Định với Tuệ kia

Chỉ ưa gò ép oai nghi bên ngoài

Hầu mong được khắp mọi người

Cúng dường cung kính. Khổ đời vậy thay!

Tu hành theo kiểu thế này

Đớn đau kết quả gặt ngay tức thì

So cùng với kẻ ngu kia

Thấy sao tương tự, khác gì nhau đâu!

(3) The Head Is Broken With Pears

Once upon a time there was a bald-headed man who was bit in his head by a few pears thrown at him. He forbore taking the blows without knowing that he should have tried to dodge them. A bystander asked the man, "Why didn't you dodge the blows that wounded your head?"

The man answered, "Proudly relying upon doing violence to others and being short of intelligence, he, the attacker, took my baldhead for a stone. That's why he struck me with pears and broke my head like that."

The bystander retorted, "It's you who are indeed short of intelligence. How can you call him stupid? Haven't you been stupid enough to get injured without the sense to run away?"

So is the monk who, unable to abide discipline, meditation and wisdom, keeps only a good appearance to expect support. He is just like that stupid man who got as far as wounded on the head without knowing to run away and called the attacker stupid into the bargain.

(4) Vợ Giả Chết Dối Chồng 

Một chàng cưới được vợ xinh

Nàng tuy rất đẹp, tính tình lại hoang

Chàng thương vợ thật nồng nàn

Nhưng nàng trái lại phũ phàng chẳng yêu

Ngoại tình một sớm một chiều

Tình nhân sẵn đó nàng theo tức thì

Muốn về nhà bỏ chồng kia

Tìm qua người mới tính bề kết duyên.

Khi chồng vắng mấy ngày liền

Nàng tìm một lão bà quen thân nàng

Nhỏ to kín đáo dặn rằng:

“Khi tôi rời khỏi ngôi làng ngày mai

Bà tìm xác chết của ai

Xác cô con gái không người thân quen

Mang về nhà để một bên

Chồng tôi trở lại bà liền báo ngay

Rằng tôi là xác chết này

Mọi người tẩm liệm sẵn đây đợi chàng.”

Bà già thực hiện chu toàn

Đúng theo kế hoạch của nàng vợ hư.

Khi chồng về lại nhà xưa

Nhìn qua xác chết rất ư buồn rầu

Chàng ngồi khóc suốt canh thâu

Rồi đem hỏa táng, có đâu hay gì

Tin rằng vợ đã chết đi

Tro xương còn lại chàng thì dấu yêu

Đựng trong hũ để mang theo

“Khối tình quá khứ” nâng niu đêm ngày.

Vợ chàng lúc đó vui vầy

Kết duyên đầm ấm với tay nhân tình,

Thời gian thoáng chốc trôi nhanh

Thế rồi chồng mới lạnh tanh với nàng

Nay ruồng rẫy vì chán chường

Khiến nàng tủi phận tìm đường trở lui

Quay về tổ ấm trước thôi

Thưa cùng chồng cũ những lời yêu thương:

“Em đây là vợ của chàng

Trở về nối lại dở dang cuộc tình!”

Người chồng lớn tiếng thanh minh:

“Vợ tôi đã chết cỏ xanh nấm mồ

Cô sao ăn nói hồ đồ

Dối gian chi vậy! Thế cô muốn gì?”

Cô nàng biện bạch tía lia

Mong chồng nhận vợ xưa kia là mình

Nhưng chồng phủ nhận tận tình:

“Vợ tôi đã chết rành rành từ lâu

Tôi nào tin được cô đâu

Nhận cô làm vợ nghe sao lạ kỳ!”

*

Thế gian nào có khác gì

Lắm người thành kiến rất chi sai lầm

Nhưng không chịu cải đổi dần,

Như phường ngoại đạo tà tâm lâu đời

Dù nghe Giáo Pháp tuyệt vời

Cũng không tin tưởng vào nơi Đạo Vàng

Giống người chồng ngốc thảm thương

Vợ tuy còn sống trăm đường chẳng tin.

(4) The Wife Pretends To Be Dead 

Once upon a time there was a stupid man who loved very much his beautiful wife. However, she had no true love for him. In the meantime, she associated herself surreptitiously with another man. Burning with lecherous passions, she wanted to leave her husband to be with her lover. She secretly told an old woman, "After my departure, I would like you to place a woman's corpse in my house. You then tell my husband that I'm dead."

The old woman did what she was told. She told the husband shortly after his return that his wife passed away. He went to see the corpse and believed it was that of his own wife. He grieved and wept bitterly. He gathered a great deal of wood and oil together for the cremation. Then he put the ashes into a bag and had it with him day and night.

Shortly after, the wife got tired of her lover. She came back and told her husband, "I'm your wife."

The husband answered, "My wife died a long time ago. Who are you to lie to me that you are my wife?"

The husband refused to believe her, in spite of her repeated explanations.

So are the heretics who, having learned the heretical doctrine, confusedly stick to it with all their soul and take the doctrine to be the right one without altering their mind forever. Thus they will be unable to believe, accept or keep any other creed even it is an orthodox one.

(5) Khát Không Uống Nước 

Thuở xưa có kẻ đi đường

Rất là khát nước nên dừng chốn đây

Kiếm tìm nước khắp Đông Tây

Thấy sương lóng lánh giăng đầy phía xa

Tưởng là nước vội tìm qua

Mới hay lầm lẫn. Thế là trở lui.

Cuối cùng tìm được nước rồi

Dòng sông trong mát, nước trôi không ngừng

Nhưng chàng chỉ đứng dòm chừng

Nhìn xem. Không uống. Lạ lùng vậy thay!

Người ta thấy, vội hỏi ngay:

“Anh đi tìm nước, nước đầy dưới sông

Sao không uống, chỉ đứng trông?”

Anh chàng đáp lại vô cùng kỳ khôi:

“Nước sông này nhiều quá trời

Một lần mà uống có đời nào xong,

Uống một lần hết nước sông

Thời tôi mới uống, mới không ngại ngần.”

Mọi người quanh đấy cười ầm

Chê anh chàng nọ ngu đần mãi thôi.

*

Thế gian có một ít người

Không gần chân lý, sống đời lầm sai

Luôn gàn bướng chẳng nghe ai

Cho là Giới Luật Phật thời lớn lao

Lại thêm nghiêm ngặt xiết bao

Thọ trì, tuân giữ hết nào dễ đâu

Họ tin vậy nên từ lâu

Sa chân giới cấm, lao đầu bến mê

Để rồi đau khổ tràn trề

Trong vòng sinh tử não nề nổi trôi

Khó mà đắc Đạo trọn đời

Xem ra đáng trách, nghĩ thời đáng thương

Khác chi kẻ khát đi đường

Kiếm ra được nước không màng uống thôi!

(5) Getting Thirsty On Seeing Water 

Once there was a fellow desperately in need of water for his thirst. On seeing the blazing fog, he mistook it for water. He pursued it until he reached the Indus River. But he only looked at it without drinking. A bystander asked, "You are suffering from thirst. How that you have found water, why don't you drink it?"

The fellow answered, "If I could drink up all that water, I would do it. Since there is more water than I can finish, I would rather not drink it at all."

As soon as people heard this, they laughed aloud at him. The heretics, acting against all senses and reasons, think since they are unable to keep all the Buddhist commandments, they refuse to accept any of them. They will never attain the path of Enlightenment and thus subject to transmigration in time to come. They are just like that stupid thirsty fellow who gets laughed at by his contemporaries.

(6) Giết Con Cho Đủ Gánh 

Có người nuôi bảy đứa con

Một con bỗng chết, không còn sống thêm

Thi hài anh chẳng chôn liền

Trong nhà anh vẫn giữ nguyên con mình

Rồi anh cùng cả gia đình

Dọn đi nơi khác. Quả tình lạ thay!

Láng giềng thấy vậy nói ngay:

“Sao không gánh xác chết này đi chôn

Mà anh lại bỏ đi luôn

Hành vi như vậy chẳng khôn chút nào

Rất là dại dột biết bao.”

Anh kia bèn đáp: “Biết sao bây giờ

Chắc chi tôi đã dại khờ

Một con nằm chết vậy mà khó khăn

Muốn cho quang gánh được cân

Hai đầu cần có xác thân hai người

Gánh đi chôn mới dễ thôi

Mới thành đủ gánh đôi nơi cân bằng.”

Thế rồi anh chợt nghĩ rằng

Giết thêm đứa nữa dễ dàng gánh ra

Nghĩ xong anh chẳng nề hà

Giết thêm một đứa thế là đủ đôi

Hai con thành một gánh rồi

Gánh lên chôn tại núi đồi trên cao.

*

Truyện này tỉ dụ giống sao

Người tu Giới Luật phạm vào ít thôi

Nhưng không sám hối một lời

Ăn năn cũng tránh. Tính bài dối gian

Làm như giữ Giới đàng hoàng

Có ai chỉ trích lại càng ngang nhiên

Bao Giới Luật cứ phạm thêm

Nói rằng: “Sau đó sẽ liền ăn năn

Sẽ liền sám hối một lần

Cho thêm thuận tiện, đâu cần ngưng ngay.”

Tu như vậy sai lầm thay

Giới như ngọc quý hàng ngày phải tuân,

Tu sai thời tiếc vô ngần

Giống người ngu xuẩn bội phần kể trên

Muốn cho đủ gánh hai bên

Vô minh sai khiến giết thêm con mình.

(6) The Dead Son Is About To Remain In The House 

Once upon a time there was a man who brought up seven boys, one of whom died. Finding the son dead, he intended to leave the body in the house and moved out himself. A bystander said to him, "You know the living and the dead go separate ways. Since your son is dead, he should be quickly buried in a far away place with all due solemnity. Now why do you want to leave your house and let your dead son remain here?"

When the man heard this, he decided to bury his son and not let the corpse lie at home. He then thought he would have to kill another son to hang one body on each end of the pole to keep in equilibrium and carry them for burial in a long way off the forest. That seemed the only thing possible for him to do and he did it. His contemporaries laughed aloud at his unprecedented eccentricities.

A monk, who secretly broke one commandment, felt afraid to confess it. He would pretend that he had scrupulously kept all commandments and led a life free from evil and defilement.

Some wise men might then tell him, "A monk should keep the commandments just like brilliant pearls should be protected from being damaged. How can you break what you have accepted? Now you are reluctant to confess them."

The offender would answer, "Now that I have to confess, I might as well do more breakings. Then I'll confess all my sins at once."

Consequently, he broke more commandments by doing many evil things before his confession. This monk is just like that stupid man who kills another son when one dies.

(7) Nhận Người Làm Anh 

Một người giàu có thuở xưa

Tác phong đứng đắn lại thừa thông minh

Cho nên các kẻ chung quanh

Tỏ lòng thán phục, tỏ tình kính yêu

Xa gần ái mộ rất nhiều.

Bỗng đâu có kẻ sớm chiều lân la

Tới lui thăm viếng thiết tha

Rồi sau nhận họ: “Ông là anh tôi.”

Điều này cũng dễ hiểu thôi

Của làm tối mắt khiến người dối gian

Kết thân thích, nhận họ hàng

Để mà lợi dụng bạc vàng chứ đâu.

Ít lâu sau người nhà giàu

Khốn cùng, sa sút hết mau bạc tiền

Kẻ kia bèn trở mặt liền

Giờ đây lại nói: “Chẳng quen thuộc gì

Ông nào có phải anh chi.”

Lời sao lãnh đạm, nghe thì đáng khinh

Bà con lối xóm bực mình

Cười chê kẻ đó: “Quả tình bất nhân!”

*

Truyện này thí dụ rất gần

Có phường tà giáo manh tâm lọc lừa

Lời hay của Phật nhận bừa

Nhận là giáo pháp từ xưa của mình

Đến khi dân chúng ở quanh

Cùng nhau bảo họ thực hành ngay đi

Những người này chẳng phụng trì

Chẳng theo giáo pháp thực thi chút gì

Hoàn toàn chỉ muốn ngăn che

Âm mưu tội ác u mê gian tà.

May thay Giáo Pháp Phật Đà

Dễ chi bị bọn tà ma lộng hành.

(7) One Reckons Another Man To Be One's Elder Brother

Once upon a time, there was a man endowed with a respectable appearance and intelligence as well as wealth. All these evoked feelings of admiration and praise from the people around him. Another man then claimed this man to be his elder brother. He did so, because of the man's wealth. When he needed money, he called the man elder brother. After the rich man paying his debt, he stopped calling him elder brother. A bystander asked, "You are a strange man. When you are in need of money, you call him elder brother. When he is in debt, you will not. Why?"

The man answered, "When I want to get at his money, I'll call him elder brother. As a matter of fact, he isn't my own elder brother. When he is in debt, I will not call him elder brother."

Hearing these words, people laughed at him.

The heretics, who have heard the good words of Buddhism, purloin and make use of them as their own. When people try to teach them how to practice the goods words, they do not want to listen. They declared that they use the good words of Buddhism to instruct the other people in order to earn a living. There is no need that they should bother to know how to practice it.

Those heretics are just like the stupid man who calls the rich man elder brother for his money.

(8) Trộm Áo Nhà Vua 

Có người ở chốn quê mùa

Lén vào kho áo nhà vua trộm về

Bộ y phục đẹp kể chi

Trộm xong trốn tới vùng kia xa vời.

Khi vua biết vụ trộm rồi

Phái nhiều binh lính khắp nơi truy tìm

Cuối cùng cũng bắt được liền

Giải tên ăn trộm lên trên pháp đình.

Bị tra hỏi, hắn gian tình

Chối luôn tội trộm của mình mới đây

Khai rằng bộ y phục này

Là do tổ phụ lâu nay lưu truyền.

Vua ra lệnh mặc thử liền

Hắn đem y phục mặc lên thân người

Mặc sao lộn bậy tức cười

Món trên xuống dưới, dưới thời lên trên

Áo quần, mũ mãng đảo điên

Tỏ ra hắn chẳng hề quen bao giờ.

Vua bèn phán: “Không còn ngờ

Điều này chứng tỏ ngươi là kẻ gian

Đây là y phục cung vàng

Riêng vua cùng với các quan thường dùng.”

Trộm khờ cứng họng hết đường

Cúi đầu thú nhận tội cùng vua thôi.

*

Truyện này thí dụ lâu rồi

Vua là Đức Phật của thời xa xưa

Còn y phục được coi như

Chính là Giáo Pháp tối ư nhiệm mầu

Nhà quê kẻ trộm khác đâu

Là phường tà giáo mưu cầu gian manh

Trộm của người rồi chí tình

Nhận làm giáo pháp của mình đấy thôi

Trộm điều Phật dạy tuyệt vời

Khoe rằng giáo pháp của nơi chính mình

Nhưng không biết cách thực hành

Vì không thấu hiểu cho rành trước sau

Cho nên lộn bậy đuôi đầu

Đảo điên bản chất lộ mau tức thì.

(8) A Rustic Steals Clothes From The Palace Treasury 

Once upon a time there was a rustic who stole garments from the palace and then escaped to a remote place. The king sent men to search for him in all directions. Finally, he was arrested and taken to the king who accused him of theft and asked him where he had got the clothes. The rustic answered that they belonged to his grandfather. The king then ordered him to put them on. He did not know how to wear them. He put on his arms what should be worn on his legs. What he ought to have on his waist, he put on his head. Seeing this, the king summoned his ministers for consultation on the matter.

"If the clothes belonged to your grandfather, you should know how to wear them. How can you wear them in all wrong ways? It's certain that they are not your old clothes. You have stolen them," said the king.

Figuratively speaking, here the king is like Buddha; the valuable clothes, the Buddhist teachings; the stupid rustic, the heretic.

A heretic, who has eavesdropped on Buddhism, makes it for his own. He then misinterprets it, because he does not know the real meaning of its teachings.

This heretic is like the rustic who stole the king's valuable clothes without knowing how to wear them properly and put them on in all the wrong ways.

(9) Kẻ Ngốc Khen Cha 

Có ông nọ thuở xưa xa

Hay khen đức hạnh của cha ruột mình

Khoe cùng người đứng chung quanh:

“Cha tôi chính trực, hiền lành mãi thôi

Không làm hại sinh mạng người

Ghét quân cướp giật, ghét ai lọc lừa

Công bình, đức độ, nhân từ

Tránh lời gian dối, lại ưa giúp đời

Cứu người nguy khốn khắp nơi

Từ bi nở đẹp tuyệt vời trong tâm.”

Bấy giờ có kẻ ở gần

Vốn mang bản chất ngu đần, vô minh

Nghe xong chợt nghĩ: “Quả tình

Mình nên ca tụng cha mình một phen.”

Hắn bèn lên tiếng bon chen:

“Cha tôi đức hạnh vượt trên khắp làng

Cha ông so chẳng sánh ngang.”

Bà con quanh đó rộn ràng hỏi ngay:

“Cha anh như vậy tốt thay

Thế thì đức hạnh trước đây thế nào?”

Kẻ ngu vênh mặt tự hào:

“Cha tôi từ nhỏ ưa nào chuyện dâm

Tuyệt đường tình dục bao năm

Chẳng hề biết đến. Không ham chuyện này.”

Mọi người cười rộ hỏi ngay:

“Cha anh đoạn dục từ ngày ấu thơ

Làm sao đẻ được anh ra?”

Kẻ ngu cứng họng khó mà nói chi.

*

Ở đời khen ngợi chuyện gì

Cần cho chân thật, chớ hề dối gian

Nói sai tai hại vô vàn

Không mang hiệu quả, xa gần khinh khi

Phật tuyên “ngũ giới” xưa kia

Dạy đừng “vọng ngữ”. Ta thì chớ quên!

(9) The Father's Virtues Are Praised 

Once upon a time there was a man who praised his father's virtues before everybody.

"My father is compassionate. He neither kills nor steals. He speaks earnestly and gives alms," said the man.

At the time, it so happened that a stupid man heard those words and declared, "My father is more virtuous than yours."

The others asked, "In what way he is more virtuous'! Please tell us about him."

The man answered, "Undefiled as my father was, he gave up completely his sexual desires when he was young".

The others said, "If your father had done so, how could he have brought you into the world?"

This aroused the sardonical laugh from all those around him.

There are those ignorant people in the world who want to extol the merits of others without knowing how to be realistic and get ridiculed instead. These people are just like that stupid man who wanted to praise his father but turned out to speak fatuously.

(10) Nhà Giàu Cất Lầu 

Có chàng giàu có kể chi

Tiền nhiều nhưng lại ngu si tức cười

Không hề biết đến việc đời,

Một hôm chàng chợt dạo chơi trong vùng

Ngang căn nhà của phú ông

Rất chi đẹp đẽ, vô cùng cao sang

Ba tầng lầu thật huy hoàng

Chàng nhìn ham thích xốn xang nghĩ rằng:

“Tiền ta tuy chẳng sánh bằng

Ít ra đủ cất một tầng cũng hay.”

Chàng về hào hứng mời ngay

Một nhà kiến trúc vùng này tới mau

Hỏi thăm: “Nhà ba tầng lầu

Thời ông có cất khi nào hay chưa?”

Người xây cất cười rồi thưa:

“Ba tầng lầu đó tôi thừa khả năng.”

Thế là hợp với ý chàng

Chàng nhờ người đó vội vàng khởi công:

“Cất lầu ba giống phú ông

Làm ngay cho đẹp, phải trông tuyệt vời.”

Người xây cất đồng ý thôi

Thợ thời đem tới, đất thời san ra

Đắp nền móng, dựng tường nhà.

Chàng giàu ít bữa ghé qua xem chừng

Hỏi thăm cho biết tỏ tường:

“Này ông kiến trúc, ông đương làm gì?”

Người xây cất đáp tức thì:

“Nhà ba tầng đó, có chi lạ nào.”

Chàng giàu bèn nói: “Vậy sao,

Xây chi tầng dưới tốn hao phiền hà

Chỉ cần xây cái lầu ba.”

Người xây cất đáp: “Làm nhà trước sau

Phải xây tầng dưới khởi đầu

Xong rồi ta mới xây lầu tầng trên.”

Chàng giàu ngu ngốc ngăn liền:

“Không! Tôi chỉ muốn trả tiền cho ông

Cất lầu ba cho chóng xong

Còn hai tầng dưới tôi không yêu cầu!”

Người xây cất cười hồi lâu

Tận tình giảng giải. Chàng đâu nghe gì.

Tỏ ra cố chấp kể chi

Yêu cầu kiên quyết thực thi ý mình.

Chàng giàu ngu ngốc thật tình

Cất lầu công việc đành đình lại thôi.

*

Truyện này tỉ dụ ở đời

Trong hàng Phật tử có người biếng tu

Phụng thờ “Tam Bảo” ơ hờ

Tu “Giới, Định, Tuệ” cũng lơ là hoài

Tưởng lầm tu vậy đúng rồi

Không cần theo bước của người tu lâu

Muốn mình “chứng quả” thật mau

Bỏ ba “quả vị” khởi đầu đường tu

Vượt ngay tới quả thứ tư

Thành A La Hán theo như ước nguyền.

Tu như vậy thật cuồng điên

So cùng chàng ngốc ở trên khác gì!

(10) Three-Storied House 

Once there was an ignorant rich man who, one day, went to another rich man's three-storied house. Struck with admiration by the imposing, spacious, airy and well - lighted building, he said to himself, "I'm no less rich than he. Why don't I have the same house built as this one?"

Thereupon, he sent for a carpenter and said, "Can you construct an imposing house exactly like that one?"

That carpenter replied, "It's I who built that one."

He went on, "Now you may build a house like that one for me."

The carpenter began first to level the ground, afterward laid the foundation stones and then drove in piles for walls. The stupid man could not make it out when he saw the worker doing all these. He asked,"What are you doing now?"

The carpenter replied, "I'm building three floors."

The stupid man went on, "I don't want the two floors below. You had better start building from the third floor for me."

The carpenter answered, "It's impossible. If I don't begin with the ground floor, how can I build the second? If I don't build the two below, how can I build the third floor?"

The stupid man persisted saying, "But I don't need the two floors below, only the top."

Hearing those words, his contemporaries sardonically laughed at him. They all said how could one have the top floor done without building the lower floors?

Sakyamuni's four degrees of disciples who are unable to practice earnestly Buddhism and respect the Three Precious Ones, wanted to attain the path of deliverance by leading an idle life. They said, "We don't need the first three degrees below, but seek only that of Arahant's."

There was no difference between the stupid rich man and those disciples who were also laughed at by their contemporaries.

(11) Bà La Môn Giết Con 

Có người ngoại đạo thuở xưa

Tự xưng mình giỏi nên ưa khoe tài

Rành quá khứ, biết tương lai

Bao điều học vấn trên đời tinh thông

Nói ra trôi chảy vô cùng.

Một hôm chàng muốn phô trương tay nghề

Bèn đi đến một nước kia

Ôm theo con nhỏ, não nề khóc than.

Mọi người thấy lạ hỏi han:

“Tại sao anh khóc vô vàn tang thương?”

Chàng lên tiếng đáp não nùng:

“Con tôi sẽ chết trong vòng bảy hôm

Cho nên tôi rất đau buồn.”

Bà con thương hại khuyên luôn anh này:

“Con anh hiện mạnh khoẻ thay

Làm sao chỉ sống bảy ngày nữa thôi

Chắc là anh tính lầm rồi

Chỉ thêm buồn khổ hại người, ích chi.”

Chàng bèn quả quyết tức thì:

“Tôi xem chính xác, ít khi sai lầm

Mặt trời có thể mờ dần,

Mặt trăng có thể khuất luôn trên trời,

Muôn sao có thể rụng rơi

Riêng tôi đoán đúng mọi lời tiên tri.”

Bảy ngày lần lượt trôi đi

Con chàng không chết. Có gì lạ đâu.

Chàng bèn tính toán trong đầu

Muốn cho danh dự trước sau bảo tồn

Chàng ra tay giết con luôn

Chứng minh mình chẳng đoán lầm đoán sai.

Bà con thấy vậy phục tài

Cùng nhau tin tưởng, đồng thời ngợi ca

Tiếng tăm từ đó vang xa

Số người tôn kính thật là nhiều thôi.

*

Biết bao ngoại đạo ở đời

Muốn người tin phục, buông lời dối gian

Nhận mình đắc đạo thánh nhân

Rồi mang thủ đoạn bạo tàn phô trương

Khi cần mê hoặc người thường

Hầu mong hưởng lợi. Trăm phương khác gì

Kẻ gian manh kể trên kia

Giết con cho đúng “tiên tri”, đúng lời.

Kẻ này sẽ gặt tức thời

Tương lai quả báo tơi bời sầu bi!

(11) The Brahman Kills His Son 

Once upon a time, there was a Brahman who prided himself on his erudite knowledge of astrology and various arts. He was such a conceited man that he claimed to be learned in everything. To show his ability, he went abroad carrying his son in his arms and cried. The Brahman was asked, "Why are you crying?"

He replied, "This baby is going to die within seven days. I'm grieved at his inevitable death. That's why I can't help crying."

The contemporaries said, "It's difficult to know a man's life. It's easy to make a miscalculation. He may not die seven days. Why should you weep in advance?"

The Brahman said, "The sun and the moon may set and the stars may fall, but I have never had a miscalculation on my record."

To prove his self-claimed knowledge, he killed his son on the seventh day, for the sake of fame and gain. The contemporaries heard the news of his son's death at the foretold time. They marvelled that he was indeed an erudite man who could prove true of what he had said. They all came to pay him homage, and were heartily convinced that he deserved respect (as a prophet).

This is also true with those of Sakyamuni's four degrees of disciples who claim to have attained the path of Enlightenment for the sake of the material offerings from others. They would try to fool people by killing an innocent man in order to deceitfully show the virtue of compassion. Such disciples would be certainly doomed to limitless suffering in time to come, just like the Brahman who wanted to prove the accuracy of his prophecy by killing his son and thus deceived people.

(12) Quạt Nước Đường

Thuở xưa có một anh kia

Nấu đường cát trắng chuyên nghề đã lâu

Một hôm đang bận, chợt đâu

Có ông khách nọ sang giàu đến thăm

Anh ngưng nấu, chạy lăng xăng

Hết lòng o bế khách sang tới nhà,

Muốn mời khách uống nước trà

Anh đi lấy nước đổ ra cái nồi

Thêm đường một ít vào rồi

Bắc lên lò nấu, lửa thời chụm lên

Lửa to, nước nóng sôi liền

Sôi lên sùng sục. Anh bèn lo âu

Nước đường nóng, dễ uống đâu

E rằng khách quý chờ lâu bực mình

Phải làm cho nước nguội nhanh

Anh bèn quạt nước ở quanh trong nồi

Quạt lâu, đường vẫn cứ sôi

Vì anh lính quýnh quên dời nồi đi

Nồi còn trên bếp lửa kia

Dưới còn lửa nóng đường thì vẫn sôi.

Anh chàng quạt lẹ đã đời

Cho nên toát cả mồ hôi dầm dề.

Mọi người quanh đó cười chê:

“Phí công quạt mãi không hề ích chi

Dưới nồi không tắt lửa đi

Quạt hoài nước chẳng dễ gì nguội cho!”

*

Truyện này tỉ dụ người tu

Tham, Sân, Si chẳng diệt trừ cho nhanh

Lửa phiền não đó hoành hành

Làm sao giải thoát ngọn ngành khổ đau

Dù tu khổ hạnh dài lâu

Nằm giường gai góc có đâu ích gì

Hành thân, hành xác thảm thê

Uổng công, vô ích, dễ chi viên thành

Tương lai đau khổ quẩn quanh

Trôi lăn trong cõi tử sinh xoay vòng.

(12) The Boiled Black Rock-Honey Syrup 

Once upon a time, a man was boiling black rock-honey syrup, when a rich man came to his house. He thought he would give the syrup to the rich man. He poured a little water into it and put it on a slow fire. He then fanned it with a fan in the hope of cooling it.

A bystander addressed to him, "If you don't put out the fire below, how can you cool it even though you keep on fanning?"

People began to laugh at him.

This is like the heretics who will practice a little mortification by sleeping on thorny brambles without putting out the flames of annoyance. As the five passions are still blazing within them, there is no way for such people to become cool and quiet. As a result, they sardonically laughed at by the wise. Moreover, they will suffer affliction in their present lives and transmigration in the future.

(13) Sự Thật Chứng Minh 

Trong nhà một nhóm ngồi quanh

Phẩm bình đức hạnh một anh ở ngoài

Một người lên tiếng chê bai:

“Anh này mọi việc trên đời đều hay

Trừ hai điều đáng chê thay

Một là sân hận nổi ngay dễ dàng

Hai là lỗ mãng vô vàn

Mỗi khi chạm việc liên quan đến mình.”

Người này đang kể sự tình

Thời anh chàng đó thình lình đi ngang

Bên tai nghe lọt rõ ràng

Đùng đùng nổi giận vội vàng ra tay

Nhảy chồm ngay vào nhà này

Túm người đang nói trong đây đánh liền

Miệng thời la hét cuồng điên:

“Ta nào sân hận, chớ nên nói càn

Ta nào lỗ mãng hung tàn!”

Mọi người quanh đó can ngăn thốt lời:

“Hãy nhìn hành động của ngươi

Những gì hiện tại tức thời chứng minh

Hận sân, lỗ mãng đầy mình

Người ta bình phẩm quả tình chẳng sai.”

*

Trần gian tội lỗi lắm người

Suốt ngày trác táng, cả đời say sưa

Nào đâu tự nhận thói hư

Chẳng ưng chỉ trích, không ưa phê bình

Nghe chê, xấu hổ, bực mình

Giận lên tìm cách gian manh trả thù

Khó mà tiến trên đường tu,

Dấn sâu cõi ác vốn từ xưa kia

Gánh vào hậu quả não nề!

(13) Commenting On Someone's Quick Temper 

Once a group of people sat in a house commenting on someone as being of good virtue except for two faults:

First, he was quick- tempered. Second, he was impulsive.

At the time, this man happened to pass by the door and heard the comment. He entered the house, grabbed the man who had criticized him, and started to beat him.

Thereupon one bystander asked why he beat the man.

He replied, "When did I ever lose my temper or act impulsively? This man said: I often did so. That's why I have beaten him."

The bystander pointed out, "Your action at once demonstrates that you have often lost your temper and acted impulsively. Why do you still want to conceal your character from others?"

This man who resents to having his faults exposed, often leads people to lay all the blame for the stupidity and foolishness on him.

People, who are addicted to drinking and other debaucheries, when scolded by others, strongly hate their critics in turn. Moreover, they try desperately to justify themselves by bringing forward all sorts of excuses. Those men are just like that stupid man who disliked hearing about his faults discussed. 

(14) Giết Kẻ Dẫn Đường 

Một đoàn đông toàn thương gia

Dự trù vượt biển đi xa buôn hàng

Tìm đường sinh sống lang thang

Lộ trình đoàn phải băng ngang cánh đồng

Đầy nguy hiểm, rộng mênh mông

Cả đoàn lúng túng, đường không biết rành

Bàn nhau mời kẻ giúp mình

Đi theo chỉ lối, khởi hành luôn thôi.

Nửa đường vừa vượt qua rồi

Đoàn buôn bất chợt gặp ngôi miếu thần

Giữa đồng bát ngát vô ngần,

Chiếu theo tập quán của dân vùng này

Thời đoàn cần cúng miếu ngay

Một người phải giết tại đây tế thần

Mới mong đi thoát cả đoàn.

Thương gia xúm lại họp bàn riêng tư:

“Chúng mình thân thích từ xưa

Đồng hương, bè bạn, rất ư lâu đời

Lạ thời chỉ có một người

Là người đưa lối, giết thời tiện thay

Để đem cúng tế miếu này.”

Bàn xong là họ ra tay tức thì

Mang người đưa lối giết đi

Giết xong nghĩ chuyện cúng kia yên lành

Đoàn buôn tiếp tục lộ trình

Tiếc rằng không có ai rành đường đi,

Giữa đồng hoang vắng bốn bề

Bơ vơ, lạc lõng, thảm thê, hãi hùng

Để rồi cả bọn cuối cùng

Thảy đều chết thảm trong vùng hiểm nguy.

*

Truyện này tỉ dụ mỗi khi

Muốn vào biển Phật Pháp kia kiếm tìm

Những châu báu quý lưu truyền

Pháp lành ta phải tu liền ngay thôi

Noi theo Giáo Pháp tuyệt vời

Đưa đường chỉ lối tới nơi an lành.

Nhiều người điên đảo tu hành

Pháp lành, Chân Lý chí tình bỏ qua

Quay cuồng trong cõi ta bà

Đường dài sinh tử khó ra được nào

Chìm trong biển khổ dâng trào

Trôi xa bờ giác, lạc vào bến mê.

(14) Offering The Guide Up As Sacrifice To God 

Once upon a time there was a group of merchants who wanted to go to the sea. A guide was required. They set out in quest of such a man. After finding such a man, they started the trip and saw a temple when they reached a land of wilderness. A man had to be immolated to cross it.

After consultation, the group of merchants said that they could not choose anyone in the company to be killed, for they were all related. The only one fit to be sacrificed was the guide. So they killed him. After performing the rites, they soon lost their way and knew not which direction to go. They then died one after another.

So are the people in general.

Those who seek to fish for treasure in the sea of Dharma should keep the commandments of doing good deeds as their guide. If they break them, they will end their lives in the wilderness and can never be rescued. Furthermore, they will have to go through the Three Evil Paths of Transmigration and suffer forever and ever.

Such men are just like the group of merchants who killed the guide and died in a body as a result.

(15) Muốn Con Mau Lớn 

Thuở xưa có một ông vua

Quý yêu công chúa mới vừa sinh ra

Nên vua mong muốn thiết tha

Con mình mau lớn để mà ngắm trông

Vua bèn triệu đến hoàng cung

Lương y một vị tiếng lừng khắp nơi

Rồi vua thương lượng cùng người:

“Hiện ông có thuốc tuyệt vời gì không

Để cho công chúa uống xong

Tức thì mau lớn ta mong nhờ người.”

Lương y từ tốn trả lời:

“Thuốc hay như vậy kiếm thời cũng ra

Nhưng mà phải đến phương xa

Có điều tôi muốn trình qua cùng ngài

Tháng ngày tìm thuốc kéo dài

Thời công chúa phải ở ngoài chốn riêng

Ngài đừng thăm. Cần cữ kiêng.

Khi nào kiếm thuốc đã yên chuyện rồi

Và công chúa dùng xong xuôi

Tới thăm thuận tiện thời tôi thỉnh mời.”

Vua nghe, ưng thuận, y lời.

Lương y từ biệt thảnh thơi ra về

Lên đường đi kiếm thuốc kia

Mười hai năm chẵn tới kỳ trở lui

Kiếm ra được thuốc quý rồi

Đưa công chúa uống tức thời thuốc tiên

Xong đưa công chúa đi liền

Vào trình diện đấng vua hiền trong cung.

Nhà vua rất đỗi vui mừng

Thấy công chúa đã vô cùng lớn khôn

Ngợi khen thầy thuốc kia luôn:

“Thầy tài, thầy giỏi không còn ai hơn,

Và công chúa được nhờ ơn

Thuốc hay, chóng lớn, vô vàn tốt tươi.”

Sau khi vua nói dứt lời

Sai quan ban thưởng cho người có công

Nhiều tài vật quý vô song.

Mọi người rõ chuyện cười ông vua này

Là người dại dột lắm thay

Tuổi con mà cũng không hay biết gì.

*

Người tu Đạo Phật từ bi

Hành trì cần phải rất chi chân tình

Tinh anh tìm hiểu tự mình

Rằng: “Khi nước đến sẽ thành ra ao

Dòng trong sẽ hiện trăng sao.”

Mới mong công đức trước sau vẹn toàn

Nếu không cố gắng chuyên cần

Không theo Phật Pháp vô ngần thâm sâu

Chỉ mong kết quả cho mau

Khó mà đạt được đạo mầu tối cao.

Kẻ ngu muội đáng cười sao!

(15) The Physician Gives Medicine To The Princess To Made Her Grow Up Fast 

Once upon a time there was a king who brought a daughter into the world. He sent for the doctor and asked him, "Could you prescribe some drugs for my daughter in order to make her grow up faster?"

The physician replied, "I have a good prescription for her. However, I don't have the medicine on hand. I should look for it. Your Majesty must not see her at the time of my searching for the medicine. I'll present her to your Majesty after she has taken it."

Then the physician went to a remote region in search of the medicine. He found it and came back twelve years later. Having taken the medicine, the daughter was led to the king who was happy to see her. Then he said to himself, "He's a good physician. My daughter has indeed grown after taking his medicine."

The king then ordered his attendants to reward the doctor lavishly with gems. All the courtiers derided the king for his ignorance to such an extent that he did not know to think of the year in which his daughter was born. The king believed that her growing was due to the effect of the medicine.

So are the people in general. They will visit a wise man and say, "We should like to attain the path of Enlightenment. Please instruct us that we may immediately receive the transcendent wisdom."

By means of expediency, the master will guide them to practice meditation and contemplate the Twelve Links connected with the causation of rebirth. After gradually accumulating all kinds of merits, they reach the Arahant's degree. Then they will jump with joy and exclaim, "How fast it is! Our great master, you have made us obtain so quickly the quintessential truth."

(16) Tưới Mía Bằng Nước Mía 

Hai người trồng mía thi đua

Cùng so tài nghệ hơn thua một ngày

Xem ai giỏi, xem ai hay

Ai trồng mía tốt thưởng ngay, khen liền,

Ai trồng mía xấu thời phiền

Bị người kia phạt. Hai bên đồng lòng.

Một anh tự nghĩ: “Mía ngon

Vì xưa nay ngọt, ai còn lạ chi

Muốn tăng thêm vị ngọt kia

Mình dùng nước mía tưới thì tốt cây.”

Nghĩ xong anh thực hiện ngay

Mang nhiều mía ép, nước đầy chảy ra

Rồi bưng nước mía đem qua

Tưới lên vườn mía anh ta mới trồng.

Chao ơi, hao tốn vô cùng

Mà rồi kết quả lại không được gì

Cả vườn mía mới trồng kia

Đều hư hoại hết. Ngu si! Đáng cười!

*

Truyện này tỉ dụ ở đời

Khi tu Phật Pháp lắm người kỳ khôi

Không theo đường chính sẵn rồi

Giở trò gian dối, lôi thôi, khác thường

Đui mù tu luyện sai đường

Ỷ quyền, ỷ thế giàu sang của mình

Cướp ngang tài sản dân lành

Đem làm phước thiện mong thành công ngay

Quả lành mong sẽ tới tay

Ngờ đâu kết quả đắng cay vô vàn

Hao tinh thần, phí thời gian

Nhọc công vô ích, đạo vàng thấy đâu

Tương lai tai họa thảm sầu

Giống người tưới mía trước sau khác gì!

(16) Water The Sugar-Cane 

Once upon a time two men who cultivated sugar-cane, pledged that the one who had a good harvest would win prizes, while the one with a bad harvest would be heavily penalized. One of them thought, "The sugar-cane itself is very sweet. It will be more delicious if I water it with its compressed juice. Then I will get the upper hand over him."

Immediately, he began to press the juice from the sugar-cane. He watered the plant with the juice in the hope of making it more delicious. Instead, he destroyed the seedling and lost his entire plantation.

So are people at large. Those who wish for the comforts of life use their high positions and great influence to oppress the mass. They steal others' possessions as their own wealth to do good works with a view to enjoy better life afterwards. However, they are unaware of the calamities, which are to come upon them. Those people are just like the man who, pressing the sugar - cane, lost everything

(17) Vì Nhỏ Mất Lớn 

Có chàng cho mượn năm đồng

Đã lâu con nợ cũng không trả tiền

Chàng bèn tìm đến đòi liền

Qua nhà con nợ ở bên kia làng

Có dòng sông rộng chắn ngang

Phải đi đò khiến anh chàng tốn hao

Ba đồng một lượt, ít sao!

Tới nơi người mượn nợ nào có đây

Vắng xa nhà đã mấy ngày

Thế là chàng lại phải quay đầu về

Trả ba đồng, giống lượt đi

Tiền đò qua lại vị chi sáu đồng

Tính ra quả thật nhọc công

Lại thêm tổn thất mà không được gì.

*

Ở đời thấy có nhiều khi

Vì tranh chút lợi rất chi tầm thường

Chúng sinh hành động lầm đường

Thanh danh bại hoại thảm thương theo liền

Gặt về kết quả muộn phiền

Và rồi chút lợi cũng bền được đâu,

Đời này tiếng xấu ngập đầu

Đời sau quả báo đớn đau dữ dằn.

(17) A Debt Of Half A Cent 

Once a merchant lent half a cent to a man who then took a long time repaying him. The merchant went to the man to ask him to clear the debt sooner. To go there, he had to pay two cents as ferry fare to cross a wide river. The debtor was not at home when he arrived there. On his trip back, he had to pay as much again. It amounted to four cents in total.

For a debt of half a cent, the merchant lost four cents. Moreover, he got very tired from his journey. He lost a great more than what he stood to gain. As a result, he was sardonically laughed at.

So are the people at large.

To seek a little fame and gain, people will spare no pains to bring ruin upon what should be their greater concern. They seek self-preservation at the expense of morality. Consequently, they will earn a bad name in this life and suffer retribution in the hereafter.

(18) Trên Lầu Mài Dao

Có chàng nọ thuở xa xưa

Từ lâu phục dịch cho vua của mình

Quả là khổ sở thật tình

Tâm tư mỏi mệt, thân hình tang thương

Nhà vua bèn thưởng cho chàng

Lạc đà vừa chết để mang về nhà.

Món quà vua quý ban ra

Chàng mang về tính lột da tức thì

Tiếc thay dao lụt quá đi

Lưỡi kia không sắc dễ chi đứt nào.

Chàng đi tìm đá mài dao

Thấy viên đá ở lầu cao trên cùng

Chàng leo lên mài dao xong

Quay lui trở xuống đem dùng dao kia

Lột da. Dao lại lụt đi

Mới dùng chốc lát có gì dài lâu

Thế là chàng lại leo lầu

Đem dao mài nữa rồi mau xuống liền

Lột da. Dao lụt. Lại lên

Xuống lên nhiều lượt cho nên mệt người

Chàng bèn nảy ý lạ đời:

“Lạc đà ta vác lên nơi tầng lầu

Vừa lột da vừa mài dao

Thật là thuận tiện. Ai nào khôn hơn!”

Nghĩ xong chàng thực hiện luôn

Cho là mình quả vô ngần thông minh.

Xa gần lên tiếng phẩm bình:

“Rất chi ngu xuẩn, thật tình dở hơi!”

*

Truyện này tỉ dụ ở đời

Bao nhiêu giới cấm lắm người không theo

Rồi vung tiền của thật nhiều

Để đem bố thí mong gieo phước lành

Mong sao cho bản thân mình

Sau này sẽ được tái sinh cõi Trời

Giống người đần độn trên thôi

Nào đâu kết quả! Nực cười lắm thay!

(18) Grind A Knife Upstairs 

Once upon a time there was a poor man who had to work very hard in the king's service. As time went on, he became emaciated. Out of pity, the king gave him a dead camel. Having received it, the poor man began to flay it. His knife being very blunt, he looked for a whetstone to grind it. At last, he found one upstairs where he sharpened the knife.

He then went back downstairs to skin the camel. He ran up and down the stairs doing the sharpening and skinning frantically for a while and finally he felt so tired that he could not go on any longer. Then he had to hang the camel upstairs to be closer to the whetstone. People guffawed at him.

A stupid man who, by breaking the strict commandments gathers plenty of money and uses it on offering in the hope that he will be born in Heaven. This stupid man is just like the poor man who worked hard for little gain in hanging his camel upstairs and sharpening his knife.

(19) Ghi Dấu Trên Thuyền 

Một chàng vượt biển đi xa

Thuyền qua ngọn sóng bất ngờ đánh rơi

Chén bằng bạc quý sáng ngời

Chén rơi xuống biển và rồi chìm sâu

Chàng bèn làm dấu thật mau

Hông thuyền ghi lại để sau dễ tìm

Rồi chàng tiếp tục chèo thuyền

Trong tâm tự nghĩ: “Nào quên dễ gì

Chỗ chén rơi đã khắc ghi

Ngang hông thuyền đó kiếm thì khó chi.”

Thời gian hai tháng trôi đi

Thuyền chàng đến địa phương kia xa vời

Ngay trên sông, ở ngoài khơi

Anh chàng bỗng nhớ chén rơi, muốn tìm

Bèn theo dấu tại mạn thuyền

Định tâm sẽ nhảy xuống miền nước sâu.

Có người nhìn thấy hỏi mau:

“Anh làm gì lại lặn vào biển khơi?”

Chàng ung dung khẽ đáp lời:

“Tôi tìm chén bạc đánh rơi ngày nào.”

Người kia hỏi: “Rơi tại đâu?”

Anh chàng: “Rơi tại biển sâu mới rồi

Cách đây hai tháng mà thôi

Và tôi cẩn thận ghi nơi hông thuyền

Chỗ chén rơi để khỏi quên

Ngày nay theo dấu nhảy tìm khó chi.”

Mọi người nghe vậy cười chê:

“Nước sông nước biển có gì khác đâu

Nhưng nơi chốn thời khác nhau

Ngàn trùng cách biệt trước sau xa vời

Rơi một đằng, lặn một nơi

Làm sao tìm được chén rơi của mình.”

*

Truyện này nhắc nhở chúng sinh:

“Có người ngoại đạo tu hành buông lơi

Không theo chính hạnh tuyệt vời,

Tu theo khổ hạnh, công thời tiêu tan

Vừa vô ích, vừa lầm than

Một ly sai biệt dậm ngàn mất đi,

Ta cần sáng suốt kể chi

Phải theo đúng Chánh Pháp khi tu hành!”

(19) Loss Of A Silver Bowl By Boat 

Once upon a time there was a man who dropped a silver bowl into the sea while crossing it. He pondered, "I'm going to make a mark on the water. I'm carrying on my journey now. But I'll come back for it later."

After two months' travel during which he visited Ceylon and many other countries. On seeing a river, he jumped into the water looking for the bowl he had lost before.

"What are you doing there?" people asked.

He replied, "I have lost my bowl. Now I would like to get it back."

People went on, "When did you lose it?"

He answered, "I lost it crossing the sea."

Again people asked, "How long ago did you lose it?"

He answered, "I lost it two months ago."

People asked, "Since you lost it two months ago in the sea, why are you looking for it here in the river?"

He answered, "I made a mark on the water where I lost the bowl. This water looks the same as the other. There seems no difference. That's why I'm doing this."

People went on, "Though all waters are identical, the place that you have lost it is there. How can you find it here?"

Everybody jeered at him.

The heretics, who do not practice the right religious belief, but a fallacious one, suffer from their useless mortification in seeking deliverance. Those men are just like the stupid man who has lost his bowl in the sea and looked for it in the river.

(20) Trả Thịt 

Nước kia có một ông vua

Nghe lời đồn đãi khó ưa về mình

Ngoài đời có kẻ phê bình

Rằng mình bạo ngược, tính tình tàn hung

Còn về chính trị chẳng thông,

Vua nghe tức bực trong lòng lắm thay

Vua bèn hạ lệnh ra ngay:

“Bắt cho kỳ được tên này về cung

Tên này phạm thượng vô cùng.”

Tuy nhiên mật thám truy lùng không ra

Biết ai mà bắt bây giờ

Nịnh thần có kẻ bất ngờ trình tâu,

Vua nghe ra lệnh tóm đầu

Một viên quan nọ có đâu tội tình

Rồi lên án chịu cực hình

Lóc trăm lạng thịt trên mình quan kia

Sau xương sống, thật thảm thê

Gọi là trừng phạt tội “khi quân” này.

Thế rồi sau một ít ngày

Có người minh chứng vua hay rõ ràng

Vị quan đó bị hàm oan

Dám đâu nói xấu cung vàng khi nao.

Nhà vua hối hận biết bao

Oan người vô tội lẽ nào để yên

Phải đền bù cho người hiền

Đền bù tổn thất lại liền một khi

Vua bèn ra lệnh lạ kỳ

Dùng ngàn lạng thịt tức thì đắp lên

Ngay xương sống, trả lại liền

Nghĩ bù đắp vậy là yên mọi bề.

Vị quan được trả thịt về

Vẫn còn đau đớn não nề khóc than

Cứ rên rỉ suốt canh tàn

Nhà vua nghe được chẳng cần xét suy

Đến nơi vặn hỏi quan kia:

“Ngươi còn khóc lóc làm chi nữa mà

Thịt ngươi ta chỉ lấy ra

Có trăm lạng thịt. Nay ta đền bồi

Một ngàn lạng thịt đủ rồi

Cớ sao ngươi vẫn còn ngồi than thân?”

Nạn nhân mệt mỏi vô ngần

Không còn sức lực, chịu thầm đớn đau,

Người chung quanh vội trình tâu:

“Nếu ai mà có chặt đầu đại vương

Rồi sau họ lại bồi thường

Một ngàn đầu khác cũng không ích gì

Làm sao dính lại đầu kia!”

Vua nghe nói vậy, lầm lì, lặng thinh.

*

Kẻ ngu trong đám chúng sinh

Tham vui hiện tại thoả tình không thôi

Sợ đâu hậu quả tương lai,

Họ gây khổ não cho người chung quanh

Góp gom tiền của về mình

Rồi đem làm phúc, quả lành cầu mong

Mong bao tội lỗi diệt xong,

Nghĩ suy như vậy là không đúng rồi.

Truyện nhà vua lóc thịt người

Khuyên đừng cẩu thả buông lơi việc gì

Bạo tàn, lỗ mãng ích chi

Kẻo khi lầm lỡ khó bề sửa sai!

(20) The King Was Said To Have Given Rein To Cruelty 

Once upon a time a man pronouncing his king's crimes, said, "Very cruel is the king. He is incapable of governing."

On hearing this, the king lost his temper without making sure who it was that had said it. He took his deceitful attendant's advice by holding an eminent minister under arrest. He ordered to have his backbone flayed and have his body cut to one hundred ounces of flesh for punishment.

Soon afterwards, a man testified the minister's innocence to the king. To his regret, the king ordered one thousand ounces of flesh is given to the minister to make up for what was cut off from his body.

Later, when the minister gave a groan with pain at night, the king asked, "What's wrong with you? I have given you back ten times more than I had taken from you. Are you not satisfied with it? Why are you still moaning?"

A bystander replied, "Oh! My great king! If anyone cut your Majesty's head and gave back one thousand other heads, could you Majesty keep out of the way of death? How could getting ten times of the flesh the minister relieve himself the pain?"

So is the stupid man who is greedy for the present pleasure but not afraid of the consequences for the hereafter. He makes people around him miserable and puts them into requisition trying to make a fortune. On the other hand, he hopes to redeem his sins and obtain blessedness.

This stupid man is just like the king who first flayed and punished someone and then tried to give him back the flesh. It is impossible that the pain can be eased. 

(21) Cầu Con 

Ở trong vùng có một bà

Sinh con một đứa rất là mừng vui

Nhưng rồi mẹ muốn đủ đôi

Muốn thêm đứa nữa cho đời tươi thêm

Nên bà dò hỏi chị em

Hỏi đàn bà khác thân quen giúp mình:

“Xin ai có kế tài tình

Chỉ tôi phương pháp để sinh thêm nào.”

Có bà lão tuổi đã cao

Bấy giờ lên tiếng: “Sinh đâu khó gì

Nhưng con đầu phải giết đi

Để rồi lấy máu tế thì linh thay

Tế thần xong toại ý ngay

Đó là phương pháp già này tinh thông.”

Nghe lời bà mẹ xiêu lòng

Định làm theo vậy mà không ngại ngần

May thay lối xóm ở gần

Có người hay biết cản ngăn bà liền

Trách rằng: “Chị quả cuồng điên

Muốn thêm con nữa, cứ nên mong cầu

Nhưng sao tính giết con đầu

Giết xong nhìn lại còn đâu đứa nào

Thật là dại dột biết bao

Chị cần xét lại xem sao. Chớ làm!”

*

Ở đời lắm kẻ sai lầm

Dị đoan, mê tín, theo chân thuyết tà

Do phường ngoại đạo đề ra

Rằng: “Muốn hạnh phúc thăng hoa cuộc đời

Phải tu khổ hạnh tức thời

Nhảy vào hầm lửa, nằm gai, trần truồng.”

Tu sai nên chỉ uổng công

Khổ thân tự hại chứ không phước gì

Đâu sinh lên được Trời kia

So cùng Phật Giáo rất chi ngược đời

Vì xa Chánh Pháp tuyệt vời.

(21) A Woman Longs For A Second Child 

Once there was a woman who longed for a second child. He asked other women, "Who could bring me another child?"

An old lady told her, "I can find a way for you to give birth to another child, on one condition that you should offer a sacrifice to God."

She asked, "What have I to offer as a sacrifice?"

Thereupon, the old lady replied, "Kill your son and use his blood as a sacrifice to God. Thus you'll certainly get many other children."

Subsequently, she tried to follow the old lady's instructions. A wise man nearby heard the story first jeered and then scolded the woman, "How so stupid and ignorant you are! To kill your son that you have now! Are you sure that you'll have another one whose birth is unknown?"

So is the stupid man who in order to get uncertain happiness, plunges into the burning pit and does all, sorts of wrong-doings in the hope of entering Heaven after death.

(22) Bán Trầm Hương

Có chàng lặn lội biển khơi

Tìm trầm hương quý kiếm lời bán ra

Trải nhiều năm tháng trôi qua

Công lao kết quả thật là tốt thay

Trầm hương được một xe đầy

Đem về giữa chợ chàng bầy bán rao

Vì hàng quý, nên giá cao

Thành ra chẳng có ai nào muốn mua

Chàng buồn chán, chàng ưu tư

Băn khoăn tính toán nhưng chưa được gì.

Chợt chàng ngó thấy người kia

Mang than ra chợ bán thì hết mau

Có bao giờ ế hàng đâu

Chàng nhìn, tính toán trong đầu loay hoay:

“Ta đem đốt trầm hương này

Thành than rồi bán xong ngay dễ dàng.”

Nghĩ xong chàng đã vội vàng

Mang trầm hương đốt thành than hết liền

Đưa ra chợ bán kiếm tiền

Thế là bán chạy quả nhiên hết hàng.

Buồn thay giá một xe than

So ra rẻ mạt sao bằng trầm hương.

*

Truyện này khuyên khách thập phương

Tu hành chớ ngại con đường gian truân

Nếu mong Phật quả thành tâm

Khó chi ta cũng ngàn lần vượt ngay.

Giữ nguyên quả vị Phật này

Chớ nên thoái chí chẳng hay chút nào,

Giữ nguyên quả vị tối cao

Quyết tâm thành đạt chớ nao núng lòng.

(22) Get Lignaloes From Under The Sea 

Once upon a time there was a merchant who was getting lignaloes from under the sea. He did not gather enough of them to fill up a cart to bring back home until several years later. He then transported them into the market. However, there were no buyers, due to their high price. Unable to sell them after several days, he got bored and tired.

While he saw some other dealers selling out quickly their charcoal, he said to himself that it is better to burn the lignaloes into charcoal in order to get them sold quickly.

After he burnt them, he went to the market again, but the value of the burnt lignaloes was less than half of that of the charcoal.

So are the stupid in the world. To attain Buddhahood, it requires them to practice diligently and zealously through various methods. However, they draw back from encountering difficulties. They would resolve reaching Sravaka stage by destroying quickly the Karma of reincarnation in their hope of becoming Arahant.

(23) Trộm Mền

Có tên trộm thật ngu si

Vào nhà giàu có lấy đi ít hàng

Toàn là gấm quý hạng sang

Rồi còn vơ vét trên đường rút lui

Một mền rách nát tả tơi

Và quần áo cũ của người chủ gia

Xong rồi mới chịu đi ra

Đem hàng gấm quý bao qua ngoài cùng

Áo quần, mền rách phía trong

Gói thành một gói, cõi lòng thảnh thơi.

Sau này đi khắp mọi nơi

Hắn mang gói đó chẳng rời phút giây.

Mọi người biết được chuyện này

Đêu chê cười hắn là tay ngu đần.

*

Ở đời ai đã phát tâm

Tin theo Phật Pháp chuyên cần tu thân

Không nên trở lại sai lầm

Tham lam danh lợi dương trần làm chi

Để rồi Giới Luật phá đi.

Nếu ai điên đảo nghĩ suy sai đường

Giới thanh tịnh cứ coi thường

Tất nhiên đức hạnh tổn thương nặng nề

Khiến cho thiên hạ cười chê!

(23) The Thief Steals Embroidered Satin To Wrap Up Worn Clothes And Rags 

Once upon a time there was a thief who sneaked into a rich man's house to steal a piece of embroidered satin. He used it to wrap up such objects as worn clothes, rags and sundry effects. He was laughed at by the wise.

So are the stupid in the world who have faith in Buddhism, who practice good teachings and who do meritorious works. Because of their basic greed for gain, however, they break the pure commandments and lose their various merits. They are also laughed at by the people at large.

(24) Gieo Mè 

Có người ăn chút vừng mè

Khi ăn mè sống anh chê bai liền

Ăn mè rang chín anh khen

Rồi anh tự nghĩ: “Mình nên trồng mè

Mè rang chín ăn ngon ghê

Nếu đem mè chín trồng thì tốt cây

Chắc cây cho hạt ngon đây.”

Nghĩ xong anh thực hiện ngay tức thì

Rang vừng mè cho chín đi

Rồi mang tới mảnh đất kia gieo trồng.

Than ôi kết quả chờ trông

Chẳng cây nào mọc! Uổng công mất rồi!

*

Truyện này ví dụ có người

Tu theo hạnh Bồ Tát thời không vui

Than tu khổ hạnh buồn đời

Con đường Phật quả xa vời, gian nan.

Sau khi nghĩ bèn chuyển sang

Chỉ tu theo hạnh dễ dàng mà thôi

Làm A La Hán được rồi

Đường tu mau chứng, luân hồi thoát ngay

Chẳng còn sinh, tử vần xoay.

Tu như vậy thật tiếc thay vô cùng

Sau này khó thể trông mong

Muốn cầu Phật quả có hòng được đâu!

(24) To Cultivate The Boiled Sesame 

Once upon a time, a stupid man who, after eating the raw sesame, found it not as tasty as the boiled kind. He said to himself, "I would boil the sesame before cultivating it. This way I could produce better sesame."

He then boiled and cultivated it as he had planned. However, the attempt failed altogether.

So are the people at large who consider it difficult to follow Bodhisattva's practice, due to the strict requirement of eternities of the strenuous efforts. Finding no pleasure, they think that it will be easier for them to become Arahant's by cutting quickly off the transmigration, without realizing that they would never attain Buddhahood that way, just as the boiled seed that would never grow.

This is just like the story of the stupid who tried to cultivate boiled sesame.

(25) Nước Và Lửa

Có người sống tại nhà này

Thường hay làm mọi việc ngay trong phòng

 Cần nước lạnh, cần lửa hồng,

Lửa chàng nhóm ở bên trong chén sành

Nước thời chứa ở trong bình

Cái bình bằng thiếc nhỏ xinh, nóng liền.

Chàng lo chuẩn bị làm đêm

Để bình đựng nước lên trên chén sành

Trong lòng tự nghĩ khôn lanh:

“Lửa hồng, nước lạnh sẵn dành tại đây

Tối nay làm việc có ngay.”

Khi quay lại đó tiếc thay cho chàng

Nước thời nóng, thật lỡ làng

Lửa vì bị đậy nên tàn mất đi

Cả hai dùng chẳng được chi

Việc làm chậm trễ cũng vì khờ thôi.

*

Truyện này ví dụ ở đời

Xuất gia cầu học lắm người hăng say

Học theo Phật Pháp điều hay

Nhưng rồi quyến luyến lại quay về nhà

Về gia đình, khó thoát ra

Thân chìm cõi dục, tâm sa biển tình

Lửa công đức tàn lụi nhanh

Nước trì giới, đức tu hành mất đi

Thế gian sự nghiệp còn gì

Chỉ còn một nỗi sầu bi dâng tràn!

(25) The Fire And The Water 

Once upon a time, there was a man who needed fire and cold water in caring out his household duties. He built a fire in his room. He filled a kettle with water and put it on the fire. Afterwards, the fire went out and the cold water turned hot. He got neither fire nor cold water.

So are the people at large who, devoted to the attainment of Buddhism, seek the enlightened way by becoming monks. But afterwards, they still keep ties to their wives, children and relatives; maintain their concern with the worldly affairs and their enjoyment of the five desires as well. For these reasons, they lose their meritorious blessings like the fire. They also break their commandments like the cold water.

This is held to be true with greedy men.

(26) Bắt Chước Vua 

Có người nọ thuở xa xưa

Muốn tìm cách khiến cho vua của mình

Được hài lòng, vui thật tình

Tìm người quen hắn chân thành hỏi han,

Người quen mách kế cho rằng:

“Lấy lòng vua cũng dễ dàng, khó chi

Anh nên bắt chước ngài đi

Theo từng điệu bộ mỗi khi gần ngài.”

Hắn khen: “Ý kiến thật tài.”

Xong rồi hắn đến nơi ngai vàng liền

Dõi theo cử chỉ vua hiền

Để rồi bắt chước giống in mọi điều.

Bấy giờ vua nháy mắt nhiều

Hắn bèn cũng chớp mắt theo liên hồi

Giống như in, giống quá trời

Nhà vua thấy lạ thốt lời hỏi ngay:

“Sao ngươi chớp mắt mãi đây

Bị lông hay bụi bẩn bay rớt vào?”

Hắn bèn lên tiếng thưa mau:

“Mắt tôi vẫn tốt từ bao lâu rồi

Cầu mong lấy được lòng ngài

Nên tôi bắt chước, tức thời theo ngay

Nhái cho thật giống, thật hay

Ngài vui, ban thưởng, thân này thăng hoa.”

Vua nghe nổi giận thét la:

“Nhà ngươi láo xược chẳng tha được nào!”

Vua sai quân lính lôi vào

Phạt về tội dám hỗn hào cùng vua

Đánh đòn một trận cho chừa

Đuổi ra khỏi nước kể như tàn đời.

*

Truyện này thí dụ nhiều người

Được nghe Phật Pháp để rồi tu theo

Nhưng không hiểu được một điều

Phật vì đại chúng tuy nêu Pháp lành

Pháp nhiều khi thấp thật tình

Giúp người kém cỏi thấm nhanh đạo mầu,

Họ nào hay biết được đâu

Khi nghe Pháp thấy có câu, chữ nào

Tỏ ra không được thanh cao

Họ bèn lên tiếng ồn ào chê bai

Hoặc là bắt chước làm sai

Mất đi thiện lợi, gánh tai hại về

Đọa vào đường ác não nề

Mất đi chứng ngộ, thảm thê khổ hình.

(26) The King's Blinking Habit Is Imitated 

Once upon a time, there was a man who wanted to please the king. He asked the others how to do it and was told, "If you want to please the king, you should imitate him."

He then went to the palace where he saw the king blinking. Thereupon, he imitated and the king asked him, "Do you have sore eyes? Is the wind disturbing your eyes? Why are you blinking?"

He replied, "Not at all on seeing your Majesty, I want to be just like you to please your Majesty."

Upon hearing those words, the king got very angry. The man was punished by hard blows and sent into exile.

So are the people at large. They wish to approach Buddha, king of the Law, to achieve advancement. Once there, Buddha reveals to them his human weaknesses for the welfare of all mankind. When they sometimes hear of using incorrect phrases in his teachings, they may be unable to understand Buddha and they start to ridicule and defame him. They imitate all his weaknesses. For this reason, they lose the benefit they have got from Buddhism forever and fall into Three Evil Paths of Transmigration accordingly.

This is just like the story of the man imitating the king's blinking habit.

(27) Trị Vết Thương 

Tội thay có một ông già

Bị vua đánh đập rất là nhẫn tâm

Mang thương tích nặng vô ngần

Ông dùng phân ngựa thoa luôn ngay vào

Vài hôm thương tích lành mau.

Có người ngu nọ thấy sao lạ lùng

Bèn lên tiếng nói vui mừng:

“Ta vừa học được một phương thuốc này

Trị thương tích thật là hay.”

Người ngu vội vã về ngay nhà mình

Gọi con ra khẽ tâm tình:

“Cha vừa biết thuốc chữa lành vết thương

Thật hay ho, thật lạ thường

Con để cha đánh sau lưng bây giờ

Rồi khi thương tích hiện ra

Thuốc hay kia sẽ đem thoa chữa liền

Chắc là hiệu nghiệm vô biên.”

Con nghe cha nói xong bèn chịu ngay

Đánh lưng con cha ra tay

Rồi đem phân ngựa thoa đầy vết thương

Thật là ngu xuẩn trăm đường

Khiến cho thiên hạ bốn phương chê cười.

*

Truyện này thí dụ có người

Muốn tu học Phật Pháp thời lầm mê

Để phiền não, tham sân si

Tự do phát khởi. Mất đi Pháp Lành

Lại thêm nghiệp lụy tăng nhanh.

Tỉ như nghe nói thực hành tốt thay

“Quán thân bất tịnh” thật hay

Thân phàm ngũ uẩn bỏ ngay dễ dàng

Thoát ly sinh tử đôi đường,

Hắn bèn “nữ sắc” coi thường quán mau

Quán thêm “ngũ dục” xem sao

Than ôi kết quả thảm sầu tới nhanh

“Quán thân bất tịnh” không thành

Vì tâm chưa vững nên đành đớn đau

Đường mê sắc dục dấn sâu

Tử sinh nghiệp báo tránh đâu thoát nào!

(27) Dress Whip Wounds 

Once upon a time, there was a man who was punished by the king by whipping and was wounded from it. He applied on the wounds horse excrement for quick recovery. A stupid man nearby was pleased to see it. He said to himself, "I have just discovered the method to cure a wound faster."

As soon as he got home, he told his son, "You are going to whip me until I'm wounded. I have got a good method to cure wounds. I should like to try it."

Then, he was flogged by his son who dressed his wounds with horse excrement, believing it was a good method.

So are the people at large who hear that the practice of meditation on impurities could remove the evil corruption of the body. They say to themselves in these words, "We are going to meditate on venery and the five desires."

They did not see the impurities of the body, but rather got deceitful and wrong ideas from the pursuit of sexual pleasure. Furthermore, they suffer from Transmigration and descend into Hell.

This is held to be true with the stupid at large dressing their wounds with horse excrement.

(28) Xẻo Mũi

Trong làng có một anh chàng

Sánh duyên cùng với một nàng vợ xinh

Đẹp nhan sắc, tuổi xuân xanh

Chỉ riêng cái mũi quả tình khó coi.

Thời gian chắp cánh dần trôi

Bỗng nhiên chàng gặp một người như tiên

Dung nhan rực rỡ một miền

Lại thêm mũi đẹp có duyên vô cùng

Anh chàng tự nghĩ trong lòng:

“Nàng này mũi đẹp, mình mong ước rằng

Làm sao có được mũi nàng

Để thay vào mũi khó thương vợ mình

Vợ mình sẽ đẹp sẽ xinh.”

Thế rồi chàng thực hiện nhanh ý này

Cắt đi mũi người đẹp ngay

Cầm về khoe vợ giọng đầy sướng vui:

“Em ơi! Có mũi đẹp rồi

Tặng em thay mũi cũ thời tuyệt luân!”

Chàng bèn xẻo mũi vợ luôn

Quăng đi mũi cũ chẳng buồn tiếc chi

Thay vào bằng mũi đẹp kia

Cuối cùng không ráp được vì dễ đâu,

Vợ chàng mất mũi đớn đau

Càng thêm xấu xí thảm sầu tang thương.

Vì trò ngu xuẩn của chàng

Gây tai hại cả hai nàng than ôi!

*

Truyện này thí dụ có người

Nghe Sa Môn đức tuyệt vời từ lâu

Bà La Môn đức kém đâu

Mọi người cung kính trước sau cúng dường

Người này bèn nghĩ điên cuồng:

“Ta cùng các vị đó không khác gì.”

Thế là lên giọng u mê

Xưng mình đức lớn khác chi đâu nào

Thật là bất lợi xiết bao

Tổn thêm phẩm hạnh từ lâu của mình.

(28) Change The Wife's Nose

Once upon a time, there was a man whose wife was graceful except for her ugly nose. When he was out, he saw another graceful looking woman with a pretty nose. It came into his mind that "I would cut her nose and transplant it on my wife's face. Wouldn't that be nice?"

He then cut the nose off this other woman. Caring it home he hurriedly called out to his wife, "Come quickly! I got a pretty nose for you."

Once she came out, he cut off her nose and replaced it with the one he had cut off first. It did not fit; also the wife suffered a great pain.

So are the stupid in the world. They hear that aged monks and Brahmans with great fame and merit are respected and much supported. They say to themselves in these words, "There is no difference between them and us."

They falsely pretend to be virtuous. Not only do they gain nothing, they get a bad name for their misbehavior as well. Those people are just like the stupid man cutting other's nose only to injure his own wife.

(29) Đốt Áo

Có chàng nọ nghèo thật nghèo

Làm thuê, tiền bạc không nhiều là bao

Chàng dành dụm mãi trước sau

Đủ tiền may một áo sao tầm thường

Vải thô, áo ngắn thảm thương

Nên khi chàng mặc ra đường khó coi.

Có người chặn hỏi chê cười:

“Hình dung, mặt mũi anh thời đẹp xinh

Chắc là thuộc một gia đình

Giàu sang, phú quý ở quanh trong làng

Sao anh mặc áo vải thường?

Tôi nay có cách tìm đường giúp anh

Có quần áo đẹp tốt lành

Nhưng anh phải thật tâm thành tin tôi

Tôi không dối. Nói thật thôi.”

Chàng nghèo mừng rỡ: “Được rồi tôi tin

Nghe theo anh chỉ bảo liền.”

Thế là kẻ lạ ngay bên mé rừng

Đốt lên ngọn lửa bập bùng

Bảo chàng nghèo đó: “Anh đừng ngại chi

Cởi mau cái áo xấu kia

Bỏ vào trong lửa đốt đi tức thời

Sau khi áo cháy xong xuôi

Anh nên đợi một chút rồi thấy ngay

Áo quần đẹp hiện ra đây.”

Chàng nghèo tuân lệnh kẻ này làm theo

Cởi ra áo cũ xấu, nghèo

Vứt vào lửa đốt cháy vèo đi mau.

Chàng đi qua lại chờ lâu

Nào quần áo đẹp có đâu hiện hình.

*

Truyện này khuyên nhủ chúng sinh

Phải theo lời Phật dạy mình chớ quên

Thân người khó đạt được liền

Chúng ta đã được phải nên giữ gìn

Tu thân, tích đức, tạo duyên

Vun bồi cội phúc luôn thêm tốt lành

Y theo Chánh Pháp tu hành.

Tiếc thay ngoại đạo gian manh vô vàn

Lập ra tà thuyết dối gian

Khuyên nên hủy hoại tấm thân con người

Nhảy vào hầm lửa ngạt hơi

Là sinh lên được cõi trời tối cao

Hưởng đời sống thật dài lâu

Hưởng nhiều khoái lạc ngọt ngào mai sau.

Lời vô lý, khó tin sao

Đời này tổn hại tránh nào thoát đây,

Đời sau mê hoặc tới ngay

Sa vào địa ngục đọa đày khổ đau.

(29) The Poor Man Burns His Coarse Woollen Clothing 

Once upon a time, there was a poor and weary man who wore a coarse woolen garment, which he had made for his customer. He was seen by a stranger who said to him, "Coming from an honorable family clan, you are the son of a man of high position. Why do you wear such coarse woolen clothing? Now let me teach you how to get some fine clothes. You should follow my instructions. I won't cheat you."

The poor man follows his instructions happily. The stranger immediately lit a fire before him and said in these words, "Now you may take off your coarse woolen garment and put it into the fire. You'll get some beautiful clothes out of the flame instead."

The poor man did as he was told. After his old clothes were burnt, nothing was left but ashes.

So are the people at large.

Our being born as human beings must be attributed to the practice of a good religion from former lives. We should take good care of our beings and improve our virtue and do good deeds. We are sometimes cheated by the heretics, vicious men and seductive women, who said, "You should believe us that you will be reborn, after this life, in the Brahman Heaven and enjoy longevity and happiness, if you practice ascetics by jumping into the fire or rocks now."

This is just like the story of the poor man burning his clothing.

(30) Nuôi Dê

Chàng kia nuôi một bầy dê

Đúng theo phương pháp, tay nghề giỏi giang

Nên dê sinh sản từng đàn

Từ ngàn con đến chục ngàn rất mau

Nhưng chàng hà tiện hàng đầu

Không hề dám giết con nào để ăn

Hoặc là đãi khách đến thăm

Dù ai năn nỉ cũng bằng thừa thôi

Không cho, không bán lâu rồi.

Ngày kia xuất hiện một người dối gian

Tới làm quen với anh chàng

Dùng lời ngon ngọt kết làm bạn thân,

Chàng tin ngay, chẳng ngại ngần

Giao du kẻ lạ không cần nghĩ thêm.

Một hôm kẻ đó nói liền:

“Chúng ta là bạn thân quen bao ngày

Muốn cùng anh bàn chuyện này

Anh chưa có vợ. Buồn thay cuộc đời

Cô đơn, hiu quạnh, đơn côi,

Tôi nghe ở hướng Đông nơi tỉnh mình

Có cô gái nọ đẹp xinh

Nếu mà anh cưới quả tình xứng đôi

Tôi xin giới thiệu hai người

Kết duyên chồng vợ nghĩ thời thành công.”

Chàng nuôi dê mừng vô cùng

Giao dê cho bạn nhiều không tính tiền

Sắm bao lễ vật đưa thêm

Làm đồ sính lễ đầu tiên của chàng.

Vài ngày sau ông bạn vàng

Bỗng quay trở lại nói rằng: “Anh ơi!

Cô nàng chịu lấy anh rồi

May thay cô vợ anh thời mới sinh

Một con ngộ nghĩnh thật tình

Tôi quay lại báo để anh được mừng.”

Chàng nuôi dê sướng vô cùng

Hôn thê mặt mũi đã từng thấy đâu

Nhưng nghe nói sinh con đầu

Vui không thể tả. Dê nào tiếc chi

Cấp dê cho bạn lia chia

Hai bên từ biệt. Bạn đi đến nàng.

Vài ngày sau ông bạn vàng

Lại quay lui báo tin rằng: “Anh ơi!

Thảm thê, đau đớn quá trời

Con anh vừa mới lìa đời ít hôm

Tôi xin thành thật chia buồn

Tỏ lòng bạn hữu tình luôn đậm mầu.”

Chàng nuôi dê chợt u sầu

Nghe tin vật vã buồn đau khóc hoài.

*

Truyện này thí dụ cuộc đời

Ở trong Phật Giáo có người đa văn

Nhưng vì danh lợi bản thân

Đã không giáo hoá cho dân quanh mình

Lại ham dục lạc thường tình

Cho nên bị lường gạt thành đớn đau

Một ngày nọ chợt quay đầu

Tới bờ mê hoặc, ghé cầu vô minh

Bao công đức, bao pháp lành

Than ôi phút chốc thôi đành buông trôi

Tu hành lơ đãng mất rồi

Mạng thân, tài sản tức thời tiêu tan

Thật là tủi nhục vô vàn

Tự mình chuốc khổ, chuốc oan cho mình!

(30) The Sheep-Farmer

Once upon a time, there was a shepherd who was skillful in raising as many as thousands of sheep. However, he was so stingy that he would not spend a penny.

At the time, a swindler found means to make friends with him and said, "Since you and I have become intimate friends united as one man, there should be no gap of any kind between us now. I know a pretty girl from a certain family. I should like you to ask her to be your wife."

The sheep-farmer was glad to hear those words. He gave him a flock of sheep and other precious things.

The swindler then said, "Now your wife has brought a child into the world."

The sheep-farmer was very delighted to learn about this, in spite of the fact that he had not met her yet. Again he gave him more things.

Then one day the swindler said, "Your child is dead shortly after birth."

On hearing those words, the sheep-farmer cried bitterly and sighed ceaselessly.

So are the people at large.

There are people who, acquiring much knowledge, put their creed into practice only for fame and gain. They keep secret its teachings, unwilling to preach or to teach the others. Indulging in mundane pleasures, they are cheated by the transience of their bodies like the poor man cheated by the illusion of getting a wife and a child. Consequently, they lose first their good faith, then their lives and finally their precious possessions. They can then only shed bitter tears by getting depressed and melancholy just like the sheep-farmer.

(31) Mua Lừa 

Thuở xưa đạo Bà la môn

Tín đồ một nhóm họp luôn cùng bàn

Cử hành đại hội huy hoàng

Cần nhiều chén bạc, chén vàng đem trưng

Nên giáo chủ không ngại ngùng

Sai người lên chợ mời ông thợ về

Thợ đồ sứ giỏi tay nghề.

Tuân lời đệ tử tức thì đi ngay

Giữa đường họ gặp ông này

Dắt lừa ra chợ hôm nay bán hàng

Lưng lừa chở nặng rộn ràng

Toàn đồ sứ quý sẵn sàng bán ra,

Lừa đang đi chợt bất ngờ

Xảy chân, té quỵ bên bờ đường mương

Bao nhiêu đồ sứ trên lưng

Rơi luôn xuống đất và cùng vỡ tan

Thế là ông thợ bàng hoàng

Buồn rầu cất tiếng khóc than não nùng.

Mấy chàng đệ tử lạ lùng

Bèn lên tiếng hỏi: “Sao ông khóc hoài?”

Thở dài ông thợ trả lời:

“Bao nhiêu đồ sứ đi đời nhà ma

Công lao làm suốt năm qua

Giờ lừa làm bể, thế là công toi

Các anh nhìn đó mà coi

Tôi buồn đứt ruột khóc thời lạ đâu.”

Mấy chàng đưa mắt ngó nhau

Nghĩ thầm mừng rỡ: “Lừa sao thật tài

Một năm ông thợ miệt mài

Công trình khó nhọc lừa thời phá tan

Chỉ trong giây phút dễ dàng

Chú lừa thật giỏi, nên mang lừa về.”

Họ bèn thương lượng tức thì

Xin ông thợ bán lừa kia cho mình.

Đang tức giận, đang bất bình

Nên ông đồng ý bán nhanh chú lừa

Khi nghe thấy họ hỏi mua

Đôi bên thanh toán êm ru mọi bề.

Các chàng đệ tử ra về

Mang lừa trình diện, hả hê vô vàn

Chợt nghe giáo chủ hỏi han:

“Mua lừa chuyên chở đâu cần dùng chi

Chỉ cần ông thợ khéo kia

Sao không mời thợ lại đi mua lừa?”

Các chàng hăng hái vội thưa:

“Lừa này bản lãnh rất ư lạ lùng

Giỏi hơn ông thợ vô cùng

Bao đồ sứ thợ làm trong năm rồi

Chỉ cần vài phút giây thôi

Một mình lừa đã tức thời phá tan.”

Lắc đầu giáo chủ khẽ than:

“Các con dại dột nên ham lừa này

Lừa trong khoảnh khắc chưa đầy

Làm bao đồ sứ bể ngay dễ dàng

Nhưng dù trải trăm năm trường

Lừa này cũng chẳng biết đường làm chi

Tạo ra đồ sứ quý kia

Dù cho một cái, nói gì nhiều hơn.”

*

Thế gian lắm kẻ thọ ơn

Nhờ người giúp đỡ ân cần lắm khi

Nhưng không đền đáp chút chi

Lại đem thù oán mà đi trả người

Vong ân, bội nghĩa ở đời

Chỉ thêm tai hại. Ta thời tránh xa!

(31) Mason Wanted 

Once upon a time, a Brahman master indented to give a big party. He told his disciple, "I need earthenware for the party. Go to the market and fetch for me a mason."

On his way to the mason's home, the disciple came across a man whose donkey was loaded with earthenware for sale in the market. Yet all pottery was broken by the animal in the twinkling of an eye. On his return home, the man was crying and getting quite distraught. On seeing this, the disciple asked: "Why are you so sad and disappointed?"

The man replied, "I have been making earthenware with all my expedient means after toiling and moiling for many years. I was on my way to the market intending to sell them. But this dumb animal has broken all I had in no time. That's why I'm so distraught."

The disciple was glad to see and hear all this and said, "It's a good donkey. I should like to buy it."

The mason was delighted to sell it. When the disciple rode it back, the master asked, "Why didn't you come back with a mason? What's the idea of bringing a donkey here?"

The disciple replied, "This donkey is better than a mason, for it can break things in a split second what a mason has made over a long time."

The master said, "You are stupid and ignorant indeed. Although the donkey can break things in a second, it can't even make one pottery in a hundred years."

So are the people at large. Those who sometimes receive offerings from their benefactors for a hundred years, give nothing in return. On the contrary, they always do more harm than good.

This is held to be true with someone who shows ingratitude.

(32) Trộm Vàng 

Hai thương gia nọ từ lâu

Ở cùng một chỗ cạnh nhau bán hàng

Một người buôn bán bạc vàng

Một người bông vải. Hai chàng thảnh thơi.

Một hôm có khách tới nơi

Mua vàng nên muốn tức thời thử ngay

Xem vàng thật, giả sao đây

Để vàng vào lửa là hay biết liền.

Người bông vải nổi tham lên

Trộm luôn một cục vàng trên lửa hồng

Vội vàng đem giấu trong bông

Sợ ai nhìn thấy thời không hay gì.

Vàng đang nóng đỏ kể chi

Khiến cho bông vải cháy đi điêu tàn

Sạch sành sanh, cháy tiêu tan

Thế là bại lộ chuyện gian manh rồi

Vàng không trộm được của người

Bao nhiêu bông vải mình thời tiêu ma.

*

Đôi khi ngoại đạo quanh ta

Trộm luôn Chánh Pháp Phật Đà quang vinh

Đem làm giáo lý của mình

Nhưng mà nguyên lý quả tình hiểu đâu

Vụng về sử dụng cùng nhau

Việc làm kết quả trước sau tiêu tùng:

“Đạo mình pha trộn lung tung

Rất là mâu thuẫn, vô cùng kỳ khôi.”

Khi cơ mưu bại lộ rồi

Làm trò cười mãi cho người bàng quan.

(32) A Trader Steals Gold 

Once upon a time, two traders ran some business together. One was a seller of genuine gold, while the other, Tula cotton. A buyer of gold came along and asked for a fire test before buying it. The cotton trader stole the burnt gold and wrapped it with his Tula cotton, which got all burnt up by the red-hot gold.

Thus the stealing was revealed. Consequently, he lost both gold and Tula cotton.

Like them are the heretics, who steal from Buddhism and write in their own religion. They wrongfully claim Buddhism to be their own teaching and deny copying from it. For this reason, they burn and destroy their heretic scripture, which is disappeared from the world.

This is just like the story of the disclosure of the stealing of gold. 

(33) Chặt Cây Tìm Trái 

Có cây nọ trong vườn vua

Cây sinh ra trái rất ư khác đời

Sum sê tàn nhánh xanh tươi

Trái thời ngon ngọt tuyệt vời hiếm thay.

Từ nơi quốc ngoại một ngày

Có người khách nọ ghé đây thăm vườn

Nhà vua đưa khách đi luôn

Tới xem cây quý, cành vươn, lá dày

Vua khoe rằng: “Trái của cây

Rất nhiều nước ngọt, lại đầy vị ngon

Thật là hiếm quý vô song.”

Khách xin ăn thử, cầu mong hưởng liền

Vua bằng lòng, nhưng nhìn lên

Thấy cây cao lớn, bốn bên vươn cành

Vua bèn ra lệnh lính canh

Đốn cây đổ xuống cỏ xanh ven rào

Nhưng tìm không được trái nào

Đành trồng cây lại. Biết sao bây giờ!

Vua sai dựng lại chỗ xưa

Dựng cây lên chỗ mới vừa chặt xong

Rồi tìm mọi cách vun trồng,

Than ôi cây quý nay không sống còn

Không còn sinh trái ngọt ngon

Chồi non, cành lá héo hon thảm sầu.

*

Truyện này thí dụ đạo mầu

Phật từng khuyên dạy ta mau tu hành

Trì giới cấm, theo pháp lành

Để như cây quý tươi xanh giữa trời

Sinh ra quả báu tuyệt vời

Từ bi, trí tuệ bao người cầu mong

Thêm thiền định, thêm thần thông

Nở hoa, kết trái vô cùng khả quan,

 Nhưng nhiều người lại hoang đàng

Buông lung, phạm giới, đạo vàng buông lơi

Mà mong cây phước tốt tươi

Vô minh như vậy nghĩ thời đáng thương!

(33) Hacking A Tree Down For Fruit 

Once upon a time, there was a king who had a tremendously gigantic and beautiful tree. It always produced excellent fruit with fragrance and sweetness. One day the king told a guest who was visiting his palace, "Wouldn't you like to pluck some of the fruits?"

The man replied, "I wish to have some, but how Call I get them, the tree is so tall and large."

The king then ordered to have the tree hacked down to get the fruit. In this context, all hard efforts were made in vain. The king still tried to revive the tree, which had withered and died.

So are the people at large.

Buddha, the king of the Law, possesses a "tree of keeping commandments" which bears wonderful fruit. It gives people happiness and makes their wishes come true. To get the fruit, one has to observe all commandments.

Those who do not know how to do good deeds by expedient means, do wrong things in breaking commandments instead. This is just like the king who ordered to have the tree hacked down and the unable to make it grow again. Those who break commandments are just like that. 

(34) Thâu Ngắn Đường Đi 

Làng thôn kia cách kinh thành

Tính ra trăm dặm quả tình xa xôi

Trong làng có một giếng khơi

Nước trong, ngon ngọt khác đời lâu nay,

Vua ra lệnh dân làng này

Phải lo chở nước mỗi ngày về kinh

Cho vua uống với triều đình.

Dân làng từ đó tội tình khổ đau

Tới lui mệt mỏi dãi dàu

Chịu đời không thấu rủ nhau trốn dần

Đến phương xa cho yên thân,

Trưởng thôn làng biết chuyện dân muộn phiền

Nên ông triệu tập dân liền

Họp thành đại hội một phiên bất thường

Ông tuyên bố giọng khẩn trương:

“Bà con đừng có tìm đường đi đâu

Tôi vào gặp vua thỉnh cầu

Xin tìm biện pháp giúp mau dân làng

Đổi thay khoảng cách con đường

Đang dài trăm dặm còn chừng sáu mươi

Bà con đi lại thảnh thơi

Không còn khó nhọc như thời xưa kia.”

Sau khi hội họp trở về

Trưởng thôn làng vội vã đi vào triều

Yêu cầu vua chỉ một điều

Đổi thay khoảng cách đường theo ý làng.

Nhà vua phê chuẩn dễ dàng

Chỉ thay tên gọi quãng đường này thôi

“Một trăm” nay gọi “sáu mươi”,

Dân nghe tin đó mọi người đều vui

Tự nhiên cảm thấy gần rồi

Dù trong thực tế có lời rỉ tai:

“Đường như cũ, vẫn còn dài

Nào đâu rút ngắn sao ai cũng mừng?”

Dân làng nghe rõ tỏ tường

Chẳng tin lời đó, đồng lòng tin vua

Cùng nhau ở lại làng xưa

Không hề còn muốn di cư đổi rời.

*

 Truyện này thí dụ người đời

Phát tâm Chánh Pháp tu thời thiết tha

Luân hồi, sinh tử mong qua

Nhưng thời gian học thấy là dài thay

Nên mệt mỏi, rồi loay hoay

Nửa đường thoái chí ngưng ngay tu hành.

Đức Như Lai rất tinh anh

Nhất thừa Ngài lại nói thành ra ba

Hàng hạ căn khắp gần xa

Nghe xong cảm thấy thật là dễ tu.

Sau khi họ chứng Tiểu thừa

Như Lai mới dạy đúng như ban đầu

Rằng: “Phật Pháp đã từ lâu

Nhất thừa là đúng, có đâu ba thừa

Nhớ rằng Sự Thật từ xưa

Luôn luôn chỉ một, hầu như vậy rồi.”

Người tu lúc đó nghe lời

Lòng tin tưởng Phật tức thời vững thêm

Đường tu Chánh Đạo an nhiên

Đại thừa Bồ Tát tiến lên tâm thành.

(34) To Send Pure Spring Water 

Once upon a time, there was a village, which was located five Yojanas away from the city and supplied pure spring water. The king ordered the water to be sent to him in the palace every day by the villagers. Becoming utterly weary of the irksome task, they all wanted to move away to some remote place.

To them, the village chief said,"Don't go away. I'll talk with the king for you to alter the distance between here and the palace from five Yojanas into three Yojanas. It would be closer for coming and going without much weariness."

The chief hastened to report to the king who changed the mileage. People were delighted at knowing this. Some of them said that there was no difference whatsoever. Most still stayed on, because of their newly reassured confidence in the king.

So are the people in various walks of life.

Those who devote themselves to the right religion for crossing the Five Paths toward the Nirvana City, intend to abandon their faith when they are weary and exhausted. Traveling by the transmigration boat, they are unable to make their way toward the shore.

However, Buddha, the king of the Law, has many expedient means from the One Vehicle to the Three Vehicles. Those who follow the Hinayana sect are glad to hear those words and find it easier to practice. Therefore, they spare no effort to do good deeds and improve themselves spiritually so as to make their way of transmigration toward the other shores. Afterwards, they realize that there is no Three Vehicles but ones. Because of the confidence in Buddha's words, they do not want to abandon their faith by then.

This is just like the story of the villagers ending pure spring water.

(35) Thấy Bóng Trong Gương 

Có người nghèo khổ quá trời

Nợ nần vay mượn khắp nơi ngập đầu

Cách nào trả nợ nổi đâu

Chỉ còn biện pháp trốn mau cho rồi,

Một ngày y đến một nơi

Cánh đồng bát ngát, không người, vắng hoang

Y nhìn thấy một cái rương

Mở xem thấy thật bất thường lạ thay

 Ngọc ngà châu báu trong đây

Kho tàng quý giá đựng đầy cả rương.

Nắp rương gắn một cái gương

Lòng y hồi hộp vui mừng kể chi

Y thò tay vào rương kia

Định tâm lấy của báu đi cho rồi

Chợt y thấy hiện một người

Trong gương thấp thoáng, vẻ thời gớm ghê

Như dọa nạt, như hăm he,

Thật ra là bóng của y trong này,

Y kinh hãi vội dừng tay

Tâm tràn lo sợ, giọng đầy hoang mang

Nói cùng người hiện mặt gương:

“Ta cho là ở trong rương không người

Ai dè lại thấy có ngươi

Thật là kỳ quái lạ đời xưa nay.”

Nói xong y vội chạy ngay

Bỏ đi nơi khác xa đây tức thời.

*

Truyện này thí dụ người đời

Bị bao phiền não cuốn trôi buộc ràng

Nên khốn khổ, nên lầm than

Mất đi phúc đức, tiêu tan duyên lành

Quay cuồng trong chốn tử sinh

Ma vương chủ nợ dập dình ngày đêm

Muốn cầu giải thoát ngay liền

Nên theo Phật Pháp thuận duyên tu hành

Vun cội phúc, tạo giống lành

Được như rương báu quả tình khác chi

Nhưng rồi lại bị mê si

Khư khư cố chấp nghĩ suy “thân mình”

Cái “ta” tưởng có thật tình

Hay đâu nào khác bóng hình trong gương.

Tu hành như vậy lầm đường

Thiền định, đạo phẩm thân thương xa lìa

Cùng bao công đức trôi đi

So cùng kẻ được rương kia khác nào.

(35) The Mirror In A Valuable Case 

Once upon a time there was a poor and weary man who was always in debt. Insolvent, he hid himself in the wilderness where he found a valuable case full of precious things. A crystal mirror covered them. The poor man was most delighted to see them. He did not hesitate to take them. But he was frightened when he discovered a man's image in the mirror. Twisting his hands, he said, "I thought it was nothing more than on empty case. I wasn't aware of your being in the case. Don't get angry with me!"

He then gave up the whole case. So are the people from all walks of life.

Those who are weary of countless annoyances in life and persecuted by the creditors of the Transmigration Devil, want to avoid them and free from them through their belief in Buddhism. They begin to practice their faith and do good deeds just as the valuable case to the poor man. Troubled by the man's image- in the mirror, they wrongly cling to the ego taken as the real. They fall decadent and lose all their merits acquired previously from meditation, monastic grade and good deeds. Furthermore, they fail in their attainment of the Nirvana from the Three Vehicles, just like the stupid man sticking to the prejudice of the ego and abandoning their precious findings in the case.

(36) Lầm Móc Con Mắt 

Có chàng nọ thuở xa xưa

Lên trên núi thẳm luyện tu lâu đời

Đạt thành pháp thuật tuyệt vời

Có tài khám phá dưới nơi đất bằng

Ngọc ngà, châu báu, kho tàng

Dù chôn vùi đó đã hằng bao lâu.

Vua nghe chuyện lạ trình tâu

Rất là mừng rỡ, có đâu ngại ngần

Bèn ra lệnh cho quần thần

Đi mời chàng đó về luôn triều đình

Để lưu chàng lại nước mình

Nhờ tìm của báu thật tình khẩn trương

Hiện chôn vùi khắp bốn phương

Hầu mong đất nước phú cường mau thôi.

Đại thần thời đó có người

Nhận trao sứ mạng tức thời đi ngay

Quả nhiên tìm được chàng này

Nhưng ông không thỉnh về ngay cung vàng

Chỉ đưa tay rất phũ phàng

Móc ra cặp mắt về dâng vua mình.

Đại thần ngu ngốc tâu trình:

“Hạ thần đã móc mắt anh chàng rồi

Chàng này phải ở lại thôi

Muốn đi khỏi nước chẳng rời được đâu.”

Vua nghe, ngán ngẫm, lắc đầu

Lấy làm bất mãn phán mau đôi lời:

“Nhà ngươi khờ dại quá trời

Ý ta muốn thỉnh mời người tài ba

Chính vì cặp mắt chàng ta

Có tài khám phá ngọc ngà, báu châu

Dù chôn giấu dưới đất sâu

Nay ngươi làm vậy chàng đâu thấy gì,

Mắt khi đã hủy hoại đi

Không dùng chàng được việc chi nữa rồi.”

*

Truyện này thí dụ ở đời

Tín đồ đạo Phật lắm người nhận ra

Thầy tu đạo đức cao xa

Tu thân khắc khổ rừng già núi sâu

Thấy phi thường, đáng phục sao

Cho nên cung kính rước mau về nhà

Cúng dường tâm nguyện thiết tha

Rõ đâu làm vậy thật là lầm đây

Chỉ gây trở ngại cho thầy

Vốn tu khắc khổ lâu nay quen rồi

Khiến thầy bị hại thêm thôi

Huỷ tiêu giới hạnh, buông trôi pháp lành

Khó mà đắc quả viên thành.

Tại gia Phật tử tinh anh rất cần

Tránh mù quáng, tránh sai lầm

Để mà hộ pháp muôn phần đúng thay

Thanh cao giới, định các thầy

Đừng làm hoen ố mà gây tội tình.

(36) To Blind An Immortal 

Once upon a time, there was a man who went to the mountains to learn Buddhist Priesthood. He succeeded in becoming an Immortal possessing five supernatural powers. His divine vision could perceive all hidden sundry treasures. Upon hearing it, the king said to one of his ministers excitedly:

"In order to add more valuable things to my treasury, could you make this man live permanently in our country?"

The stupid minister went to his man soon afterwards and took his eyes. He then went back to the king and said, "I have gouged out his eyes so he couldn't go away but stay in this country forever."

The king exclaimed, "What is important for his staying in this country is that he could perceive all hidden treasures. Now that you have gouged out his eyes, he is useless to me."

So are the people at large. Upon seeing a monk making strenuous efforts to meditate on the Fourfold stage of Mindfulness and the impurities or the human body on mountain groves, among tombs, in the wilderness or under a tree, a layman invited him home to practice by making various offerings. But in so doing, he destroys the monk's good works done before and his chance of attaining Nirvana. Therefore, he makes him lose the benefit of the eyes of Enlightenment without obtaining anything.

This is just like the fatuous minister blinding the man with no avail. 

(37) Giết Trâu 

Một người nuôi đã từ lâu

Hai trăm năm chục con trâu tốt lành

Thả ra ăn cỏ đồng xanh

Thông thường trâu chỉ ăn quanh cùng bầy.

Một hôm có cọp tới đây

Vồ đi một chú trâu ngay tức thì

Rồi ăn thịt mất trâu kia

Người nuôi trâu thấy, nghĩ suy trong lòng:

“Trâu ta đã mất một con

Giờ không đủ số ta còn tiếc chi

Bầy trâu dùng chẳng được gì.”

Thế là người đó xua đi cả bầy

Rơi vào vực thẳm thảm thay

Chết không sót lại trong tay con nào.

*

Truyện này thí dụ giống sao

Xuất gia có vị đã vào Cửa Không

“Giới cụ túc” đã thọ xong

Hai trăm năm chục giới mong giữ gìn

Rồi sau bất cẩn lỡ quên

Phạm vào một giới thời nên sửa mình

Để quay về chốn tịnh thanh,

Tiếc thay vị đó tu hành lầm sai

Không hề xấu hổ cùng ai

Ăn năn, sám hối đồng thời cũng lơ

Lại lầm tưởng rất mê mờ:

“Phạm vào một giới, bây giờ cần chi

Một khi giới hạnh khuyết đi

Giới điều còn lại ích gì giữ thêm.”

Thế là từ đó ngang nhiên

Phạm bao giới luật. Não phiền gia tăng.

Tu hành mê muội đáng thương!

(37) To Kill A Herd Of Cattle 

Once upon a time, there was a man who owned two hundred fifty cows. He often took them to the pastureland for grazing. By accident, one day a cow was killed by a tiger. The cattle owner said to himself, "Now that a cow is lost, it's no longer an even number. What's the use of having them at all?"

He then drove the cattle to a high cliff and killed them all by pushing them down the cliff.

So are the vulgar people in the world.

One who observes all of Buddha's commandments breaks one commandment without any sense of shame or repentance. On the contrary, he says to himself: "Now that one commandment is broken, I'm no longer perfect. What's the use of keeping any of the others?"

All commandments are broken as a result of his ill logic. He is just like the stupid man killing all his cattle. 

(38) Bảo Nước Đừng Chảy 

Chàng kia lê bước dọc đường

Rất là khát nước, thấy hang cận kề

Suối dòng trong đó tràn trề

Nước trong leo lẻo tuôn về cửa hang

Chảy vào thùng hứng sẵn sàng

Thùng ngoài hang đó, nước dâng tràn đầy

Anh chàng kê miệng uống ngay

Sau khi đỡ khát chỉ tay vào thùng

Nói rằng: “Ta đã đủ dùng

Nước ơi ngưng lại, xin đừng chảy thêm.”

Nhưng mà nước vẫn tự nhiên

Chảy thêm ra mãi liên miên chẳng dừng

Anh chàng tức bực vô cùng

Om sòm chửi rủa bên thùng nước kia.

Mọi người thấy thế cười chê

Trách anh: “Sao lại làm chi điên khùng

Lánh đi nơi khác là xong

Không cần bảo nước nguồn ngừng chảy ra.”

*

Ngẫm xem trong cõi ta bà

Tử sinh tham ái người ta đắm chìm

Nước tanh “ngũ dục” uống thêm

Đôi khi cảm thấy buồn phiền chán chê

Thầm mong ma “ngũ dục” kia

“Sắc, thanh, hương, vị, xúc” thì dừng chân

 Mong đừng tuôn chảy tới gần,

Tiếc thay “ngũ dục” vẫn luôn quấy rầy.

Chúng sinh muốn toại ý này

Giác quan cần phải ra tay đề phòng,

“Thân” gìn giữ, chớ buông lung,

Duyên trần dính líu “tâm” dừng lại thôi,

 “Ý” đừng vọng tưởng sự đời

Trong lòng nhơ bợn tức thời xả ngay

Mới mong diệt “ngũ dục” này

Thoát đường trụy lạc tràn đầy thương đau

Thoát mầm tội lỗi hố sâu,

Thoát nhanh phiền não, thoát mau mê lầm.

(38) Yelling At Water 

Once upon a time, there was a man who was tired and thirsty from traveling. He drank some fresh running water from the wooden bucket. After he had had enough, he raised his hands in front of the water and said, "I have had enough to drink. Stop flowing!"

The water went on. Losing his temper, he yelled, "I told you to stop. Why don't you listen?"

On seeing this, an onlooker said, "You are so ignorant. Why don't you just leave?"

Thereupon, the onlooker drew him away.

So are the people at large.

One who immerges himself in transmigrations and the thirst of desire drinks salty water of the five desires. After getting tired of them, he says in those words, "Disappear, thou Five Desires. Don't let me see you again, I've told you. Why are you still present?"

A wise man tells him, "You can keep the Five Desires away by controlling your six organs of senses or by closing your mind and thought to them. Then illusions will not arise and consequently Enlightenment may be attained. Why do you need to tell "Desires" to be out of your sight and to disappear?"

This is just like the story of the man yelling at the water. 

(39) Sơn Tường 

Một ngày nọ có anh chàng

Đến chơi nhà người bạn thường thân quen

Nhìn lên tường vách kế bên

Thấy sơn bóng loáng đẹp thêm bội phần

Ráo khô, sạch sẽ, sáng ngần

Chàng lên tiếng hỏi bạn thân chủ nhà:

“Vách tường tô trát đẹp ra

Anh dùng chi vậy để mà sơn đây?”

Bạn chàng lên tiếng giãi bày:

“Tôi dùng cám trộn với ngay nước bùn.”

Chàng nghe bèn nghĩ thầm luôn:

“Sơn tường bằng cám mà còn tốt sao

Nếu dùng nguyên lúa thay vào

Trộn bùn chắc tốt hơn bao nhiêu lần.”

Chàng về nhà chẳng ngại ngần

Mang nhiều thóc lúa trộn luôn cùng bùn

Trét lên vách, thấy lạ lùng

Vách tường không phẳng, vô cùng khó coi

Chỗ này lõm, chỗ kia lồi

Lại thêm sứt mẻ nhiều nơi thật kỳ,

Thế là không được việc chi

Bao nhiêu lúa tốt mất đi tiêu rồi.

*

Truyện này thí dụ ở đời

Hiểu lầm Phật Pháp lắm người vụng tu

Tưởng mình tài giỏi có thừa

Rời xa chánh pháp từ xưa rạng ngời

Khổ tu nhưng chỉ hại thôi!

Lấy thêm thí dụ có người phàm phu

Được nghe thuyết pháp thời ưa

Thánh nhân truyền dạy: “Phải tu pháp lành

Thân này hãy xả cho nhanh

Thời sau khi chết sẽ sinh lên Trời

Hay là giải thoát cuộc đời.”

Phàm phu lại hiểu lầm lời thánh nhân

Để rồi tự sát bản thân

Tưởng rằng phước báu được phần hưởng thêm,

Tưởng rằng sẽ được sinh Thiên,

Than ôi kết quả thấy liền đớn đau

Thân mình lỡ hủy còn đâu

Tu hành không được chút nào! Dại thay!

(39) House Painting 

Once upon a time, there was a man who went to another man's house, which had just been painted, and the floor made even. It was nice and clean. He asked the host, "With what paint did you make the wall so white and beautiful?"

The host replied, "I mixed rice bran with water and day. The beauty is the result."

To himself, the guest said, "It would be better if he had used rice grain instead of bran. The wall would be more smooth and more beautiful."

He then used his own formula on his own house. The walls turned out to be concave and convex with cracks on them.

The stupid man thus wasted all his rice grain. It had better have done alms-giving to obtain any merits.

So are the common people. Those who have heard the Saints preaching that people who do good deeds may go to Heaven after death and consequently get deliverance, commit suicide to get there. They merely 1ose their lives in vain without getting anywhere just like that stupid man with his paint.

(40) Người Sói Đầu Tìm Thuốc 

Chàng kia bị bệnh sói đầu

Không còn một sợi tóc nào buồn thay,

Mùa Đông tuyết lạnh phủ đầy

Mùa hè tia nóng gắt gay đỉnh đầu

Lại thêm muỗi cắn canh thâu

Anh chàng đau đớn, buồn rầu kể chi.

Nghe đồn có vị lương y

Giỏi nghề chữa bệnh sói kia lâu rồi

Trị thêm nhiều bệnh rất tài

Bệnh dù khó trị ông thời thành công.

Chàng bèn tìm đến nhờ ông:

“Tôi đây đầu sói vô cùng đớn đau

Nghe đồn thầy giỏi từ lâu

Có tài chữa bệnh sói đầu lành ngay

Xin thầy thương xót ra tay

Chữa cho tôi khỏi bệnh này thầy ơi.”

Vị lương y nọ tức cười

Lột luôn mũ đội trên nơi đầu ngài

Khoe đầu sói cũng như ai

Xong rồi lên tiếng khoan thai nói rằng:

“Đầu ta cũng sói, thấy chăng

Và ta đau khổ cũng hằng bao lâu,

Nếu ta trị được sói đầu

Thời ta đã chữa ta mau khỏi rồi.”

*

Truyện này thí dụ ở đời

“Sinh, già, bệnh, chết” con người tránh đâu

Bệnh “vô thường” khổ ngập đầu

Con người do đó muốn cầu trường sinh

Nhưng mà lại mắc vô minh

Không tìm Phật học pháp lành thánh nhân

Đạo thoát ly rất siêu quần

Mà rồi mù quáng dấn thân, quay đầu

Tìm phường ngoại đạo thỉnh cầu

Dầu cho hay biết họ đâu tốt lành

Họ chưa giải thoát chính mình

Vẫn trôi lăn chốn quẩn quanh luân hồi

Vẫn còn sinh tử nổi trôi

Làm sao mà cứu được người khác đây.

(40) To Cure Baldness 

Once upon a time, there was a man who was completely bald. He felt very cold in winter and hot in summer. He was stung by gadflies and mosquitoes. He suffered from his baldness day and night. One day, he went to see a specialist well known for his medical and surgical practice and said, "Great Master! Would you cure my baldness?"

Taking off his hat, the doctor revealed to him that he too was bald and said, "I have the same trouble as you. If I could cure it, I would have done so with myself long time ago."

So are the people at large. Suffering from the agonies of birth, old age, sickness and death, people seek for immortality. They hear Sramanas, Brahmans etc, are the best doctors in the world who know now to cure all kinds of diseases. They go to a Brahman and say, "Would you release us from the pain of impenitence and transmigration and help us live in happiness and immortality?"

The Brahman tells them, "I also suffer from those agonies that you feel. So I'm looking for immortality, which I can't find. If I was able to make you get it, I would get it first for myself and then for you too."

The Brahman is just like the bald man getting weary in vain for his healing. 

(41) Hai Con Quỷ Tranh Vật 

Có hai con quỷ trong vùng

Bất ngờ lượm được giữa rừng của rơi:

“Một rương quý thật tuyệt vời,

Một cây gậy báu, một đôi guốc thần”

Con nào cũng muốn giành phần

Cùng nhau tranh chấp vô ngần hung hăng.

Bấy giờ có kẻ đi ngang

Dừng chân, chạy đến hỏi han đôi lời:

“Chúng bay giành giật tơi bời

Vậy thời ba món đồ nơi chốn này

Có công dụng tốt sao đây?”

Hai con quỷ trả lời ngay tức thì:

“Cái rương quý hoá kể chi

Làm ra được những món gì ta mong

Thức ăn, quần áo, mền mùng

Với bao tài sản vô cùng thiết thân,

Còn cây gậy quý bội phần

Với cây gậy đó anh cầm trong tay

Bao thù địch quy phục ngay

Dám đâu chống cự. Gậy hay tuyệt trần,

Còn mang đôi guốc vào chân

Thời anh có thể đằng vân lên trời

Cưỡi mây bay khắp mọi nơi

Chỉ trong nháy mắt đã rời đi xa.”

Nghe xong kẻ lạ thiết tha

Bảo hai con quỷ: “Để ta giúp liền

Chúng bay hãy tạm cảm phiền

Lánh xa vài phút là yên chuyện rồi

Quay về ta sẽ xử thôi

Ta công bình lắm, người đời biết danh.”

Quỷ tin, tưởng gặp kẻ lành

Cùng đi nơi khác. Tranh giành tạm ngưng.

Ngờ đâu kẻ đó gian hùng

Hắn thâu ba báu vật trong tay rồi

Ôm rương, cầm gậy đồng thời

Chân mang guốc báu nhắm trời bay lên,

Từ hư không hắn cúi nhìn

Cười hai quỷ nọ đứng bên mé rừng

Rồi lên tiếng nói vang lừng:

“Chúng bay hiện tại đều cùng bằng nhau

Hưởng công bình rồi còn đâu

Không còn chi để đối đầu đua tranh!”

Hai con quỷ giận cùng mình

Bó tay, mất của, nay đành chịu thôi.

*

Hãy xem “bố thí” ở đời

So cùng rương quý ngẫm thời khác chi

Chính nhờ nhân bố thí kia

Tư tài hưởng dụng tức thì phát sinh.

Hãy xem “thiền định” nhiệt tình

Ví như gậy báu dẹp nhanh não phiền

Tham, sân, si giặc cuồng điên

Gậy kia hàng phục được liền khó đâu.

Hãy xem “trì giới” trước sau

Ví như guốc báu đưa vào cõi Thiên

Giữ gìn giới luật cho chuyên

Niết Bàn tịch tịnh là miền chờ ta.

Hai con quỷ tựa tà ma

Tựa phường ngoại đạo gần xa tranh giành

Tìm cầu quả báo an lành

Đều không toại nguyện. Khó thành đạt thay.

Chỉ riêng những kẻ hàng ngày

Tu hành bố thí với đầy thành tâm

Lại thêm trì giới thật chăm

Rồi thêm thiền định quanh năm chuyên cần

Mới mong chứng đạo Niết Bàn

Thoát ly khổ não, dâng tràn an vui.

(41) Pisacah Devils

Once upon a time, there were two Pisacah devils who conjointly owned a suitcase, a stick and a pair of wooden shoes about which they fought for their monopoly. They were quarreling all day long without reaching a settlement.

An onlooker came over and asked, "What are the particularities of those three things that you have been fighting for so angrily?"

The two devils replied, "This suitcase of ours turns out all sorts of things such as clothes, food, bed articles used on a bed, and other living necessities. One who takes the stick can conquer his hateful enemies without encountering resistance. One who puts on these shoes will be able to fly without a hitch."

Upon hearing it, the onlooker said to the devils, "Would you please stand further away! Let me equally apportion them to you both."

The two devils moved away. Immediately the onlooker flew off snatching their suitcase and stick with the shoes on. The two devils were startled at the loss of their share. To them he said, "I got what you have been fighting for. Now you need not are any more."

Here Pisacah refers to devils and heretics.

Almsgiving applies to the suitcase that turns out all the essential things to the needs of the Five Ways of Existence such as human beings, Devas, etc.

Meditation symbolizes the stick, which can disperse or submit devils, enemies and afflictions as thieves.

Commandments observing is like the shoes that ensure rebirth in the world of Devas and men.

As for the divils and heretics, coveting the suitcase, it signifies that they labor themselves to the seeking for the reward of Enlightenment in the imperfect way, which result in nothing to be obtained.

If one can perform acts of merit together with almsgiving, commandments observing and meditation practice, he will be rid of all suffering and in turn obtain Nirvana.

(42) Che Da Lạc Đà 

Có thương gia nọ đi buôn

Cùng hai đệ tử giắt con lạc đà

Ra xứ ngoài, tới phương xa

Tìm đường sinh sống thật là khó khăn

Hàng mang theo quý vô vàn

Lụa tơ, thảm tốt, chăn màn đẹp thay

Lạc đà được xử dụng ngay

Bao nhiêu hàng quý chất đầy trên lưng.

Nhưng đi mới được nửa đường

Lạc đà bỗng chết, đoàn ngừng lại đây

Ông thương gia vội ra tay

Lạc đà bị lột da dày đem phơi.

Xong ông đi trước luôn thôi

Còn hai đệ tử kia thời đi sau

Khi đi ông dặn đôi câu:

“Hai con cố gắng cùng nhau xem chừng

Da này quý giá vô cùng

Chăm nom cẩn thận để dùng nay mai

Hãy căng da để mà phơi

Kẻo da ẩm ướt không người nào ưng.”

Khi ông vừa mới đi xong

Trời mưa bỗng chốc vô cùng lớn lao

Hai chàng đệ tử lo sao

Sợ mưa tuôn nước thấm vào ướt da

Bèn mang thảm tốt, lụa là

Cùng chăn màn quý đem ra giăng liền

Phủ che ở phía bên trên

Để da khỏi ướt, khỏi phiền chủ nhân,

Họ quên da rẻ bội phần

Còn như hàng hóa ngàn lần đắt hơn

Hai chàng đệ tử không khôn

Khiến cho hàng quý mục luôn mất rồi.

*

Truyện này thí dụ ở đời

Học tu Phật Pháp lắm người dễ duôi

Giới và Định, Tuệ buông xuôi

Chỉ lo công đức tô bồi quanh năm

Nào dâng vật thực chư Tăng,

Nào xây chùa, tháp rộn ràng khắp nơi

Làm như vậy cũng tốt thôi

Nhưng mà đã bỏ gốc rồi còn chi

Để mà theo tại ngọn kia

Làm sao sinh tử thoát ly dễ dàng

Khó mà chứng quả Niết Bàn

Cho nên Phật tử đạo vàng theo tu

Ưu tiên Giới Luật phải lo

Kế là Định, Tuệ theo cho nhiệt tình

Rồi tu đến các hạnh lành

Muốn tu tài thí nên dành lại sau.

Che da lạc đà khác đâu

Ưu tiên hàng quý phải mau giữ gìn

Rồi sau mới tới da trên

Mới là hợp lý! Chớ quên điều này!

(42) The Trader And The Dead Camel 

Once there was a trader who was traveling on business. It so happened that the camel suddenly died on the way. The animal was loaded with valuable things such as jewels, clothes, carpet of first quality and sundries. The trader then skinned the camel. He went away leaving it to his two apprentices and said, "Watch the camel's skin. Don't let it get damp."

Later, when it started to rain, the two dull men covered the skin with all the fine carpet, which became entirely ruined. Obviously the skin and carpet differed much in price. They put the carpet to cover the skin out of ignorance.

So are the people at large.

Abstaining from killing refers to the fine carpet, the camel's skin, and wealth. To let the carpet get damp when it is raining means to undermine recklessly good merits.

The abstention from killing is the supreme motive to attain Buddhahood. Unfortunately, people do not effectively practice it. They merely adhere to build pagodas or temples and give alms to support monks. This is giving up the essential and pursuing the non-essential. In other words, people are not conscious of seeking the fundamental. Unable to go out of the vicious cycle, they lead their lives, through the Five Ways of existence. Therefore, the commandment of the abstention from killing should be earnestly observed by the followers. 

(43) Mài Đá 

Có người thuở trước quyết tâm

Mỗi ngày mài đá chuyên cần hăng say

Đá kia viên thật lớn thay

Mài nhiều năm đá giờ đây nhỏ rồi

Thành con trâu làm đồ chơi

Dùng vào việc khác đá thời ích đâu

Kẻ này lao lực dãi dầu

Thời giờ phí phạm bao lâu uổng hoài.

*

Truyện này thí dụ ở đời

Tinh cần tu học lắm người khổ công

Chỉ cầu danh lợi viển vông

Chẳng cầu đạo quả vô cùng cao siêu

Dụng công thời rất là nhiều

Mà thu hoạch chẳng bao nhiêu, đáng buồn!

Tu hành sai lạc lỡ lầm

Tăng thêm tội lỗi vô ngần đáng thương!

(43) To Grind A Big Stone

Once there was a man who ground a big stone with great effort. He made a small toy bull out of it after days and months of labor. The effort being made was strenuous, yet the gain expected was trivial.

So are the people from all walks of life.

Grinding a stone refers to learning seriously and diligently.

To make a small toy bull applies 'to the illusive fame and the inducement of the mutual criticism.

A scholar should endeavor himself to serious studying to get wide and extensive knowledge. Furthermore, he has to put his learning into practice so as to obtain some fulfillment. The goal must not be the illusive fame, complacence and arrogance, which breed only sins and calamities.

(44) Ăn Bánh 

Đang khi đói bụng bội phần

Chàng kia ghé tiệm bánh gần một bên

Mua luôn sáu cái ăn liền

Không no, chàng muốn ăn thêm nữa rồi

Mua thêm cái thứ bảy thôi

Vừa ăn một nửa bánh thời no luôn

Bấy giờ hối hận vô ngần

Đưa tay vả miệng, lầm bầm đôi câu:

“Sao ta ngu ngốc biết bao

Tính tình cần kiệm lẽ nào quên mau

Chỉ cần nửa cái bánh sau

Ăn vào là đã no đâu cần nhiều

Nửa này ích biết bao nhiêu

Tiền mua sáu cái đầu tiên phí rồi.”

*

Truyện này thí dụ người đời

 Khổ công tu học kéo dài thời gian

Mới mong chứng ngộ đạo vàng

Quán thông chánh pháp của hàng thánh nhân,

Lắm người không chịu chuyên cần

Luyện tâm hờ hững, tu thân lơ là

Sống trong cảnh giới xót xa

Si mê cứ tưởng đó là an vui,

Giống người ăn bánh kia thôi

Tưởng ăn chỉ nửa bánh thời làm no.

Chúng sinh tăm tối âm u

Giàu sang cầu khẩn rất ư nhọc nhằn

Được lo giữ, khổ vô vàn

Đến khi bị mất lại càng đớn đau

Cả ba giai đoạn vui đâu,

Phật dạy: “Ba cõi khi nào được yên

Dục, sắc, vô sắc chớ quên

Đều là đại khổ. Đừng nên mê lầm!”

(44) Eating Half A Pancake 

Once there was a man who felt hungry and longed to eat seven pancakes. He was already full when he had eaten six pancakes and a half. He was so sorry for having ordered seven of them that he slapped his own face and said, "Half a pancake has filled me up. The other six are wasted. If only I had known that, I should have ordered only half a cake."

So are the people at large.

There is actually no pleasure in life. There are only illusions, just like the stupid man getting full illusion with half a cake.

Being ignorant, people view wealth and honor as pleasure. It is sometimes a painful process to get them. It is also sometimes hard to keep them. It is all the more painful when they have lost them. Therefore, they give no pleasure to people at all times.

It is just like people taken in by clothes and food as pleasure. They also bear illusions of the word "pleasure" when they are toiling and moiling. All Buddhas have it that the Three Worlds1 has no peace but great suffering. Ignorant man with wrong views still clings desperately to illusions. 

(45) Giữ Của 

Có ông chủ tại vùng kia

Vì công việc gấp phải đi xa nhà

Nên kêu người giúp việc ra

Dặn rằng: “Ở lại thay ta dòm chừng

Phải canh cửa kỹ vô cùng

Phải coi dây buộc lừa đừng sút ra

Kẻo lừa chạy mất đi xa.”

Dặn xong mọi chuyện chủ nhà ra đi.

Vài ngày chưa xảy chuyện gì

Nhưng rồi lối xóm rất chi rộn ràng

Đờn ca, hát xướng ầm vang

Anh chàng giúp việc xốn xang cõi lòng

Biết rằng có đám hát rong

Tới đây trình diễn tưng bừng đông vui

Chàng mong muốn được đi coi

Bèn mau gỡ cánh cửa nơi mặt tiền

Lưng lừa đem buộc cửa lên

Dắt lừa ra khỏi nhà liền ngay thôi

Cùng đi xem hát, vui chơi

Tưởng rằng như vậy đúng lời chủ nhân.

Sau khi chàng đã rời chân

Thế là kẻ trộm còn chần chờ chi

Vào nhà vơ vét hết đi

Bạc tiền, đồ đạc sót gì lại đâu.

Chủ nhà trở lại hôm sau

Thấy nhà bị trộm, nghĩ sao lạ kỳ

Hỏi người giúp việc ngu si

Chàng thưa rằng: “Mọi việc thì tốt thay

Ông sai giữ cửa nhà này

Xem chừng lừa với cái dây buộc lừa

Bây giờ còn đủ thấy chưa,

Cả ba món đó coi như vẹn toàn,

Điều ông dặn tôi đã làm

Ngoài ra tôi chẳng quan tâm thêm gì.”

Chủ nghe bực bội kể chi

Đùng đùng nổi giận tức thì hét la:

“Nhà ngươi khờ dại quá mà

Ta sai canh cửa căn nhà mình đây

Tức là giữ sản nghiệp này,

Bây giờ tài vật đã bay hết rồi

Chỉ còn cánh cửa mà thôi

Dùng làm chi được hỡi người đần ngu!”

*

Truyện này thí dụ từ xưa

Phật từng khuyên dạy rất ư nhiều lần

“Sáu căn” gìn giữ tối cần

“Mắt, tai, mũi, lưỡi” và “thân, ý” mình,

Ngăn “sáu trần” khỏi hoành hành

Sáu tên giặc cướp quả tình nguy tai.

Nhiều thầy tu chẳng nghe lời

Ngồi thiền lòng vẫn ham mồi lợi danh,

Ăn ngon, mặc đẹp thân mình

Tiền nhiều, bạc lắm thoả tình ước mơ

Khư khư ôm giữ từng giờ

Sợi dây tham ái, con lừa vô minh

“Sáu căn” cửa mở vô tình

“Sáu trần” trộm cướp gian manh nhập vào

Mang theo phiền não biết bao

Trộm đi công đức từ lâu vun trồng

Bao nhiêu đạo phẩm mất luôn

Bao nhiêu tài bảo có còn nữa đâu

Thế là khốn khó ngập đầu

Tử sinh biển khổ dãi dầu trôi lăn!

(45) The Slave Guards The Door

Once there was a man who was about to take a long trip. He gave orders to his slave and said, "Keep a close watch over the door as well as the donkey and the rope".

After his departure, the neighbor was playing music with drew attention of the slave. He put the rope and the door on the ass' back and went to the neighbor to listen to the music. The house was then ransacked by a thief after he had left it. On his return, the master asked the alive what had happened to his house.

The slave replied, "You told me to take care of the door, the ass and the rope. I know nothing about the rest."

Again the master said, "The whole idea of watching the door is for you to watch the house. Now that the house has been robbed, what's the use in having the door?"

Stupid men in the world cling to birth and death (or transmigration) by their lust for life like the slave to the door.

Buddha preaches to control the six sense organs (the door) without attaching to the six objective fields. In addition, he advises to keep watch on human folly (the ass) as well as all desires (the rope). However, most monks do not follow the teachings of Buddhism seeking enviously material offerings from others. Even when practicing meditation, they give an appearance to being pure and clean. But their minds are still unsettled by their attachment to the five desires and deluded by sight, sound, smell, taste etc. When ignorance takes over the mind and attachment to desires comes into being, all lost will be the right thought, the enlightened mind and the monastic grades (Just as the robbed house of the told story). 

(46) Ăn Trộm Trâu 

Nhóm dân làng nọ cùng nhau

Lén đi trộm một con trâu mang về

Giết trâu ăn thịt thoả thê.

Chủ trâu bị mất vội đi kiếm tìm

Lần theo dấu đến làng trên

Gặp người nhóm đó ông liền hỏi luôn:

“Các ngươi có ở làng không?”

Trộm trâu cả bọn đều cùng chối ngang:

“Chúng ta không có cái làng.”

Chủ trâu nghe vậy vội vàng hỏi mau:

“Trong làng có một cái ao

Các ngươi đã giết con trâu trên bờ?”

Trộm trâu đáp chẳng chần chờ:

“Chúng ta không có ao mà nói chi.”

Chủ trâu: “Bên cạnh ao kia

Bụi cây một đám rậm rì mọc đây?”

Trộm cười: “Không có bụi cây.”

Chủ trâu hỏi bọn gian này: “Các ngươi

Trộm trâu ở phía Đông thôi?”

“Phía Đông không có!” trộm thời chối ngay.

Chủ trâu lại hỏi: “Bọn bay

Trộm vào chính ngọ, giữa ngày chứ chi?”

Trộm trâu lại chối luôn đi:

“Giữa ngày? Chính ngọ? Làm gì có trưa!”

Chủ trâu: “Chuyện lạ từ xưa

Các ngươi chối cãi về hùa cùng nhau

Không có làng, không có ao

Và không cây. Cũng nghe sao hợp tình,

Nhưng trong vũ trụ quanh mình

Phương Đông không có nghe thành kỳ khôi.

 Giữa ngày, chính ngọ, trưa rồi

Các ngươi cũng nói trưa thời có đâu

Thế là dễ đoán ra mau

Toàn lời gian dối trước sau cả bày

Chối làm chi, khó tin thay

Tụi bay ăn trộm trâu này của ta.”

Nghe xong cả bọn gian tà

Cúi đầu nhận tội khó mà chối quanh.

*

Người theo Phật Pháp tu hành

Sau khi phá giới, gian tình chối nhanh

Không hề cải dữ làm lành

Không hề sám hối tâm thành sửa sai

Loay hoay tìm cách chối dài

Để rồi kết cuộc mọi người đều hay

Bao nhiêu tội ác lộ ngay

Chết sa địa ngục, đọa đày, đau thương.

Riêng ai thành khẩn hoàn lương

Nguyện lời giữ giới, tìm đường tu thân

Mới mong tiến lại được gần

Con đường giải thoát vô ngần quang vinh.

(46) To Steal The Yak 

Once there was a village whose people jointly participated in stealing a yak for food. The man who lost the yak followed their trail to the village. He called out to the villagers, "Do you all live in this village?"

The villagers replied, "We live in no village."

Again the man asked, "There is a pond in your village. Have you eaten the yak together on the side of the pond?"

Replied the people: "We know of no pond."

Again he asked, "Is there any tree near the pond?"

They answered, "We know of no tree."

Again he asked, "Were you on the east side of your village when you stole my yak?"

They answered, "We know of no east direction."

Again he asked, "Wasn't it at noon when you stole my yak?"

They answered, "We know of no noon time."

Again he asked, "Although it is possibly true of your first three answers, how can you say there is no direction and no time in all the world. Now I know you are lying. So I don't believe you at all. Sure enough, you have stolen my yak. Haven't you?"

Thereupon, the stealer could not but admit it.

So are those who break commandments. People who hide their sins are reluctant to disclose them. They will, however, go to hell after their death. Since Devas and good gods possess supernatural eyes, people should not even try to deceive them just like the villagers should not refuse to admit stealing a yak for food.

(47) Giả Tiếng Chim Kêu 

Thuở xưa trong một quốc gia

Đến ngày lễ lớn thật là vui tươi

Chị em phụ nữ khắp nơi

Ganh đua khoe sắc, mọi người điểm trang

Hoa sen xanh đẹp vô vàn

Hoa này quý giá nên càng hiếm hoi.

Tại kinh thành có một người

Nghèo, nhưng yêu vợ, cả đời mến thương

Khi ngày lễ tới rộn ràng

Các bà sửa soạn điểm trang sẵn rồi

Cùng nhau chuẩn bị hoa tươi

Sen xanh đắt giá hiếm hoi lạ kỳ

Vợ chàng nghèo chợt nghĩ suy:

“Tiền đâu mua nổi hoa kia bây giờ

Thế là thể diện tiêu ma.”

Nàng bèn than thở xót xa cùng chồng:

“Cần hoa trang điểm vô cùng

Nếu anh mà kiếm thành công chuyện này

Vợ anh mãi mãi còn đây

Không thời ly dị chia tay đôi đàng.”

Anh chồng nghe nói bàng hoàng

Sợ rằng sẽ mất cô nàng vợ xinh

Chợt chàng nghĩ tới hoàng thành:

“Trong vườn thượng uyển quả tình lắm hoa

Loài hoa vợ muốn thiết tha

Ta vào bẻ trộm chắc là được luôn

Trong ao có nhiều chim muông

Khi ta vào đó tìm đường hái hoa

Nếu người canh gác biết ra

Thì ta giả tiếng chim là xong thôi

Tài ta bắt chước lâu đời

Giả chim lên tiếng hót thời giống y.”

Nghĩ xong không ngại ngần chi

Nhắm vườn thượng uyển chàng đi tới liền

Lẻn vào ao, hái hoa sen

Đang khi bẻ trộm chẳng hên chút nào

Chàng làm mặt nước lao xao

Quân canh nghe thấy tới ao hỏi rằng:

“Có ai trong đó phải chăng?”

Giật mình, hoảng loạn nên chàng quên đi

Quên không hót giả chim kia

Lại lên tiếng đáp tức thì: “Tôi đây

Là chim sống ở ao này.”

Thế là mọi chuyện lộ ngay mất rồi

Quân canh nghe thấy tiếng người

Xuống ao bắt trộm tức thời khó đâu

Giải vào vua và trình tâu

Xin vua trị tội để mau răn đời.

Dọc đường chàng mới trổ tài

Hót như chim chóc chẳng sai chút nào

Quân canh cười nhạt nói mau:

“Bây giờ giả tiếng chim đâu ích gì.”

*

Ở đời đáng làm việc chi

Làm ngay đừng đợi đến khi muộn màng

Thời cơ qua, chuyện lỡ làng

Bấy giờ hối hả chẳng mang lợi về.

Nhiều người làm ác kể chi

Không hề hối cải tính bề hoàn lương

Khi gần chết mới tìm đường

Ăn năn quá muộn, đáng thương vô cùng

Trễ rồi, hối cũng bằng không

Bao nhiêu quả dữ chớ mong van nài!

(47) The Poor Man Crows Like A Duck 

It happened once that a foreign country was celebrating its Religious Day for festivities. All women wore blue lotus flowers as ornament in their hair.

To her husband, a woman said, "If you can get blue lotus flowers for me, I shall remain as your wife. Otherwise. I'll walk out on you."

Her husband was capable of crowing like a duck. He then entered the king's pond to steal blue lotus flowers. He crowed when he was caught by the palace guard. The guard asked: "Who are you?"

With a slip of the tongue, the poor man replied: "I'm a duck."

He was arrested and was taken to the king. On the way, he crowed again. Thereupon, the guard said, "You didn't crow properly before, what's the use of doing so now?"

So are the stupid in the world.

One who in his lifetime does all kinds of evil deeds to the others, is reluctant to repent and subdue his mind. Only at the time of his demise, he says, "From now on, I shall start to do good deeds."

The guard will nevertheless send him to the King of Hell. It is too late for him to want to do good deeds, just as the stupid man who could crow like duck.

(48) Chó Và Cây 

Chó kia ngủ dưới gốc cây

Chợt đâu gió thổi gãy ngay một cành

Rơi trên lưng chó thình lình

Khiến cho chó bị hoảng kinh thất thần

Chạy qua chỗ trống ở gần

Nằm dài nghỉ mệt tấm thân biếng lười

Mắt thời vẫn nhắm lại thôi

Không cần biết đến cành rơi lưng mình

Chẳng cần ngó cây rung rinh

Nơi đây ngơi nghỉ thoả tình dài lâu,

Đến chiều chó mới ngóc đầu

Và rồi mở mắt nhìn mau bốn bề

Thấy xa xa gió thổi về

Hàng cây, nhánh lá tức thì nhẹ rung

Như chào mừng trên không trung

Chó bèn tự nhủ: “Cây mong ta về

Cành đang vẫy gọi trên kia.”

Thế là chó chẳng còn chi ngần ngừ

Nhắm qua phía gốc cây xưa

Chạy về nằm lại coi như bình thường.

*

Người tu học quyết một đường

Quyết theo Phật pháp, đạo vàng chuyên tâm

Nếu thay đổi là lỡ lầm,

Khi thầy quở trách phải cần lắng nghe

Không nên tự ý bỏ đi

Để rồi gặp khó khăn thì quay lui,

Ăn năn trở lại đúng rồi

Nhưng mà đi lại ngược xuôi bao lần

Uổng thời gian, mệt xác thân

Cực kỳ sai trái, vô ngần đáng thương.

(48) The Fox Was Hit By A Snap To Twig 

Once a fox who stood under a tree was hit by a twig fallen on his back. He then closed his eyes for he did not like to see the tree. Soon after, he went to an open space. He would not return even when night fell.

Later, however, when he saw the branches and the leaves of a big tree wavering up and down in the wind, he said to himself, "The tree must be calling me." He then went back under the tree where he had got hit earlier.

So is a stupid disciple.

In his attempt of becoming a monk, he has chances to approach a tutor from who he runs away at his first slight rebuke. Afterwards, he gets into a lot of trouble when he meets friends who have adverse influence over him. Only then does he begin to think of returning to his tutor. It is indeed stupid of him to go and come like that.

(49) Vị Tiên Lầm Lộn 

Có hai đứa trẻ còn thơ

Cùng nhau chơi giỡn bên bờ con sông

Chợt đâu vớt được sợi lông

Nổi trên mặt nước bềnh bồng trôi xuôi

Chúng cùng tranh luận tay đôi

Đứa này quả quyết: “Đây thời là râu

Râu tiên ông khác gì đâu.”

Đứa kia cãi lại trước sau một lời:

“Đó là lông gấu đấy thôi.”

Cả hai to tiếng một hồi rất hăng

Không chịu thua, chẳng chịu nhường

Cho mình là đúng, đối phương sai lầm.

Bờ sông chợt vẳng tiếng chân

Một tiên ông tiến lại gần chốn đây

Cả hai đứa trẻ mừng thay

Thỉnh cầu ngài phán đoán ngay giúp mình.

Ngài không giải đáp ngọn ngành

Để xem hai trẻ ai rành, ai sai

Ngài thò tay vào túi ngài

Lấy ra một nắm gạo nơi túi này

Thêm vừng một nắm trong đây

Bỏ nhai trong miệng loay hoay một hồi

Rồi ngài nhổ ra tay thôi

Đưa cho hai trẻ coi nơi tay liền

Nói rằng: “Hai đứa hãy nhìn

Vật gì thật giống phân chim vô cùng

Giống phân chim sẻ lạ lùng.”

Cả hai đứa trẻ đều không hiểu gì

Tiên ông nói chẳng đúng chi

Sai câu trẻ hỏi. Lạ kỳ biết bao.

*

Truyện này tỉ dụ giống sao

Nhiều người thuyết pháp nhắm vào lý suông

Vừa mơ hồ, lại viển vông

Còn phần chánh lý thời không thuyết trình

Không mang lợi cho chúng sinh

Nhọc công, uổng phí, chính mình ích đâu

(49) Boys' Argument On The Subject Of Hair

There were once two boys who dived in a river where they found at its bottom a bundle of feathers. One said that it was the beard of some spirit, whereas the other said it was the bear's hair. They argued without a right answer. A supernatural being nearby was then approached by the two and was asked to settle the argument. He put rice and sesame seeds into his mouth and chewed for a while, then he spat them into his hand and said, "What I have got here seems to me a peacock's excrement."

It is known his answer was beyond the question, which was put to him. So are the stupid in the world.

During the time of preaching, those who facetiously discuss the teachings of Buddhism do not give the answer to the right doctrine, just like the supernatural being not answering the question. People from all walks of life are made a laughing stock. So is the frivolous and empty gossip.

(50) Sửa Lưng Gù 

Một ngày có kẻ lưng gù

Mời thầy điều trị rất ư kịp thời

Thầy bèn lấy ít sữa tươi

Thoa đều trên khắp lưng người gù kia

Lấy hai tấm ván nặng nề

Ép chàng vào giữa, ván kè hai bên

Rồi khiêng vào để nằm lên

Trước nhà, ngay phía trên thềm hành lang,

Tay thầy ép mạnh bất thường

Chàng gù đau đớn tang thương thảm sầu

Hai tròng mắt lọt ra mau

Lưng gù nào có hết đâu. Vẫn gù!

*

Ở đời có kẻ muốn tu

Muốn làm việc phước rất ư tốt lành

Tỉ như bố thí nhiệt thành

Nhưng dùng thủ đoạn của mình bất lương

Đoạt tiền tài của thập phương

Gian tham, bất chính, không màng khen chê

Rồi mang của cải gian kia

Cúng tăng, xây tháp và đi cất chùa

Thỉnh tượng Phật. Ngỡ nhân từ

Nhưng mà làm thế kể như sai lầm

Tạo thêm nghiệp ác trầm luân

Tăng gia khổ não vào thân tâm mình

Bao phúc đức chẳng viên thành

Cúng dường, bố thí cũng đành công toi.

(50) To Cure A Hunchback 

Once there was a man who suddenly became a hunchback. He went to a physician who treated him first with ointment smeared on his back, and who then squeezed the hunchback between two pieces of woodblock. The doctor pressed the woodblock so hard that the hunchback's eyes popped out.

So are the stupid in the world.

In seeking for wealth, people try their hands in every possible trade. What they don't realize is that even if they commit crimes most furtively, they will make more injuries than profits, just like the doctor made the hunchback's eyes popped. They will one day go to Hell. 

(51) Người Tớ Gái 

Chủ nhân xưa có năm ông

Hùn tiền thuê kẻ làm công việc nhà

Mướn người lối xóm không xa

Đến làm tớ gái thật là tiện thay.

Thế rồi chợt đến một ngày

Một trong năm chủ bảo ngay cô rằng:

“Áo quần ta để sẵn sàng

Con lo giặt giũ kỹ càng nghe con.”

Bốn người kia cũng sai luôn

Cũng đưa quần áo không còn chờ thêm,

Áo quần một đống để bên

Cô nhìn mà thấy muộn phiền khó khăn

Khiến cô nghĩ ngợi băn khoăn:

“Khó mà một lúc giặt năm người này

Đành lần lượt, biết sao đây.”

Nghĩ xong cô giặt cho ngay người đầu.

Người thứ hai có chịu đâu

Đùng đùng nổi giận ồn ào quát la:

“Tiền thuê ta cũng bỏ ra

Sao mi chẳng giặt cho ta tức thì

Lại đi phục vụ chủ kia

Giặt riêng chủ đó làm chi ngược đời.”

Ông liền trừng phạt cô thôi

Đánh cô tớ gái mười roi thảm sầu.

Các người chủ còn lại sau

Cũng đều nổi giận theo nhau đánh đòn

Mỗi ông đánh mười roi luôn

Khiến cô tớ gái tâm hồn nát tan

Lại thêm thân xác héo tàn

Bỗng dưng gánh chịu vô vàn oan khiên.

*

Truyện này thí dụ thấy liền

Thân do phiền não nhân duyên hợp thành

Tấm thân “ngũ ấm” mong manh

Chính do “sắc, thọ, tưởng, hành, thức” kia

Cùng nhau hợp một hạn kỳ

Đem “sinh, lão, bệnh, tử” về cho thân

Thêm đau khổ, thêm gian truân

Luân phiên hành hạ muôn phần tang thương

Chúng sinh khốn đốn trăm đường

Một ngày thân rã, “vô thường” mà thôi!

Chủ nhân đếm đủ năm người

So cùng “ngũ ấm” thấy thời giống nhau,

Còn cô tớ gái đớn đau

So cùng với tấm thân đâu khác gì!

(51) A Maid And Her Five Masters 

Once there were five men who together bought a maid to whom one of them said, "Get my clothes washed."

Another man also told her to do the same thing. But the maid said he would wash for whoever gave her clothes first. Angrily the second man said, "Since I have bought you with others, how can you wash only for the first one who gave the elder?"

Then he beat her ten strokes with a whip. Thus she was whipped as much by each of the five masters.

So are the five components of human bodies, which are the sources of annoyances. They whip the sentient beings with birth giving, old age, sickness, death and numerous other miseries.

(52) Trò Vui Giả Dối 

Nghe chàng nhạc sỹ trứ danh

Vua bèn triệu đến kinh thành ngày mai

Mời chàng trình tấu phô tài

Nhà vua hứa hẹn nghe rồi trả công

Tiền vàng đủ một nghìn đồng,

Anh chàng nghệ sỹ vui lòng chịu ngay.

Sau khi trình tấu tuyệt hay

Nhà vua không trả chàng này chút chi

Chàng đòi mãi chẳng được gì

Lại nghe vua nói: “Nhạc thì tuyệt luân

Ngươi trình diễn hay vô ngần

Nhưng trò vui đó muôn phần giả thôi

Toàn gian dối, chỉ nhất thời

Nên vàng ta hứa trả ngươi khác gì

Cho ngươi nghe tạm vui đi

Niềm vui cũng dối có chi thật nào.”

*

Truyện này thí dụ giống sao

Cái vui nhân thế ồn ào ngợi khen

Ngẫm ra giả dối vô biên

Cuộc đời sinh diệt biến thiên không ngừng

Chỉ là huyễn hoá, vô thường

Như là chiếc bóng trong gương hiện hình,

Như trăng dưới nước lung linh

Làm sao tìm được thật tình an vui

Chân thường vĩnh viễn ở đời?

Đó là đạo lý sáng ngời nêu gương

Ai không hiểu được tận tường

Tự sinh phiền não đáng thương vô cùng!

(52) The Musician 

Once a musician played in the presence of the king who had promised him a thousand coins. Later, he asked the king for the money. The king refused to give it to him and said, "The music you played doesn't make me merry for a long time. Therefore, the money that I intent to give you is also to please you just for a while."

So is the wordy retribution.

While there is little pleasure in human lives and in Heaven, there is also little substance in them. Owing to impermanence and destruction, the pleasure does not last for long just like the music giving only a transient rejoicing.

(53) Lão Sư Bị Hành Hạ

Thuở xưa có một lão sư

Và hai đệ tử sớm trưa theo hầu,

Chân ngài già cả nên đau

Duỗi thời khổ sở, đi sao nhọc nhằn

Phải chống nạng rất khó khăn

Nên nhờ đệ tử bóp chân cho ngài

Mỗi người bóp một bên thôi

Hai chân phải, trái hai người chia nhau.

Hai chàng đệ tử từ lâu

Mãi luôn kình chống, có đâu thuận hòa

Dù cho cùng ở chung nhà

Coi như nghiệp báo oan gia lâu đời.

Đợi ngày một kẻ đi chơi

Kẻ kia ở lại tức thời ra tay

Đập chân bên đó gãy ngay

Cái chân mà bạn thường ngày bóp xoa.

Bạn chàng khi trở về nhà

Thấy thời giận giữ bùng ra thét gầm

Trả thù cho hả cơn sân

Đập chân còn lại chẳng cần xót xa

Cái chân mà kẻ ở nhà

Thường hay xoa bóp. Thế là hoà nhau.

Riêng ông thầy chịu đớn đau

Hai chân bị đập gãy mau hết rồi.

*

Truyện này thí dụ ở đời

Cùng tu học Phật lắm người ganh đua

Đại thừa bài xích Tiểu thừa,

Tiểu thừa lại chẳng thích ưa Đại thừa

Kình qua, chống lại dây dưa

Cùng nhau tranh chấp kể như tự mình

Đều là Phật tử thuận thành

Lại đem giáo pháp vô tình hủy tiêu.

(53) The Master's Aching Legs 

Once a master told two of his disciples to take care of his aching legs. Each one had to massage continuously each of his two legs. The two disciples bear strong dislike of each other. When one left for a break, the other broke with a stone the leg that the first one had massaged out of spite. The first one, angry at his doings, broke the other leg that the second one had massaged.

So are the Buddhist disciples. The scholars of Mahayana criticize the Hinayana, and vice-versa. Therefore, these two schools' scriptures of the Great Saint, run the risk to be both vanishing.

(54) Đầu Và Đuôi Rắn Tranh Cãi 

Đầu và đuôi rắn một hôm

Sinh ra tranh chấp om xòm vui thay,

Đuôi lên giọng nói gắt gay:

“Để ta đi trước hôm nay xem nào.”

Đầu bèn phản đối: “Lạ sao

Ta thường đi trước từ bao lâu rồi

Đuôi bò trước thấy ngược đời.”

Cả hai cãi cọ tơi bời kể chi.

Thế rồi đầu rắn cứ đi

Nhưng mà đuôi rắn dễ gì chịu đây

Quấn ngay vào khúc thân cây

Không buông, hét lớn: “Đuôi này thua ai!”

Tất nhiên đầu rắn chịu thôi

Làm sao bò được, đành mời đuôi đi.

Đuôi nào biết đến hiểm nguy

Cứ bò chẳng thiết nghĩ suy thêm phiền

Đuôi đâu có mắt để nhìn

Lần mò bò tới qua bên kia đường

Thấy đâu hầm lửa than hồng

Rơi vào bị đốt thảm thương quá trời

Toàn thân đều bị cháy thui

Đầu đuôi chú rắn đi đời nhà ma!

*

Truyện này thí dụ cho ta

Thầy trò nên sống chan hòa tương thân,

Có nhiều đệ tử sai lầm

Chê thầy già cả thiếu phần tinh anh

Cho nên trò lại muốn tranh

 Giành quyền lãnh đạo phô danh với đời

Nghĩ mình tài giỏi hơn người

Nào hay kinh nghiệm mình thời còn non

Tính tình bồng bột hãy còn

Nhiều khi giới luật cũng luôn lơ là,

Trò cầm đầu thường xảy ra

Bao nhiêu lầm lạc thấy mà đáng chê

Gánh vào thất bại ê chề

Cùng sa địa ngục não nề bản thân.

(54) The Snake's Argument 

Once there was a snake whose tail told its head, "I should lead the way."

And the head said, "I'm used to leading, why do you want to change positions so suddenly?"

When the head led the way, the tail knotted himself around a tree and was unwilling to move. And when the tail led, the snake fell into a burning pit and was burnt to its death.

This is also true with teachers and disciples.

The disciples have a fancy that the young should lead the way, as they think teachers are too old to lead. Due to their youthful immaturity, they often break commandments without being aware of it. They end up dragging each other down to Hell. 

(55) Cạo Râu Vua

Một ông vua thuở xa xưa

Có chàng hầu cận rất ư trung thành

Vua tin cẩn chàng thật tình

Giữ luôn trong chốn triều đình cạnh bên.

Có lần vua ra trận tiền

Mang quân giao chiến liên miên hiểm nghèo

Chàng hầu trung tín đi theo

Khi vua lâm nạn chàng liều tấm thân

Tỏ ra can đảm vô ngần

Cứu vua thoát hiểm bình an trở về

Nên vua cảm mến tràn trề

Muốn ban thưởng lớn không hề tiếc chi

Vua bèn hỏi chàng hầu kia:

“Nếu nhà ngươi muốn thưởng gì lớn to

Nói ra ta sẽ ban cho.”

Chàng hầu cận chẳng thẹn thò khẽ thưa

Chỉ xin được cạo râu vua

Ngoài ra chẳng muốn, chẳng ưa xin nhiều.

Vua nghe thuận ý xuôi chiều:

“Cho ngươi mãn nguyện với điều ước mong.”

Mọi người nghe chuyện trên xong

Đều chê chàng đó: “Vô cùng ngu si!

Sao không xin được phân chia

Giang sơn một nửa còn gì sướng hơn,

Hay xin làm một chức quan

Ngang hàng với chức đại thần trong cung,

Hay xin làm tướng oai phong,

Hay xin vàng bạc tiền nong thật nhiều,

Chắc là vua sẽ thuận theo

Tại sao xin chỉ một điều nhỏ nhen

Cạo râu vua, thật ươn hèn

Thật là ngu ngốc nhất trên trần đời!”

*

Truyện này thí dụ thân người

Nếu sinh ra được nghĩ thời khó sao,

Được nghe Phật Pháp tối cao

Lại càng thấy khó gấp bao nhiều lần,

Chúng ta may mắn bội phần

Được nghe Pháp, lại mang thân con người,

Giữ thêm chút giới luật thôi

Với tâm nhỏ hẹp nghĩ thời là xong

Nghĩ rằng đã đủ vô cùng

Không cần tiến tới và không mong cầu

Niết Bàn diệu pháp thiết đâu

Si mê lầm lạc dấn sâu đời đời

Tử sinh mãi mãi lăn trôi

Ngẫm ra thật đáng chê cười lắm thay!

(55) To Be A King's Barber 

Once upon a time, a king's personal attendant risked his life to save the king at the battlefield. The king was so grateful that he gave his lifesaver whatever he wanted. The king asked, "What do you want? Your wishes shall be granted."

The man replied, "Allow me to shave you when you need a shave."

The king said, "If that is what you wish to do, I'll grant it to you."

Such a stupid man is laughed at by the people at large. It would be so much better for the barber to ask for half a country or to become prime minister or minister of State rather than to practice the mean profession. Only a stupid man would do so.

To attain Buddhadhood, all Buddhas cultivate themselves with hardship during a long and painful period of time. What people do not realize is that Buddha Sakyamuni's bequeathed teachings are scarce to be heard and our human bodies are hard to be acquired as well. It is like a blind turtle's trouble in finding a log hole floating at the surface of the water.

Fortunately enough, once these two difficulties are overcome, people are self-complacent with their shallow mind and few commandments are observed without any ambition of ever attaining Nirvana, the perfect Enlightenment. They find themselves contented with no further improvement and instead end up doing evil deeds.

(56) Cái Không Có 

Hai người bạn đang đi đường

Chợt đâu thấy có một chàng đẩy xe

Trên xe toàn những vừng mè

Xe sa xuống hố khó bề kéo lên

Chủ xe nhờ hai người liền:

“Giúp tôi kéo chiếc xe trên hố bùn.”

Hai người lên tiếng hỏi luôn:

“Chúng tôi giúp hộ chẳng còn khó chi

Nhưng mà bạn sẽ đền gì

Trả công lao kéo xe kia lên đường?”

Chủ xe bèn trả lời suông:

“Đền ơn các bạn tôi ‘không có’ gì”.

Hai người xúm xít tức thì

Kéo giùm xe khỏi hố kia dễ dàng

Giúp xong đòi chủ xe hàng

Trả công cho họ đàng hoàng trước sau:

“Cái ‘không có’ của ông đâu

Mang đền ơn chúng tôi mau lên nào.”

Chủ xe lúng túng biết bao

Đáp: “Vì ‘không có’ làm sao đáp đền.”

Một người bướng bỉnh nói liền:

“Chính ông đã hứa chớ nên nuốt lời

Hãy mang ‘không có’ cho tôi.”

Nói xong đứng đợi, tay thời chìa ra.

Chủ xe bối rối ngẩn ngơ

Tính sao giải quyết bây giờ cho xuôi.

Bạn kề bên chợt bật cười

Hiểu ra sự thật thốt lời nói ngay:

“Chúng mình hãy rời khỏi đây

Đừng đòi hỏi chủ xe này làm chi,

Chủ xe nói ‘không có’ gì

Chính là đã tặng tức thì cho ta

Tặng cái ‘không có’ đó mà

Hai chữ hợp lại chính là ‘giả’ danh.”

*

Phàm phu tục tử thường tình

Chấp vào khái niệm “không” thành vấn vương

Sa vào cảnh giới bất thường

Chỗ “vô sở hữu”, con đường mê si

Bạn kia nói “không có” chi

Tức là “vô tướng” còn gì nữa đâu

Lại thêm “vô nguyện” trước sau

Và thêm “vô tác” ta mau hiểu liền.

(56) To Ask Nothing 

Once upon a time, two men walking together saw another fellow trying in vain to pull a chariot loaded with sesame out of a hole on the road.

To the two men, the fellow said, "Please give me a hand."

The two men replied, "What are our, rewards?"

The fellow said, "Nothing."

In spite of the answer, the two men helped to get the chariot out of the hole. They demanded, "Now give us something."

The fellow replied, "I'll give you nothing!"

Again the men said, "Give us "Nothing" then!"

Half smiling, one of them said, "He doesn't want to give us anything. No use getting upset."

The other one replied, "He said he'd give us 'nothing'. We'll settle for that 'nothing'."

When one of them says 'nothing', that 'nothing' is composed of two words, which constitute an unreal name. If the vulgar and common people cling to 'nothing', they will be born is Space World of Formlessness.

Whereas the other says 'nothing' to signify no form, no vows and no Karma.

(57) Bị Đạp Rụng Răng

Phú ông giàu có trong vùng

Thuê người hầu hạ ở chung quanh mình

Họ cung kính, họ tận tình

Luôn ca tụng chủ tâm thành mãi thôi.

Phú ông có bệnh lâu đời

Cổ vương đàm rãi ông thời khạc ra

Những người hầu quanh ông ta

Mỗi lần thấy vậy thế là tranh nhau

Vội vàng chạy tới cho mau

Đạp lên đàm rãi mong sao tỏ rằng

Mình thương quý chủ như vàng,

Một chàng hầu nọ lại thường chậm chân

Bị xô lấn nên mất phần

Đạp đâu đờm rãi chủ nhân kịp thời

Trong lòng buồn bã khôn vơi

Nghĩ thầm: “Nếu đợi đàm rơi ra ngoài

Nằm trên mặt đất xong xuôi

Ta mà chạy đến trễ rồi còn chi

Khó mà đạp được đàm kia

Nếu ta đạp được trước thì hay hơn

Ông sắp nhổ, ta đạp luôn

Mới là kế hoạch tinh khôn hơn người.”

Một hôm cơ hội tới nơi

Chủ vừa đằng hắng miệng thời há to

Đàm chưa nhổ, chỉ mới ho

Chàng khờ vội vã lấn xô mọi người

Chen vào thật lẹ quá trời

Đạp lên mặt chủ. Rụng rời! Đớn đau!

Phú ông răng rớt ra mau

Sứt môi. Méo miệng. Buồn rầu hỏi ngay:

“Tại sao ngươi ác thế này?”

 Chàng khờ hầu cận chắp tay phân trần:

“Tôi thương mến chủ vô vàn

Ước mong được đạp lên đàm của ông

Nhưng chờ hoài vẫn uổng công

Bị người chen lấn khó lòng lắm thay,

Đàm ông sắp nhổ hôm nay

Tôi bèn đạp trước vào ngay miệng mồm

Mong rằng vượt kẻ khác luôn

Mới hòng thoả nguyện được lần đầu tiên.”

Phú ông nghe giận như điên

Đồng thời nghĩ lại cũng thêm tức cười.

*

Truyện này mục đích khuyên người

Làm chi cũng phải chờ thời tới tay

Không thời cơ cứ làm ngay

Khó thành công nổi, chỉ đầy sầu bi

Mỗi khi muốn làm việc chi

Phải cần quan sát, nghĩ suy đủ điều

Xem thời cơ có thuận chiều

Mới mong đạt được mục tiêu của mình.

(57) Treading On The Elder's Mouth

Once upon a time there was an extremely wealthy elder whose attendants were eager to please him by paying him all due deference. When he spat, the attendants rubbed it with their feet. Among them was this stupid man who said to himself, "When he spits on the ground, others rub it with their feet, Now I'm going to be the first one to render the service of rubbing it when he spits next time."

So when the Elder was about to cough and spit out, the man kicked up his foot and trod on the elder's mouth. He broke the old man's lips and teeth. To the stupid man, the elderly man said, "What did you do that for?"

The stupid man replied, "Though I would like to serve you, I have always fallen behind others. So I thought by kicking up my foot when you were about to spit out from your mouth, I would be the first to please you."

People have to pick the right time to do the right thing. They will get into trouble otherwise, even using every possible means to achieve a purpose. Therefore, they should know when it is right or wrong time. 

(58) Chia Của 

Có ông già ở nước kia

Gia đình quý phái rất chi sang giàu

Nhưng ông đau ốm từ lâu

Biết mình bệnh nặng sắp mau lìa đời

Con trai chỉ có hai người

Ông bèn gọi lại thốt lời trối trăng:

“Sau khi cha đã lìa trần

Hãy đem tài sản ra phân chia đều

Thật công bằng, hỡi con yêu.”

Ít lâu cha chết, con theo đúng lời

Như trong di chúc cha thôi

Bao nhiêu tài sản chia đôi hai phần.

Nhưng chia đều khó vô ngần

Chia đi chia lại bao lần không xong

Anh em mãi chẳng thuận lòng

Chê nhiều, chê ít mà không chịu ngừng

Thật là khó xử vô cùng

Đành nhờ ông lão trong vùng tiếp tay.

Lão ông giúp ý kiến ngay:

“Hãy theo biện pháp sau này của ta

Món nào cũng cắt đôi ra

Mỗi người một nửa thế là đều nhau

Hoàn toàn bình đẳng trước sau

Cả hai hoan hỉ còn đâu than phiền.”

Anh em nghe đồng ý liền

Cắt đôi mọi thứ luân phiên khắp nhà

Áo quần đem xé đôi ra

Xẻ từ giường chiếu, cưa qua ghế bàn

Bẻ chén bát, cắt chăn màn

Đến như tiền bạc xé làm hai luôn

Thế là chỉ một vài hôm

Bao nhiêu tài sản thấy buồn biết bao

Cắt đôi tan nát, tiêu hao

Trở thành đồ bỏ ai nào còn ham.

*

Tu Phật pháp, theo Đạo vàng

Là mong gỡ bỏ buộc ràng cho mau

Mỗi khi thuyết pháp tại đâu

Phải nên vận dụng cho sao hợp thời

Tùy nghi thay đổi từng nơi

Môn thời bình đẳng, môn thời lại không

Du di sai biệt là thường

Không nên chấp nhặt mà vương lỗi lầm.

Như bên ngoại đạo nhiều lần

Cho mình là phải chẳng cần đổi thay

Mãi theo một pháp lâu nay

Cho rằng như vậy là hay hoàn toàn

Thật là đáng tiếc vô vàn

Pháp lành bỗng chốc suy tàn ích chi.

(58) The Two Brothers And Their Inheritance 

Once upon a time, there was a Ksatriya of the Makara Kingdom who fell seriously ill, and was aware of the fatal hour. To his two sons he ordered, "After my death, divide between the two of you evenly my effects and money."

After his death, the two sons followed their father's will. But the elder brother complained against the younger of unfairness in their shares. An old man nearby said, "Let me teach you how to divide equally your father's fortune."

"How!" they asked.

The old man replied, "Cut all the valuable garments into two parts. Then break everything else into two equal parts, such as tray, bottle, bowl, dish, money and so forth."

People laughed at his suggestion. Such folly is just like those heretics who use one-sided method of separate answer to all questions.

There are four ways to answer questions as follows:

Affirmative answer.

For instance: All human beings are mortal

Separate answer

For instance: The dead will be reborn.

This should be answered separately. Those who have no desires at all will not be reborn. Those who have desires will be reborn.

Reversal question and answer.

For example, someone asks: Are all human beings supreme ones?" This can be questioned reversely as follows: "Are you referring to the Three Paths of Transmigration or to the host of Devas?

If you are referring to the former, I should say human beings are supreme. If the latter, I should say human beings are not equals to Devas.

No answers to questions

If you ask the fourteen difficult questions, such as whether the world has limit or whether human beings have any beginnings or ends.

Pretending to be wise, the ignorant heretics divide the four ways of answering questions by only using the separate answer, just like the stupid man giving advice to the two sons to divide all effects and money into two parts.

(59) Xem Làm Bình 

Thong dong dạo bước hai người

Cùng đi hội nghị thảnh thơi kể gì

Giữa đường thấy thợ sứ kia

Làm bình sành khéo rất chi có tài

Bình sao trông đẹp tuyệt vời

Hai người dừng bước ghé chơi xem liền

Hồi lâu, tuy muốn xem thêm

Một người vội vã không quên lên đường

Đúng giờ tới kịp hội trường

Vào trong hội nghị sẵn sàng tham gia

Rồi sau dự tiệc xa hoa

Nhận thêm tặng phẩm thật là quý thay.

Chàng kia chẳng chịu rời ngay

Đứng yên xem thợ loay hoay làm bình

Nhởn nhơ thầm nghĩ riêng mình:

“Thợ xong một cái mới đành ra đi.”

Nhưng ông thợ đồ sứ kia

Làm xong một cái tức thì tiếp luôn

Làm thêm cái nữa trong khuôn

Và rồi lần lượt không buồn ngưng tay.

Anh chàng cứ đứng xem đây

Đến chiều, rồi tối, hết ngày chưa đi

Thế là hỏng việc còn chi

Lỡ luôn hội nghị còn gì nữa đâu

Bụng thời lại đói như cào

Không còn được chút việc nào xong xuôi.

*

Truyện này thí dụ nhiều người

Thời giờ quý báu buông trôi lẹ làng

Chỉ ham công việc buộc ràng

Cho nên chẳng chịu siêng năng tu hành,

Nơi thường tụ hội chúng sanh

Nơi mà Phật thuyết pháp lành cho nghe

Cứ lơ là chẳng chịu đi

Chỉ ham việc chẳng ích chi cho mình

Khó mà thoát khỏi tử sinh

Khó mà chứng ngộ được nhanh Phật thừa,

Đời vô thường vẫn cứ ưa

Con đường giải thoát kể như xa vời

Trầm luân bể khổ mãi thôi

Hãy quay đầu lại kịp thời cho mau!

(59) Watching Urn Making 

Once two men went to a potter's field where they watched a tread-wheel making earns. They were delighted at seeing the work without satiety. One then left for the great assembly where he was well received with excellent food and got precious teachings as well. The other stayed on at the plant and said, "I'll get a good look at how urns are made."

Thus he stayed till the sun set without realizing how hungry he really was or how chilly it had gotten.

So are the stupid who engage themselves in their housework without being aware that all things are subject to change.

People are inclined to be very fickle nowadays.

Apparition of Buddhas and Great Dragons thunders all over the world.

The rain of Buddhist teachings fertilizes all beings, except for those who stick to trifles.

Being unconscious of death that could come any time, people miss the opportunity to attend to Buddhist assemblies.

They are unable to be inspired by the precious teachings as a treasure and always remain in misery.

Those who are abandoning the right doctrine and looking endlessly at the trifles of urn making lose the benefit of learning and will never get deliverance. 

(60) Thấy Vàng Dưới Nước 

Một anh chàng đi lang thang

Đến bờ ao thấy có vàng dưới đây

Miếng vàng lấp lánh đẹp thay

Chàng bèn lội xuống ao ngay tức thì

Mò trong nước kiếm vàng kia

Mò hoài chẳng thấy vàng chi dưới này

Mệt thân người, mỏi chân tay

Chàng lên nghỉ ở bụi cây trên bờ.

Hồi sau mặt nước lặng lờ

Nước ao trong trẻo hiện ra miếng vàng

Chàng nhìn xuống lại thấy ham

Đứng lên bước vội bước vàng xuống ao

Mò tìm không thấy vàng đâu

Nước ao vẩn đục, vàng nào có đây

Chàng leo lên lại gốc cây

Ngồi nhìn mặt nước nhẹ lay thèm thuồng.

Cha chàng đang đi trên đường

Chợt nhìn xuống thấy con đương thẫn thờ

Mặt ngơ ngác, vẻ bơ phờ

Cha bèn bước xuống tới bờ hỏi thăm:

“Con đang lo nghĩ gì chăng?”

Chàng bèn than thở: “Con đang mò tìm

Vàng trong ao nước hiện lên

Hai lần mò xuống chẳng nên chuyện gì

Chỉ toàn bùn, thật lạ kỳ

Vàng kia bất chợt biến đi mất rồi

Giờ đây con mệt quá trời

Chịu đời không thấu, rã rời chân tay.”

Cha nghe nói thấy lạ thay

Đến bờ ao ngó xuống đây xem liền

Mới hay cái bóng hiện lên

Bóng vàng dưới nước đang in rành rành

Suy ra vàng chắc trên cành

Trên cây gần đó rọi hình xuống thôi

Cha bèn nói: “Này con ơi

Leo tìm vàng thử trên nơi cây này.”

Chàng con không hiểu hỏi ngay:

“Vàng thời dưới nước, lên cây làm gì?”

Cha chàng giải thích cho nghe

Nói thêm: “Chim chắc tha về trên cây

Nên vàng vướng mắc tại đây.”

Chàng con nghe vậy loay hoay leo trèo

Quả nhiên thấy miếng vàng treo

Bóng in xuống nước trong veo rõ ràng.

*

Phàm phu vô trí đáng thương

Tấm thân “vô ngã” lại thường hiểu ra

Cho rằng quả thực có “ta”

Nào hay cái đó chỉ là giả thôi

Như hoa in bóng gương soi

Như trăng dưới nước nổi trôi hiện hình

Cái “ta” tưởng mãi là mình

Phàm phu ám muội quả tình lầm sai

Trôi lăn trong biển khổ hoài

Nhọc công, mệt xác. Than ôi ích gì!

Như chàng mò dưới ao kia

Khuấy bùn, quậy nước kiếm chi được vàng.

(60) Seeing The Shadow Of Gold At The Bottom Of A Pond 

Once upon a time, there was a man who went to a large pond where he thought he had seen the shadow of pure gold at the bottom of water. He gave a cry of joy and jumped into the water to feel about the mud and search for it.

A few moments later, he began to feel very tired. He could not find any gold and he then got out of the pond. But as soon as he was out of the water that became clear in no time, the golden shadow turned up again. Then he dived once again to do more searching. Still he found nothing. At this point, his father came looking for him. Seeing the state he was in, his father asked, "What have you been doing to get so tired?"

The son replied, "There is pure gold under water. I searched for it, but could find nothing."

The father could also see the shadow of pure gold in the water. But he soon realized that it was in the trees. So he knew what was in the water was mere reflection. Then he told his son that it was held by the bird's beak and brought it in the trees. Following his father's instructions, the son immediately got the gold from the trees.

So are the ignorant in the world. They hold on to tile thought of ego in the shadow of non-ego, just like the stupid man looking desperately for the gold without success.  

(61) Tạo Hình Người 

Giáo đồ đạo Bà La Môn

Tuyên truyền cho mọi người luôn tin rằng

Chính là Đại Phạm Thiên Vương

Đóng vai chúa tể quyền năng vô cùng

Tạo ra muôn vật nói chung

Quyền năng sáng tạo đều trong tay ngài.

Phạm Thiên nhiều đệ tử tài

Có chàng nổi hứng tức thời một hôm

Tự mình muốn tạo ra luôn

Một sinh vật lạ với khuôn hình người

Rất kỳ dị, rất lạ đời

“Cổ thì thật nhỏ, đầu thời lại to

Bàn tay vừa lớn vừa thô

Cánh tay lại nhỏ quá ư lạ thường

Bàn chân cũng nhỏ, dài vươn

Gót chân lại lớn to hơn bội phần.”

Anh chàng đệ tử đích thân

Đem hình người đó trình luôn cho thầy

Hỏi rằng: “Hình thể người này

Thưa thầy trông nó giống ngay thứ gì?”

Phạm Thiên bèn đáp tức thì:

“Giống như con quỷ, có chi khác nào.”

*

Phạm Thiên có tạo ai đâu

Chuyện hoàn toàn chỉ nhuốm mầu ngụ ngôn.

Chúng sinh mỗi loại đều luôn

Chính do nghiệp báo đúc khuôn ra mình

Chính nghiệp báo tạo chúng sinh.

Chư Phật thuyết pháp phân minh tỏ tường

Như “bát chánh đạo” tám đường

Không chấp “đoạn diệt” hay “thường trụ” đâu!

Nhưng mà ngoại đạo đua nhau

Chấp luôn “đoạn” với “thường” đâu ngại ngần

Để rồi lừa dối thế nhân

Những điều như thế sai lầm mãi thôi

Xa lìa Chánh Pháp mất rồi!

(61) Brahma's Disciple Can Create All Things 

Brahmans say that the Great Brahma was both father of the world and creator of all things. One of the Great Brahma's disciples once said he also had the power to create things. He was too stupid to be wise.

To the great Brahma, he said, "I can create everything."

The Great Brahrna replied, "Don't talk like that. You can't. Since you don't listen to me, I wonder how you do it."

After seeing what his disciple had creased, the Great Brahma said, "The man's head that you have made is too big and the neck too thin. The hands are too long and the arms too bony. The feet are too small and the legs too fat. It looks like a Pisacah devil."

Through the Great Brahma's words, we should realize that human beings are created by their own deeds resulting from Karma and not by the power of the Great Brahma.

Buddha's preaching is not ambiguous. As they preach the Eightfold Noble Path, they cling neither to the view of total annihilation nor that of permanence. On the contrary, the heretics do cling to the view of annihilation and permanence. They cheat the world by performing ceremonies and creating images. What they preach really is not Buddhism.

(62) Ăn Thịt Gà

Có người mắc bệnh dây dưa

Rất là trầm trọng, quá ư lâu ngày

Nên mời thầy thuốc thật hay

Đến nhờ xem mạch. Ông thầy phán luôn:

“Anh nên ăn thịt gà con

Bệnh thời thuyên giảm chẳng còn ngại chi.”

Bệnh nhân nghe lời lương y

Sai người vội vã chạy đi mua gà

Chợ làng cũng chẳng có xa

Gà con mua được thật là dễ thay

Mua một con về ăn ngay

Chỉ ăn có vậy, một ngày rồi thôi.

Lương y ít bữa trở lui

Sau khi xem mạch thầy thời hỏi thăm:

“Bệnh tình anh khá hơn chăng

Sau khi đã được chữa bằng gà con?”

Bệnh nhân khẽ trả lời luôn:

“Thật tôi chẳng biết bệnh còn hay không

Vì tôi chỉ mới ăn xong

Một con gà nhỏ là ngưng lại rồi

Ăn nhiều chắc cũng vậy thôi.”

Lương y nghe vậy tức thời nhủ khuyên:

“Một con ăn chẳng khỏi liền

Muốn lành bệnh hãy ăn thêm nhiều vào.”

*

Truyện này thí dụ đạo mầu

Người tu Phật Pháp phải cầu mà theo

Học cho rộng, hỏi cho nhiều

Tháng ngày tinh tấn, sớm chiều thiết tha,

Phàm phu ngoại đạo lơ là

Tâm không bền bỉ tiến xa khó lòng

Học hành chút ít rồi ngừng

Đương nhiên bệnh độc chẳng mong diệt trừ

Ngu si phiền não từ xưa

Vẫn còn tồn tại kể như muôn đời.

(62) The Patient Eats The Pheasant Meat 

Once upon a time, there was a man who was seriously ill. A skillful physician prescribed that he could be cured by eating some pheasant meat. After he finished eating one, the patient did not eat it again. Afterwards, the doctor came to him and asked, "How do you feel now?"

The patient replied, "You have told me to eat some pheasants. Now that I have eaten it, I dare not eat it again."

The physician said, "But why not? How can you expect to be cured with only one pheasant?"

This is also true with all the heretics. They should understand what the mind means on hearing such wise and skillful doctors as Buddha's and Bodhisattva's preaching. However, they cling to the view of permanence thinking that there is only one mind from the past, present through future, which does not undergo any change. This is just like the patient eating only one pheasant that his illness of ignorance and worries cannot be cured.

All Omniscient Buddhas teach the heretics to abandon their prejudiced view of permanence. For all phenomena are subject to change at the time of thought. How can the mind remain unchanged! This is just like the physician's telling the patient to eat more pheasants.

So is Sakyamuni Buddha's preaching to all men to understand all his teachings. Sakyamuni has it that things which can be ruined or destroyed are called impenitence.

Things which can be lasted are called continuity.

Once the context is understood, people will eradicate the wrong view of permanence. 

(63) Chạy Trốn 

Một đoàn ca kịch nước kia

Năm nay trình diễn phải đi xa nhà

Chỉ vì nạn đói xảy ra

Ở trong nước họ thật là nguy tai

Đoàn đành đi ra nước ngoài

Đường đi trắc trở chông gai vô vàn

Phải qua núi thẳm non ngàn

Nghe đồn có quỷ thường ăn thịt người

Quỷ La Sát ẩn lâu đời

Nên đi chót lọt, ngưng thời chớ nên.

Khi đoàn đi tới núi trên

Thời trời đã tối màn đêm buông rồi

Khó mà vượt được kịp thời

Đoàn đành ngủ lại tại nơi hiểm nghèo.

Đêm nay trên núi cheo leo

Càng khuya càng lạnh gió nhiều buốt da

Mọi người nhóm lửa để hơ

Nằm quanh lửa ấm ngủ chờ bình minh

Một chàng phát bệnh thình lình

Chịu đâu cái lạnh nên đành ngồi lên

Lấy đồ diễn kịch mặc thêm

Tới gần ngọn lửa ngồi bên hơ người

Nào ngờ lại lấy nhầm rồi

Lấy đồ yêu quỷ mặc thời chẳng hay.

Một người khác trong đoàn này

Giật mình chợt thức và quay đầu nhìn

Thấy chàng bệnh ngồi gần bên

Mang đồ quỷ dữ. Hắn liền hoảng kinh

Tưởng Quỷ La Sát ngồi rình

Vội vàng chồm dậy phóng mình chạy mau

Chạy cho nhanh chẳng ngoái đầu,

Cả đoàn nghe tiếng ồn ào vẳng lên

Nửa khuya cũng thức dậy liền

Đầu đuôi nào rõ chuyện trên núi rừng

Thế là cả bọn hãi hùng

Cắm đầu cắm cổ đều vùng chạy theo.

Anh chàng khoác áo quỷ yêu

Lơ mơ bên lửa hồng reo đang ngồi

Thấy người bỏ chạy hết rồi

Cũng co chân chạy theo đuôi tức thì

Dù cho không hiểu chuyện chi.

Bọn người chạy trước đến khi quay nhìn

Thấy Quỷ La Sát cuồng điên

Chạy theo bén gót ngay liền phía sau

Thế là sợ hãi tăng mau

Gắng công cùng chạy theo nhau hãi hùng

Băng sông lạch, vượt suối nguồn

Đầu mình cây đập, tay chân gai cào

Thân người thương tích đớn đau

Tinh thần tán loạn trước sau cả đoàn.

Chạy cho phờ phạc xác thân

Đến khi trời sáng dừng chân ngoái đầu

Thấy ra có quỷ rượt đâu

Chỉ là người bạn chay mau theo mình

Mặc đồ diễn kịch thường tình

Khiến cho cả bọn đêm thanh kinh hoàng.

*

Chúng sinh “ngã kiến” buộc ràng

“Cái ta” cứ chấp, đáng thương vô cùng

Tử sinh lưu chuyển không ngừng

Âu lo, sợ sệt chập chùng bủa vây

Nào đâu giải thoát được đây!

Nếu như có thể phá ngay mê lầm

Hủy tiêu “ngã kiến” trăm phần

Bao nhiêu cuồng vọng trong tâm dứt liền

Chân như, thanh tịnh, an nhiên

Xưa nay sẵn có hiện lên sáng ngời

Thân tâm an lạc tuyệt vời

Vượt cơn kinh hoảng, tới nơi an bình

“Đất trời vô sự thật tình

Người ngu tự quấy nhiễu mình đấy thôi!”

(63) An Actor Wearing A Demon's Garment 

Once upon a time, there was a troupe of actors from Cadhara Kingdom, rambling in different parts of the country giving performances due to a famine. They passed the Pala New Mountain where evil demons and men-eater Raksas had been found. The troupe had to lodge in the mountain where it was windy and cold. They slept with the fire on. One of them who were chilly wore Raksa demon's costume and sat near the fire when another actor awoke and saw him. He ran away without looking closely at him. In general panic, the whole troupe got up and ran away. The one who wore the Raksa garment, not realizing what was happening, followed them.

Seeing he was behind them, all the actors got more frightened to do them harm. They crossed rivers and mountains, and jumped into ditches and gullies. All got wounded in addition to the great fear they suffered. They did not realize that he was not a demon until daybreak. So are all the common people. Those who happen to be in the midst of the misfortune of famine, do not spare themselves trouble to go far away to seek for the sublime teaching of the Four Transcendental Realities of Nirvana, namely eternity, bliss, personality and purity. However, they cling to their egos which are nothing more than five components of a human being. Because of this, they are flowing back again and again through transmigration. Pursued by temptation, they are out of sorts in falling into the ditch of the Three Evil Paths. Only when the night of transmigration is ended, does the wisdom appear once again. Also only at this moment can one perceive the five components of a human being have no real ego.

(64) Quỷ Trong Nhà Cũ 

Một nhà cũ trong thôn làng

Không người cư ngụ, bỏ hoang lâu đời

Bà con đồn đãi truyền lời

Rằng nhiều quỷ dữ trong nơi nhà này

Mọi người sợ hãi lắm thay

Dám đâu vào ngủ tại đây buổi nào.

Bấy giờ có kẻ tự hào

Rằng mình can đảm từ bao lâu rồi

Chàng tuyên bố với mọi người:

“Tôi không hề sợ, chờ coi biết liền

Hôm nay tôi sẽ ngủ đêm

Trong căn nhà đó để xem có gì.”

Buổi chiều chàng tới nhà kia

Tối trời ngủ lại, sợ chi tiếng đồn.

Có chàng khác ở cùng thôn

Cũng khoe can đảm vượt hơn người đầu

Quỷ ma chẳng ngán từ lâu

Cho nên cũng muốn tranh nhau khoe tài

Tối nay cũng lại tới nơi

Vào trong nhà cũ xem chơi thế nào

Chàng xô mạnh, đẩy cửa vào,

Bên trong chàng nọ chợt đâu giật mình

Tưởng đêm khuya quỷ hiện hình

Lao ra chặn cửa tận tình cản ngăn

Không cho quỷ dữ lấn chân,

Chàng ngoài thấy vậy nghĩ thầm: “Quỷ đây!

Đúng lời đồn đãi lâu nay

Ta nào há sợ. Tối này biết nhau!”

Thế là cố gắng đẩy mau

Muốn vào đọ sức trước sau một lần.

Trong xô, ngoài đẩy rầm rầm

Trời đêm khuya khuắt tối tăm chập chùng

Đến khi cánh cửa bật tung 

Trong, ngoài nhào tới tưng bừng đánh nhau

Có trông rõ được gì đâu

Tưởng cùng quỷ dữ canh thâu tranh tài

Đánh nhau tới lúc sáng trời

Đến khi nhìn rõ mặt người đôi bên

Mới hay quỷ chẳng hiện lên

Thế là ác chiến ngưng liền. Thật vui!

*

Thông thường ở khắp mọi nơi

Bao giờ cũng có hai người đấu tranh

Đôi bên đều nghĩ rằng mình

Là người có lý. Thật tình đều sai!

Bao nhiêu sự vật trên đời

Nhân duyên tạm hợp lại thôi đấy mà

Làm chi lại có cái “ta”

Có đâu chủ thể phân ra đôi đường

Để tranh chấp với đối phương

Ganh đua hơn thiệt, đáng thương vô cùng.

(64) An Evil Demon In The Old House 

Once upon a time, there was an old house where the rumors had it that an evil demon often appeared. People were so frightened that no one would dare to be in it. A man claiming himself dauntless said: "I would like to spend a night in this house." So he did.

Upon hearing from the bystander that the house was frequently haunted by an evil demon, another man also wanted to do the same proving himself to be more intrepid than the first one. He tried to enter by pushing the door.

The one who had got into the house first thought the second one to be the demon and blocked the door to his entrance. The second, unable to open the door, thought the first one to be the demon. They first argued and then began to fight until dawn. When finally coming face to face, they realized that they were both mistaken.

So are the people at large.

Our ego is subject to the law of impermanence and cause-effect, and therefore there is no mastering power in our body. Considering and analyzing all in all, one can only ask who the ego is. However, human beings indulge in ill-natured gossip everywhere, and fight each other like those men in this told story. 

(65) Ăn Bánh Độc 

Thuở xưa có người đàn bà

Không yêu chồng, lại tỏ ra dữ dằn

Đòi bỏ chồng, muốn ly hôn

Luật không cho phép. Chị buồn kể chi

Loay hoay ngày tháng nghĩ suy

Chị tìm phương pháp thực thi ý mình

Giết chồng chị mới thoả tình

Thời cơ chưa tiện chị đành chờ trông.

Một ngày nghe được tin chồng

Sắp đi ngoại quốc, chị không chần chờ

Chụp ngay cơ hội bất ngờ

Làm năm trăm bánh chị đưa dặn chồng:

“Dọc đường những lúc đói lòng

Anh ăn đỡ dạ, bánh dùng tiện thay.”

Thật ra trong những bánh này

Chị cho thuốc độc vào đây sẵn rồi.

Anh chồng không rõ đầu đuôi

Trong lòng cảm kích, ngậm ngùi ra đi

Nghĩ rằng vợ tốt khỏi chê

Lo cho chồng đủ mọi bề trước sau.

Chàng đi khoẻ khoắn ngày đầu

Quá trưa đã vượt qua mau biên thùy

Tiến vào nội địa nước kia

Và chàng lại chẳng chút chi đói lòng

Không ăn bánh. Ngủ lại rừng.

Đêm khuya sợ thú dữ hung hại mình

Nên chàng leo tuốt lên cành

Trên cây gần đó an lành ngủ đêm

Năm trăm cái bánh bỏ quên

Ở ngay tại gốc cây bên dưới rồi.

Ngay đêm đó lúc tối trời

Năm trăm tên cướp tới nơi rừng này

Sau khi chúng đã ra tay

Cướp năm trăm ngựa với đầy quý kim

Của nhà vua nước kế bên,

Quay về rừng rậm chúng liền dừng chân

Nghỉ đêm kín đáo ẩn thân

Đường xa mệt nhọc thêm phần đói meo

Bỗng nhiên thấy bánh rất nhiều

Chia cho cả bọn tính theo đầu người

Mỗi tên một cái đủ rồi

Ăn xong bọn cướp tức thời chết toi.

Ngủ trên cây đến sáng trời

Chàng kia thức dậy thấy nơi dưới mình

Xác người chết thật hoảng kinh

Chàng bèn trèo xuống đi quanh xem chừng

Thấy ra bọn cướp gian hùng

Chàng cầm dao bén đi vòng khắp nơi

Đâm vào xác chết từng người

Mỗi tên vài nhát xong rồi ngừng tay

Coi như những kẻ cướp này

Là do chàng gặp tại đây giết liền,

Chàng gom châu báu quý kim

Cùng năm trăm ngựa lại bên bờ rừng

Rồi mang qua phía biên cương

Tính dâng trả lại quốc vương nước ngoài

Đồ quân cướp lấy của ngài

Mong ngài ban thưởng cho người có công.

Nước ngoài chính vị quốc vương

Đem nhiều binh lính truy lùng quân gian

Mới đi được nửa quãng đường

Cả đoàn gặp được anh chàng chồng ngay

Nghe vua hỏi, chàng trình bày

Chuyện mình giết cướp với đầy gian nguy:

“Nguyên tôi ở kế biên thùy

Qua đây gặp cướp ngay khi tới rừng

Mình tôi chiến đấu hào hùng

Giết năm trăm cướp vô cùng khó khăn

Hiện thi hài hãy còn nằm

Ở ngay dưới gốc cây gần nơi đây

Tôi mang đồ cướp được này

Qua dâng vua lại hôm nay, thật lòng

Để mong vua sẽ thưởng công

Không tin xin hãy tới rừng kiếm xem.”

Vua nghe chuyện, nào dễ tin

Bèn sai thân tín đi liền tới nơi

Trở về xác nhận đúng lời

Nhà vua lúc đó mừng vui trong lòng

Cho là một việc lạ lùng

Bèn đưa chàng nọ về trong cung đình

Thưởng công hậu hĩnh đã đành

Lại phong chức lớn trở thành ông quan

Coi vùng đất thật đông dân.

Nhưng rồi một số cựu thần trong kinh

Ganh cùng chàng, chẳng cảm tình

Căm hờn, tìm cách tâu trình gièm pha:

“Hắn người ở nước phương xa

Xin vua chớ có tin mà nghe theo

Hiện vua ưu đãi đủ điều

Lại còn cho hưởng rất nhiều đặc ân

So ra hơn các cựu thần

E rằng xảy chuyện muôn phần khó khăn.”

Anh chàng nghe chuyện các quan

Tới vua gièm tấu than van bất bình

Nên chàng nổi trận lôi đình

Thị oai, lớn tiếng khoe mình ngay thôi:

“Nếu ai sức mạnh hơn tôi

Muốn cùng đấu võ xin mời tới đây

Lên đài giao chiến thẳng tay

Để xem bản lãnh ai hay thật tình.”

Cựu thần nghe dọa hoảng kinh

Dám đâu lên tiếng, lặng thinh, họp bàn

Nghĩ ra một kế khôn ngoan,

Nhân vì tại phía rừng hoang biên thùy

Giữa miền đồi núi hiểm nguy

Có con sư tử rất chi dữ dằn

Ăn người, khát máu vô ngần

Hay mò xuống giết hại dân trong vùng

Gieo kinh hoảng, gây hãi hùng

Không ai trừ nổi đã từng lâu nay

Các quan bày kế thật hay

Tâu vua xin cử chàng này đi thôi:

“Anh chàng tài giỏi nước ngoài

Thường khoe mạnh mẽ không ai sánh cùng

Quả phi thường, thật anh hùng

Xin sai chàng đến tận vùng kể trên

Trừ thú dữ, giúp dân hiền.”

Vua nghe hợp lý nên liền chuẩn y

Cử ngay chàng tới miền kia

Cấp cho dao nhọn mang đi theo cùng

Và cây gậy sắt để dùng

Giết sư tử dữ trong rừng hoang vu.

Anh chàng nhận mệnh lệnh vua

Kiếm lời thoái thác kể như khó lòng

Nên đành liều lĩnh vào rừng

Đóng vai can đảm anh hùng giúp dân

Trừ con sư tử dữ dằn,

Ngờ đâu đi mới tới gần rừng cây

Thời sư tử dữ nơi đây

Thấy người vội nhảy ra ngay thét gầm

 Chờ xé xác, muốn banh thân

Anh chàng hết vía, thất thần, hoảng kinh

Trèo lên cây trốn thật nhanh,

Rượt theo sư tử chỉ đành nhìn lên

Gốc cây đứng rống cuồng điên

Miệng thời há rộng như thèm thịt tươi

Đỏ lòm tựa máu huyết người,

Trên cao nhìn xuống chàng thời sợ run

Dao trong tay rớt xuống luôn

Chàng nào hay biết, còn hồn vía đâu.

Dao kia rớt lạ lùng sao

Họng con sư tử rớt vào trong đây

Đúng vào miệng dưới gốc cây

Bị thương sư tử chết ngay tức thì.

Anh chàng vui sướng kể chi

Trên cây leo xuống vội đi về liền

Mang thây sư tử kề bên

Gặp vua giở giọng huyên thuyên tâu trình

Khoe khoang công trạng của mình

Khiến cho tất cả triều đình phục lăn,

Vua hoan hỉ chẳng ngại ngần

Ban cho chàng đó nhiều phần thưởng thêm.

*

Truyện này thí dụ cho xem